Sáng tạo tuổi học trò: Bài 5: Ebook cho người khiếm thị

Không quá ngạc nhiên để giải thích cho việc hai em học sinh chuyên ngữ lại “lấn sân” sang mảng kỹ thuật, bởi theo Nam Du, ngoại ngữ chỉ là công cụ để các em tiếp cận khoa học kỹ thuật một cách dễ dàng hơn. Chính vì thế việc dịch thuật, tìm tài liệu chuyên ngành bằng tiếng Việt, tiếng Anh hay tiếng Pháp không phải là trở ngại lớn đối với Nam Du và Diệu Liên khi sự đam mê khám phá khoa học kỹ thuật đã “ngấm” sâu trong suy nghĩ.

Vốn quen một người chị làm tình nguyện viên cho một mái ấm khiếm thị ở Q.10 nên từ lâu Diệu Liên đã hiểu những khó khăn của việc in sách chữ nổi Braille cho người khiếm thị. Nếu không được in bằng một loại máy đắt tiền, các nhân viên sẽ phải dùng tay để chấm thủ công trên giấy mất khá nhiều thời gian và công sức. Và để in được một cuốn sách, người ta phải mất hơn một tháng để thực hiện thao tác đục lỗ. Nhưng để đọc cuốn sách đó, người khiếm thị chỉ mất 2-3 ngày. Do đó, nhiều cơ sở, mái ấm luôn rơi vào tình trạng thiếu sách in nổi bằng chữ Braille cho người khiếm thị.

“Bảng hiển thị chữ nổi điện tử cho người khiếm thị” thương hiệu “made in… học sinh” chính là một giải pháp khắc phục thực trạng thiếu sách hiện nay. Cụ thể, mô hình Bảng hiển thị chữ nổi điện tử cho người khiếm thị được thiết kế với các thanh gờ nổi hiển thị chữ nổi Braille. Người bình thường có thể tạo nên một văn bản bình thường bằng cách gõ trực tiếp văn bản, mở file văn bản có sẵn hoặc được trích từ một văn bản nào đó trên các trang thông tin. Bảng sẽ tiếp nhận văn bản và hồi đáp bằng các thông báo trạng thái, âm thanh, message box, progress bar…, rồi chuyển các thông tin nhận được từ việc giao tiếp với người dùng sang vi xử lý Arduino. Vi xử lý Arduino này sẽ nhận lệnh chuyển đổi và thực hiện lệnh trên mạch điện. Mạch điện sẽ nhận lệnh từ Arduino và hiện trực tiếp gờ nổi lên bề mặt máy (gần giống công việc của màn hình hiển thị văn bản). Lúc này, các chữ nổi Braille sẽ hiển thị trực tiếp trên bề mặt máy giúp người khiếm thị dễ dàng tiếp cận thông tin. Nam Du và Diệu Liên cũng đã hoàn thiện bộ font tự tạo chuyển văn bản thường thành chữ nổi, phần mềm có các chức năng đa dạng, cung cấp tín hiệu cho vi xử lý Arduino nhằm điều khiển các rờ-le đẩy các gờ nổi trên bề mặt bảng hiển thị. Qua khảo sát thực tế, hai em đã thiết kế mô hình mô phỏng cách đọc chữ nổi của người khiếm thị và khắc phục nhược điểm của cơ cấu cũ (nhiều rờ-le và cồng kềnh) thông qua cơ cấu xoay ngang và giảm số lượng thiết bị đẩy gờ nổi xuống nhằm giảm giá thành với kích thước nhỏ gọn sử dụng các vật liệu thông dụng như bút bi và servo.

Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng để cho ra đời bộ sản phẩm như vậy, hai em phải mất nhiều thời gian và công sức để thực hiện, thậm chí có lúc tưởng như bế tắc vì quá trình thực hiện không giống như sự tưởng tượng ban đầu. Ngoài việc tự mày mò, Diệu Liên và Nam Du còn tham khảo ý kiến của giáo viên hướng dẫn và một sinh viên đang học tại Trường ĐH Việt Đức. Thất bại, tranh cãi không ít lần nhưng cả hai chưa từng có suy nghĩ bỏ cuộc. Mỗi lần thất bại là cả hai thêm quyết tâm mày mò để tìm ra nguyên lý hoạt động chính xác nhất cho sản phẩm của mình.

Hiện tại, sản phẩm của hai em đã được một vài cơ sở khiếm thị xác nhận hoạt động hiệu quả, khắc phục khó khăn trong khâu tạo chữ nổi bằng thủ công.

Bài, ảnh: Ngọc Anh