Dự tính 5 năm tới, nước ta sẽ lựa chọn đầu tư, phát triển 15-20 cơ sở giáo dục ĐH công lập có năng lực, uy tín, thế mạnh hàng đầu về nghiên cứu, ứng dụng, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực trong các lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Trong đó, đầu tư mạnh và có cơ chế đặc thù, vượt trội để phát triển ít nhất 2 ĐH tinh hoa đẳng cấp quốc tế.
Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo khoa học “Phát triển các trường ĐH trở thành các chủ thể nghiên cứu mạnh; kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo” do Bộ GD-ĐT tổ chức tại TP.HCM cuối tuần qua.
Tạo bứt phá cho nghiên cứu khoa học
Tại hội thảo, Bộ GD-ĐT đã thông tin về dự thảo đề án “Phát triển các trường ĐH trở thành các chủ thể nghiên cứu mạnh; kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo đến năm 2035”. Đề án đặt quan điểm phát triển một số trường ĐH trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh theo tiêu chuẩn quốc tế về nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo nhân lực, phát triển nhân tài. Tập trung nguồn lực đầu tư phát triển lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ chiến lược cho một số cơ sở giáo dục ĐH làm hạt nhân dẫn dắt trong mạng lưới các trường ĐH, viện nghiên cứu. Đề án cũng nhấn mạnh việc phát huy vai trò của các ĐH quốc gia, ĐH vùng, ĐH trọng điểm và cơ sở giáo dục ĐH có thế mạnh khác.
Đề án đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ lựa chọn đầu tư, phát triển 15-20 cơ sở giáo dục ĐH công lập có năng lực, uy tín, thế mạnh hàng đầu về nghiên cứu, ứng dụng, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực trong các lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0, công nghệ chiến lược cùng các lĩnh vực khoa học mũi nhọn đóng vai trò hạt nhân, nòng cốt. Trong đó, đầu tư mạnh và có cơ chế đặc thù, vượt trội để phát triển ít nhất 2 ĐH tinh hoa theo mô hình ĐH nghiên cứu đẳng cấp quốc tế.
Những cơ sở giáo dục ĐH là chủ thể nghiên cứu mạnh có số lượng công bố khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín tăng bình quân 12% mỗi năm; số lượng bằng sáng chế tăng 20-22% mỗi năm. Hình thành ít nhất 50 nhóm nghiên cứu mạnh, trong đó có tối thiểu 30 nhóm đạt trình độ quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, công nghệ cao và các lĩnh vực khoa học mũi nhọn khác. Bên cạnh đó, phấn đấu mỗi cơ sở giáo dục ĐH là chủ thể nghiên cứu mạnh thu hút được ít nhất 20 chuyên gia, nhà khoa học giỏi (là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài) tham gia nghiên cứu khoa học, giảng dạy trong các cơ sở giáo dục ĐH ở Việt Nam.
Đến năm 2035, số cơ sở giáo dục ĐH công lập được lựa chọn đầu tư, phát triển tương tự là 25-30 trường. Trong đó, phát triển từ 3 đến 5 ĐH tinh hoa theo mô hình ĐH nghiên cứu đẳng cấp quốc tế. Các cơ sở này có số lượng công bố khoa học trên những tạp chí quốc tế uy tín tăng bình quân 15% mỗi năm, số lượng bằng sáng chế tăng 23-25% mỗi năm. Hình thành ít nhất 70 nhóm nghiên cứu mạnh, trong đó có tối thiểu 50 nhóm đạt trình độ quốc tế.
Cần cơ chế, chính sách hỗ trợ
Tại hội thảo, đại diện các trường ĐH đã đề xuất nhiều giải pháp thúc đẩy phát triển các trường ĐH thành chủ thể nghiên cứu mạnh như hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế tài chính, tạo lập môi trường thuận lợi để phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh… Đại diện Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM chia sẻ, trường hiện đã hình thành được 5 nhóm nghiên cứu mạnh và 10 nhóm nghiên cứu tiềm năng. Để phát triển nhóm nghiên cứu mạnh, cần có cơ chế chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy nghiên cứu trong các trường ĐH. Còn đại diện ĐH Quốc gia TP.HCM thì đề cập 4 yếu tố cần có để phát triển những chủ thể nghiên cứu mạnh gồm: Con người; nguồn lực trang thiết bị; nguồn lực hỗ trợ; quỹ đầu tư mạo hiểm dành cho những nghiên cứu ứng dụng.
| Dự thảo đề án đề ra 4 nhóm giải pháp gồm: Nghiên cứu, rà soát, đề xuất cơ chế, chính sách phát triển trường ĐH thành chủ thể nghiên cứu mạnh; nâng cao năng lực nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, kết nối và hợp tác phát triển cho các cơ sở giáo dục ĐH là chủ thể nghiên cứu mạnh; hỗ trợ triển khai hiệu quả các phương thức hợp tác Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp; tăng cường hoạt động hợp tác song phương, đa phương và hội nhập quốc tế. |
Phía Trường ĐH Bách khoa (ĐH Đà Nẵng) đề xuất sớm ban hành đề án quốc gia về thu hút và sử dụng nhân tài khoa học công nghệ với các ưu đãi đặc biệt như quyền cư trú, sở hữu tài sản, mức lương cạnh tranh, môi trường nghiên cứu tiên tiến dành cho các chuyên gia trong – ngoài nước. Cùng với đó, ban hành chính sách hỗ trợ trực tiếp các nhóm nghiên cứu mạnh tại trường ĐH; bao gồm hỗ trợ kinh phí nghiên cứu dài hạn và giảm định mức giờ giảng cho trưởng nhóm cùng thành viên nòng cốt (tối thiểu 50%) để tập trung phát triển chuyên môn sâu.
Trong khuôn khổ hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc gợi ý một số nội dung để ban soạn thảo đề án tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ. Theo Thứ trưởng, hiện nay, trong trường ĐH, giảng viên vừa có nghĩa vụ giảng dạy vừa nghiên cứu. Nếu các quy định không hợp lý thì giảng viên sẽ ít quan tâm đến giảng dạy, nghiên cứu; dẫn đến khó đạt kết quả nghiên cứu mạnh. Những trường nào thực sự quan tâm, có cơ chế chính sách hay những khuyến khích đi kèm rõ ràng sẽ tạo ra được kết quả rõ rệt.
Thứ trưởng cũng cho hay, hiện Vụ Tổ chức Cán bộ (Bộ GD-ĐT) đang làm đề án sắp xếp các viện nghiên cứu trong trường ĐH và nước ta đang sửa Luật Giáo dục ĐH, đây là cơ hội để các trường đưa ra ý kiến nhằm phát huy tính tự chủ, chủ động sáng tạo đồng thời tăng tính hiệu quả. Thứ trưởng nhận định, doanh nghiệp luôn đi trước các trường trong nghiên cứu ứng dụng để phù hợp thị trường, do đó các trường ĐH cần gắn kết doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh nghiên cứu, đào tạo.
Song song đó, Thứ trưởng đề nghị xem xét lại cơ chế tài chính và nguồn lực đầu tư hiện hành để có chính sách phù hợp, tháo gỡ điểm nghẽn cho các trường ĐH phát triển nghiên cứu một cách bền vững. Thứ trưởng cũng đặc biệt lưu ý các trường ĐH thực hiện tốt khâu đào tạo, nhất là đào tạo tiến sĩ. Vì đào tạo tốt tiến sĩ sẽ nâng cao được tiềm lực nghiên cứu khoa học. Cần nghiên cứu đề xuất hỗ trợ học phí cho đối tượng học tiến sĩ ở những ngành công nghệ quan trọng, công nghệ chiến lược; đây là cách làm của rất nhiều trường ĐH trên thế giới hiện nay.
M.Tâm
Bình luận (0)