Sáng kiến kinh nghiệm và quá trình phát triển nhà trường

Phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) luôn gắn liền với phong trào thi đua dạy tốt học tốt, một hoạt động luôn được quan tâm trong cán bộ quản lý và giáo viên, nhân viên nhà trường. Để hiểu hơn về hoạt động này, Giáo dục TP.HCM đã có cuộc trao đổi với TS. Huỳnh Công Minh (nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM).

Theo TS. Huỳnh Công Minh, SKKN là một phong trào thi đua nhằm thúc đẩy người lao động làm tốt hơn công việc của mình một cách sáng tạo. Trong ảnh: Giáo viên dùng hình ảnh minh họa cho bài học, qua đó giúp học sinh hiểu bài hơn. Ảnh: Anh Khôi

– TS. Huỳnh Công Minh nói: Theo Đại từ điển Tiếng Việt, “Sáng kiến là ý kiến giúp cho công việc tiến hành tốt hơn”. Như vậy, sáng kiến chưa phải là sáng chế, phát minh của nhà khoa học mà là những ý kiến sáng tạo của người lao động làm cho công việc được phân công đạt kết quả tốt, chất lượng và hiệu quả hơn. “Kinh nghiệm là điều hiểu biết có thể áp dụng hữu hiệu cho cuộc sống, có được nhờ sự tiếp xúc, từng trải với thực tế”. Không lao động, không sáng tạo, không quan tâm tích lũy, không thể có kinh nghiệm tốt được.

SKKN với ý nghĩa nêu trên là những sản phẩm trí tuệ giá trị của người lao động qua quá trình thực hiện tốt nhiệm vụ, nên phong trào SKKN thường đi đôi với phong trào thi đua. Người có thành tích thi đua tốt thường có SKKN và cần viết SKKN ấy để nhân rộng góp phần phát triển phong trào thi đua.

PV: Nhưng phong trào viết SKKN trong nhà trường hiện nay chưa được sự hưởng ứng tích cực của giáo viên và nhân viên. Lý do tại sao, thưa ông?

– Lý do trước hết là nhận thức. Người viết SKKN và đôi khi người chấm SKKN chưa nhận thức rõ yêu cầu của SKKN. Nếu hiểu SKKN là sáng chế, phát minh thì người viết ngần ngại, người chấm yêu cầu cao không động viên được người viết. Mặt khác, trong thực tế có nhiều người làm tốt nhưng ngại viết và việc triển khai nhân rộng SKKN cũng chưa được thực hiện hiệu quả nên chưa thu hút tốt đội ngũ tham gia.

Theo ông, ngành giáo dục phải làm gì để phong trào viết SKKN phát triển tích cực và hiệu quả?

– Nhận định được nguyên nhân, khắc phục các nguyên nhân ấy là cách làm để phát triển phong trào. Trước hết là việc quán triệt ý nghĩa, mục đích, yêu cầu của SKKN và phong trào viết SKKN trong đội ngũ nhà trường; tiếp đến là phải cải tiến cách viết cùng với sự thể hiện SKKN thực tế, không đối phó hình thức; đồng thời phải cải tiến cách nhân rộng SKKN trong nhà trường một cách thiết thực và hiệu quả hơn.

Xin ông nói rõ hơn về sự cải tiến ấy!

Thực tế nhiều năm qua, vấn đề nhân điển hình SKKN không hấp dẫn, thiếu hiệu quả trong nhà trường. Lý do tại sao, thưa ông?

– Như đã nói trên, SKKN phải thiết thực, sát hợp với nhu cầu giải quyết khó khăn trong thực tế mới thu hút được sự quan tâm chung của đồng nghiệp. Vừa qua, SKKN thường viết theo yêu cầu đối phó với hồ sơ thi đua, đôi khi thiếu thực chất, nội dung cũ kỹ lặp đi lặp lại nhàm chán, không mang tính sáng tạo, không giúp được cho nhau giải quyết những khó khăn trong thực tế.

– SKKN là những ý kiến tốt, cách làm hay đã đem lại kết quả công tác hữu hiệu trong thực tế. Vì vậy SKKN không cần lý luận dài dòng mà vấn đề chính là sát hợp với thực tế công tác của người lao động đã tư duy sáng tạo để thực thi nhiệm vụ. SKKN nên gắn liền với báo cáo thành tích thi đua, viết ngắn gọn súc tích diễn đạt vấn đề cần giải quyết, trình bày sáng kiến giải quyết vấn đề và kết quả công việc đạt được trong thực tế.

Cải tiến hình thức viết SKKN này, sẽ giảm bớt vất vả cho người viết và không làm mất thời gian nhiều cho người chấm.

Thưa ông, như vậy hồ sơ thi đua sẽ không hợp lệ theo quy cách đã định!

– Theo tôi, yêu cầu viết SKKN là một phong trào thi đua nhằm thúc đẩy người lao động làm tốt hơn công việc của mình một cách sáng tạo và có điều kiện nhân rộng để đơn vị và ngành nghề phát triển. Như vậy thủ tục hồ sơ chỉ là phương tiện để đạt mục tiêu nói trên. Nếu cải tiến thủ tục để có nhiều người viết SKKN, phong trào thi đua phát triển rộng rãi và thực chất thì đó cũng chính là một SKKN cần phát huy trong quá trình tổ chức thi đua. Chúng ta phải báo cáo xin ý kiến các cấp có thẩm quyền để thực hiện sự cải tiến đó.

Việc triển khai nhân rộng SKKN thì thế nào, thưa ông?

– Có nhiều hình thức triển khai nhân rộng SKKN, chúng ta chọn lựa để có cách nhân rộng phù hợp nhất, hiệu quả và có tính thu hút cao.

Tổ chức hội nghị SKKN đi kèm với yêu cầu bồi dưỡng, khen thưởng và phát động thi đua quy mô lớn; tọa đàm, trao đổi, tham quan thực tế tại đơn vị với quy mô vừa và nhỏ; in ấn, phát hành và phổ biến SKKN qua các phương tiện thông tin truyền thông…Nhưng quan trọng nhất vẫn là nội dung SKKN phải thiết thực, khả thi, sát hợp với nhu cầu giải quyết những khó khăn trong thực tế.

Xin cảm ơn ông!

Phan Ngọc Quang (thực hiện)