Siết chặt quản lý nhà trọ đảm bảo an toàn cho người dân

Sở Xây dựng TP.HCM đã đề xuất quy định yêu cầu nhà trọ tại TP phải đảm bảo diện tích sàn tối thiểu 5m²/người, hẻm rộng ít nhất 4m, cách đường chính không quá 100m, và có lối thoát nạn.

Bà Lê Thị Loan, Phó Trưởng phòng Tổ chức cán bộ của Sở Xây dựng TP.HCM

Những quy định này, theo bà Lê Thị Loan, Phó Trưởng phòng Tổ chức cán bộ Sở Xây dựng TP.HCM, xuất phát từ mục tiêu cao nhất là bảo vệ tính mạng và an toàn của người dân. Đề xuất này không chỉ đơn thuần là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là bước đầu tiên trong việc xây dựng một hệ thống quản lý chặt chẽ và hỗ trợ người dân trong việc thuê nhà ở riêng lẻ tại TP.HCM.

Hơn 60 ngàn nhà trọ tư nhân đang hoạt động

Trong bối cảnh thực tế, TP.HCM hiện đang đối mặt với một tình trạng nhà trọ tự phát tràn lan. Theo kết quả kiểm tra và khảo sát của Sở Xây dựng, trên địa bàn TP có khoảng 60.500 công trình nhà trọ tư nhân đang hoạt động, với tổng cộng 560.220 phòng trọ, cung cấp nơi ở cho hơn 1,4 triệu người.

Tuy nhiên, phần lớn những công trình này được xây dựng mà không tuân thủ các quy định an toàn, đặc biệt là về phòng cháy chữa cháy (PCCC). Nhiều nhà trọ đã bị người dân tự ý cải tạo, chuyển đổi từ nhà ở riêng lẻ thành dãy phòng trọ, tăng cường độ sử dụng mà không có sự xét duyệt của các cơ quan chức năng. Điều này không chỉ gây khó khăn trong việc quản lý mà còn tiềm ẩn nguy cơ cao về cháy nổ và các sự cố an toàn khác.

Một điểm đáng lưu ý là sự thiếu hụt các quy định pháp lý rõ ràng trong quản lý Nhà nước đối với nhà trọ tư nhân. Hiện tại, không có chế tài xử phạt đối với việc tự ý cải tạo, ngăn chia không gian trong nhà ở riêng lẻ để cho thuê trọ.

Bà Loan cho biết, nhiều hộ gia đình và cá nhân kinh doanh nhà trọ vẫn chưa đăng ký kinh doanh, dẫn đến việc không chỉ khó khăn trong quản lý mà còn ảnh hưởng đến nguồn thu thuế của địa phương.

Ngoài ra, các quy định hiện hành về xây dựng và nhà ở tại TP.HCM cũng không bắt buộc áp dụng các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt đối với nhà ở riêng lẻ cao từ 6 tầng trở xuống, dẫn đến sự thiếu đồng bộ và khó khăn trong quản lý.

Bên cạnh đó, nhà ở riêng lẻ tư nhân hiện đang là nguồn cung chủ yếu cho người thu nhập thấp tại TP.HCM, đáp ứng nhu cầu sinh sống, học tập và làm việc của một bộ phận lớn dân cư. Trong khi đó, nguồn lực của Nhà nước dành cho việc xây dựng nhà ở thu nhập thấp và nhà ở xã hội cho thuê lại đang gặp nhiều hạn chế, cả về cơ chế chính sách lẫn nguồn vốn đầu tư. Điều này dẫn đến sự chậm trễ trong việc đáp ứng nhu cầu nhà ở của người dân, khiến nhà trọ tư nhân trở thành lựa chọn chính yếu.

Đảm bảo an toàn, phòng cháy chữa cháy

Sở Xây dựng đã xây dựng đề án Quản lý, hỗ trợ nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ, với mục tiêu đảm bảo an toàn cho người dân, không làm gián đoạn nguồn cung nhà trọ và duy trì an sinh xã hội. Đề án này cũng nhằm thực hiện đúng chủ trương của Đảng và Chính phủ, như Kết luận 14/KL-TW ngày 22-9-2021 của Bộ Chính trị và Chỉ thị 19/CT-TTg ngày 24-6-2024 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác PCCC đối với nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ và nhà ở riêng lẻ kết hợp sản xuất, kinh doanh.

Lộ trình thực hiện đề án bao gồm nhiều bước quan trọng. Trước tiên, Sở Xây dựng sẽ tiến hành khảo sát và thu thập dữ liệu toàn bộ nhà trọ trên địa bàn TP.HCM. Trên cơ sở phân tích và đánh giá dữ liệu này, sở sẽ phối hợp với Công an TP để đề xuất các tiêu chí cụ thể về diện tích sàn tối thiểu, giới hạn số lượng người và phòng trong mỗi công trình nhà trọ. Sau đó, Sở Xây dựng sẽ chọn thí điểm ba khu vực có đông nhà trọ nhất để triển khai các biện pháp quản lý, phân loại tiêu chí nhà trọ an toàn và thực hiện các biện pháp quản lý Nhà nước tại cấp quận, huyện và phường, xã.

Theo lộ trình, đề án gửi UBND TP phê duyệt, dự kiến hoàn thành vào tháng 12-2024. Bà Loan chia sẻ: “Đề án sẽ bao gồm các sản phẩm như cơ sở dữ liệu toàn bộ nhà trọ trên địa bàn TP và quy định diện tích tối thiểu, an toàn PCCC cho nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ. Quy định này sẽ là cơ sở pháp lý để quản lý và hỗ trợ hoạt động kinh doanh nhà trọ, đảm bảo an toàn cho người dân và góp phần chỉnh trang đô thị”.

Một trong những kết quả kỳ vọng của đề án là xây dựng quy định tối thiểu về an toàn PCCC cho nhà ở riêng lẻ cho thuê trọ. Quy định này không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho người dân mà còn góp phần quản lý chặt chẽ các khía cạnh kinh tế, xã hội, an ninh trật tự và thuế đối với loại hình kinh doanh này.

Bên cạnh đó, đề án cũng đề xuất việc hỗ trợ lãi suất cho các chủ nhà trọ không đáp ứng được quy định tối thiểu để cải tạo, chuyển đổi nhằm đạt tiêu chuẩn. Đây là một biện pháp quan trọng để khuyến khích các chủ nhà trọ nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, đảm bảo an toàn cho người thuê mà không làm tăng giá thuê quá mức.

Sở Xây dựng sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng, cảnh sát PCCC và các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực để đánh giá toàn diện trước khi trình UBND TP ban hành quyết định chính thức về quy định tối thiểu.

Việc xây dựng và ban hành quy định tối thiểu về an toàn PCCC là một bước đi cần thiết, nhất là trong bối cảnh những thảm họa cháy nổ gần đây đã gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng.

Hàng chục ngàn nhà trọ không đủ tiêu chuẩn

Theo khảo sát sơ bộ của Sở Xây dựng, trong số khoảng 60.500 công trình nhà trọ tư nhân đang kinh doanh trên địa bàn TP.HCM, có khoảng 12.800 công trình (chiếm tỷ lệ 21%) không đạt tiêu chuẩn an toàn và cần phải thực hiện cải tạo, chuyển đổi để tiếp tục hoạt động.

Đây là một thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội để cải thiện điều kiện sống cho hàng triệu người đang sinh sống trong các nhà trọ này. Việc ban hành chính sách mới chắc chắn sẽ tác động đến một bộ phận người dân, nhưng với những lợi ích mà chính sách mang lại, từ việc bảo vệ an toàn tính mạng, ngăn ngừa thảm họa cháy nổ, đến việc góp phần chỉnh trang đô thị, lợi ích này hoàn toàn xứng đáng được chấp nhận.

Với tiêu chí “An toàn tính mạng của người dân” là điều kiện tiên quyết, Sở Xây dựng cam kết sẽ tiếp tục nỗ lực để đề xuất những chính sách phù hợp, bảo vệ lợi ích của cả người thuê trọ và chủ nhà, đồng thời đảm bảo an sinh xã hội cho toàn TP.

Thủy Phạm