Sáng tạo tuổi học trò: Bài 3: Làm sạch môi trường đất từ vi sinh vật

Điều đáng nói, đề tài tưởng như là “nghề tay trái” của ba cô học trò chuyên Anh với tên gọi “Phân lập và ứng dụng một số chủng nấm sợi, nấm men và vi khuẩn trong tự nhiên để xử lí dầu nhớt thải” lại được đánh giá cao, là một trong hai đề tài của TP.HCM được chọn tham dự Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật quốc tế dành cho học sinh THPT (Intel Isef 2014) tổ chức tại Los Angeles (Mỹ) trong tháng 5 tới.

Tuy thế giới đã có những công trình nghiên cứu, giải pháp xử lý dầu trên biển bằng các chủng vi sinh vật chịu mặn hoặc bằng phương pháp hóa học, nhưng đến nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề xử lí dầu nhớt thải trong đất và nước ngọt bằng phương pháp vi sinh. Từ điều này, cộng thêm thực trạng một số cơ sở sửa chữa phương tiện giao thông đổ tràn lan dầu nhớt thải ra đất gây ô nhiễm, ảnh hưởng tới môi trường sống của các loài sinh vật, các em đã nảy ra ý định đi tìm một giải pháp nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường với chi phí tiết kiệm và dễ áp dụng.

Để thực hiện đề tài này, nhóm đã thu nhận mẫu đất nhiễm dầu nhớt thải tại 9 địa điểm khác nhau trong TP.HCM, chủ yếu là tại các cây xăng và tiệm sửa xe lâu năm. Sau khi thu nhận và phân tích mẫu đất, nhóm tiến hành phân lập, làm thuần các chủng nấm sợi, nấm men và vi khuẩn trong các mẫu đất đó. Cụ thể, trong các mẫu đất thu gom về nhóm phát hiện được 5 chủng vi khuẩn, 63 chủng nấm men, 38 chủng nấm sợi và thực hiện cấy giữ giống. Trong 5 ngày, nhóm tiến hành khảo sát khả năng phân giải dầu nhớt thải với mỗi chủng và thu được 7 chủng vi khuẩn. Kết quả khảo sát điều kiện ảnh hưởng khả năng phân giải dầu nhớt thải của 7 chủng đã chọn cho thấy mỗi chủng có khả năng sinh trưởng và phân giải dầu nhớt thải ở khoảng thời gian khác nhau (cả môi trường rắn và môi trường lỏng). Với các nồng độ khảo sát của đề tài 1%, 3%, 5% lượng dầu nhớt trong đất, tất cả vi khuẩn và nấm men đều phân giải dầu nhớt thải mạnh và sinh trưởng tốt. Riêng ở nồng độ 10%, Bacillus subtilis và Cryptococus sp có khả năng xử lí tốt hơn so với các chủng còn lại và sức sinh trưởng vẫn ở mức cao, mùi hôi của dầu nhớt thải giảm đáng kể nên được chọn để khảo sát ở nồng độ dầu nhớt thải cao hơn và trong môi trường có thay đổi nguồn cacbon xăng. Kết quả phân tích cho thấy, hai chủng này có khả năng sinh trưởng và phân giải dầu nhớt thải ở nồng độ lên tới 90%, lượng chì trong đất sau khi được nuôi cấy vi sinh vật và quan sát cũng giảm đáng kể. Đất đã giảm hẳn mùi hôi và nồng độ dầu nhớt thải.

Hiện tại, nhóm đang gấp rút nghiên cứu các điều kiện ảnh hưởng tới khả năng phân giải dầu nhớt thải của các chủng nấm và nấm sợi. Nhóm cũng đã tiến hành trồng một số loại cây ngắn ngày để thăm dò khả năng sinh trưởng của cây trên nguồn đất đã được xử lý dầu nhớt thải từ 7 chủng vi sinh vật nghiên cứu…

Lần đầu tiên tiến hành thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, các thành viên trong nhóm đều không tránh khỏi bỡ ngỡ. Nhưng khoảng thời gian thực hiện với những bỡ ngỡ và khó khăn ấy đã giúp các em có thêm nhiều bài học kinh nghiệm bổ ích cho bản thân. Cụ thể, người nóng tính đã học được tính nhẫn nại, không còn bảo thủ với lối suy nghĩ của riêng mình. Người rụt rè đã trở nên tự tin và học hỏi được nhiều kỹ năng về cách tổ chức, giao tiếp với nhiều người. Và điều quan trọng hơn, quá trình trải nghiệm đã giúp nhóm hiểu được giá trị của sự tỉ mỉ, cẩn thận trong từng khâu, từng thao tác thực hiện. Với kết quả thu được, các thành viên đều tự tin vào tính khả thi của đề tài khi được áp dụng vào môi trường thực tế nhằm góp phần bảo vệ môi trường và điều kiện sống của các loài sinh vật.n

Bài, ảnh: Linh Vy