Nhịp cầu sư phạmChuyện học đường

Sáng tạo tuổi học trò: Bài cuối: Khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học

Tạp Chí Giáo Dục

Học sinh Trường TH – THCS – THPT Ngô Thời Nhiệm giới thiệu mô hình nghiên cứu khoa học tới mọi người

Trong số 12 đề tài tham dự Cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp quốc gia 2014, có 9 đề tài đạt giải; trong đó có 2 đề tài được chọn tham dự Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế (Intel Isefl) tại Mỹ sắp tới. Đó là những kết quả thật đáng tự hào cho sự nỗ lực, khắc phục khó khăn trong hoạt động nghiên cứu khoa học của học sinh các trường THPT tại TP.HCM.
Trao đổi với Giáo dục TP.HCM, ông Lê Hồng Sơn, Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết: Cuộc thi nghiên cứu khoa học không chỉ là sân chơi được ngành GD-ĐT TP.HCM thực hiện trong nhiều năm qua theo chủ trương của Bộ GD-ĐT mà còn là một trong những nội dung được đẩy mạnh nhằm thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục, giúp học sinh vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Hoạt động nghiên cứu khoa học tại TP.HCM đã đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhà trường, giáo viên và học sinh trong việc để các em tự khám phá, sáng tạo, tham gia thực hiện các dự án nghiên cứu theo sở thích, đam mê. Cũng từ sân chơi này, nhà trường đã phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu cho học sinh ở một số môn học có liên quan.
PV: Thưa ông, đây là năm thứ 4 Bộ GD-ĐT tổ chức cuộc thi này cho học sinh các trường trung học trên cả nước. Ông đánh giá thế nào về số lượng, chất lượng các dự án của học sinh TP.HCM tham dự trong cuộc thi năm nay?
– Ông Lê Hồng Sơn: Có thể nói, các dự án nghiên cứu khoa học tham gia cuộc thi năm nay được trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ khoa học tự nhiên đến khoa học xã hội với số lượng phong phú, đa dạng, được nhiều trường trong hệ thống giáo dục công lập và ngoài công lập cùng tham gia. Nhiều dự án đã bắt kịp “hơi thở” cuộc sống và mang tính thực tiễn cao, giải quyết được các vấn đề bức xúc trong cuộc sống. Có nghe thuyết minh, giải thích về việc chọn đề tài và đưa ra giải pháp giải quyết các vấn đề của cuộc sống mới thấy học sinh phổ thông ngày càng thể hiện sự tự tin, năng động và sáng tạo. Điều đáng nói là các em đã biết tìm đến những loại vật liệu có sẵn trong tự nhiên, dễ tìm và gần gũi với cuộc sống để nghiên cứu và ứng dụng chúng nhằm tìm ra giải pháp làm cho môi trường, cuộc sống an lành hơn như: Giải pháp đun xanh cho hệ thống đun nước trong gia đình của học sinh Trường THCS – THPT Đinh Thiện Lý; Hệ thống trồng rau sạch tự động của học sinh Trường THPT Bùi Thị Xuân; Ứng dụng công nghệ keo bạc nano và lõi lọc xốp từ đất sét, mùn cưa để thiết kế hệ thống xử lý nước ngầm quy mô gia đình của học sinh Trường THPT Trần Khai Nguyên…
Tuy nhiên, có một thực tế là nhiều dự án tuy được đánh giá cao về chất lượng, tính khả thi nhưng lại không đạt giải cao hoặc chọn đi thi quốc tế do khả năng thuyết trình bằng tiếng Anh của các em còn hạn chế. Mặt bằng ngoại ngữ của học sinh TP.HCM tuy có cao hơn nhiều tỉnh/thành khác nhưng để thuyết trình được bằng tiếng Anh, các em còn cần phải có vốn thuật ngữ chuyên ngành đa dạng để thuyết phục Hội đồng giám khảo. Tôi mong rằng, những trường có học sinh tham dự cuộc thi khoa học kỹ thuật trong các năm sau sẽ lưu ý vấn đề này để nhắc nhở các em kịp thời bổ sung kiến thức tiếng Anh chuyên ngành trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu.
Đây là năm thứ 3 liên tiếp, TP.HCM là đơn vị có nhiều dự án đạt giải cao và được chọn tham dự Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế dành cho học sinh trung học (Intel Isefl). Sở GD-ĐT TP.HCM đã có kế hoạch chuẩn bị cho hội thi này thế nào, thưa ông?
– Trên thực tế, không phải chờ đến lúc Cuộc thi khoa học kỹ thuật do Bộ GD-ĐT tổ chức, học sinh TP.HCM mới có cơ hội thể hiện khả năng và thế mạnh của mình trong lĩnh vực này. Nhiều năm trước, Sở GD-ĐT TP.HCM đã chỉ đạo các trường thành lập nhiều câu lạc bộ học thuật gắn liền với các môn học, kỹ năng trong nhà trường. Từ các câu lạc bộ này, hoạt động nghiên cứu khoa học của các em được phôi thai, được nhà trường khuyến khích và tạo điều kiện để thực hiện. Sở GD-ĐT cũng đã tổ chức Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp TP dành cho học sinh trung học, vừa là sân chơi để các em thể hiện sự sáng tạo, vừa là dịp để phát hiện những đề tài hay, đầu tư và chuẩn bị cho vòng thi cấp quốc gia. Bên cạnh đó, Sở GD-ĐT cũng vinh danh, khen thưởng những học sinh có thành tích tốt trong hoạt động nghiên cứu khoa học ở các hoạt động gắn liền với ngành GD-ĐT như Lễ tuyên dương khen thưởng học sinh giỏi của TP; Hội trại 9-1; Ngày hội giáo dục phát triển…
Theo như ông nói, nhiều dự án nghiên cứu khoa học của học sinh TP.HCM mang tính thực tiễn cao. Vậy Sở GD-ĐT đã có định hướng nào để đưa những dự án này tiếp cận và ứng dụng vào thực tế?
– Đối với những dự án đạt giải cao, Sở GD-ĐT đã chuyển giao qua Sở Khoa học – Công nghệ để thẩm định và đánh giá tính hiệu quả của dự án. Từ sự đánh giá này, Sở Khoa học – Công nghệ sẽ chuyển về các ngành liên quan để tiếp tục phối hợp, nghiên cứu, phát triển đề tài để ứng dụng vào thực tiễn.
Về lâu dài, Sở GD-ĐT đã trình UBND TP dự thảo về xây dựng Trung tâm Khoa học kỹ thuật dành cho thanh thiếu niên, học sinh phổ thông có niềm đam mê nghiên cứu khoa học. Theo dự thảo, Trung tâm Khoa học kỹ thuật sẽ được xây dựng với diện tích khoảng 3ha, tổng kinh phí trên 160 tỷ đồng. Nếu được chấp thuận, trung tâm này sẽ không chỉ là nơi để những học sinh đam mê nghiên cứu khoa học gặp gỡ, trao đổi với nhau mà còn là nơi thử nghiệm tính hiệu quả của các dự án nghiên cứu khoa học của các em. Và nếu trung tâm này thực hiện có hiệu quả, UBND TP sẽ cho xây dựng trung tâm vệ tinh tại một số quận/huyện để thực hiện chức năng tương tự.
Xin cảm ơn ông!
Bài, ảnh: Ngọc Anh

Bình luận (0)