“Sầu riêng” đã thành “sầu chung”!

Tạp Chí Giáo Dục

Thứ hai, 15.09.2008, 08:09

Sáng ngày 14-9, trong cuộc gặp mặt với báo chí tại nhà riêng để “nói lời cuối cùng” về vụ kiện Thúy Nga Paris phát hành DVD Lá sầu riêng mà không xin phép, NSƯT Kim Cương cho biết: “Tôi sẽ không

Hiện tại lá thư của ca sĩ Hương Lan qua đường chuyển phát nhanh từ Mỹ vẫn chưa đến tay NSƯT Kim Cương, nhưng qua báo chí bà cũng đã biết được nội dung lá thư. Nhiều người trong giới sân khấu nghĩ bụng: “Bà Kim Cương đọc thư này là “chết”!”. Mà “chết” thật, với những lời “tạ tội thống thiết” cùng những tình cảm thân tình bao nhiêu năm qua, bà đã mủi lòng rồi xí xóa cho Hương Lan.

Dù có nhiều vấn đề nghệ sĩ Kim Cương không đồng ý với lời giải thích trong thư nhưng bà không muốn dồn Hương Lan vào chân tường vì cô đã nói sẽ chịu toàn bộ trách nhiệm nếu bà khởi kiện. Bà chỉ yêu cầu Hương Lan trả tiền tác quyền cho hai soạn giả Hà Triều và Thế Châu khi đã sử dụng những bản chuyển thể của hai ông. Bà cũng nhấn mạnh: “Tôi làm rõ chuyện này không phải vì tiền. Nếu Thúy Nga Paris hay Hương Lan có trả tiền tác quyền cho tôi bằng đôla thì tôi cũng sẽ mời họ về để đi làm từ thiện hết với tôi. Tôi chỉ muốn nhắc họ một điều: còn làm văn hóa thì hãy thận trọng và tôn trọng nhau”. Người nghệ sĩ vốn sống tình cảm, dường như họ cũng chỉ đợi ở nhau một lời xin lỗi, một sự cảm thông, một câu chia sẻ… là đủ!

Tuy nhiên, sự việc đã và đang không chỉ là chuyện tình cảm giữa những nghệ sĩ với nhau, nó đã trở thành một vấn đề đau đầu của nhiều người. Chuyện tác quyền những tác phẩm văn nghệ bị xâm phạm, bị lắp ghép, bị “thay da đổi thịt” rồi phổ biến công khai ngày càng chuyên nghiệp và bình thản. Trong quá trình chuẩn bị hồ sơ cho vụ kiện, Công ty Vietcopyright đã có trong tay những bản DVD Lá sầu riêng được bày bán trong những hiệu sách lớn ở Mỹ, Canada, trên bìa đĩa ghi rõ: “Ðơn vị độc quyền sản xuất và phát hành, P&C 2006 Thúy Nga” (thông tin khẳng định Thúy Nga là nơi giữ bản quyền sản xuất và phát hành). Nhưng trong vụ việc này, Thúy Nga Paris đã luôn cho rằng mình vô can vì vô tình nhận phát hành giùm tuồng cải lương “nhiều rắc rối” này.

Và NSƯT Kim Cương có một câu hỏi mà Thúy Nga Paris vẫn còn để ngỏ là: liệu khi phân phối và phát hành DVD này một cách chuyên nghiệp và rộng rãi như vậy, Thúy Nga Paris không có quyền lợi gì sao? Và tại sao khi có quyền lợi thì hưởng mà trách nhiệm thì đẩy sang người khác? Luật sư Nguyễn Văn Viễn – chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ TP.HCM – cho biết: “Theo luật bản quyền trên thế giới, tất cả những chủ thể tạo ra tác phẩm phái sinh và thụ hưởng những quyền lợi từ đó đều phải có trách nhiệm đối với người sáng tạo tác phẩm gốc ban đầu”. Vì thế, dù NSƯT Kim Cương vì tình cảm đã bỏ qua cho Hương Lan, nhưng về pháp lý Vietcopyright vẫn sẽ yêu cầu Thúy Nga Paris có trách nhiệm với tác giả (thu hồi sản phẩm hoặc ngưng phát hành, in lại tên tác giả trên bìa đĩa, có trách nhiệm đối với chủ sở hữu tác quyền và gia đình hai cố soạn giả…).

“Chuyện chẳng có gì mà ầm ĩ!”, “chẳng qua là một cách tạo xìcăngđan”, “thật khó tin khi Hương Lan không biết Lá sầu riêng là của Kim Cương”, “Hương Lan gửi thư xin lỗi cho tất cả các báo thì nhanh mà không trực tiếp nói một lời với Kim Cương”… là những thị phi mà những người trong cuộc đã gánh chịu từ khi việc này xảy ra. Dù sao, câu chuyện (hi vọng) cũng đến hồi kết nhẹ nhõm bằng một cuộc hòa giải chủ động. Kim Cương trở lại với những công việc từ thiện của bà, Hương Lan vẫn sẽ đi – về và hát, giới nghệ sĩ lâu nay xem nhẹ chuyện tác quyền sẽ có ý thức hơn, giới truyền thông sẽ không phải “canh me” nhau từng ngày để có “diễn biến mới nhất”. Còn những khán giả của Lá sầu riêng gần nửa thế kỷ qua thì thấy chạnh lòng bởi chuyện ầm ĩ về vở tuồng kinh điển trong lòng họ lại xảy ra đúng vào những ngày giỗ tổ ngành sân khấu, “sầu riêng” đã thành “sầu chung” mất rồi!

HOÀNG OANH (tuoitre.com.vn)