Sở GD-ĐT TP.HCM thông tin chính thức về đề thi tuyển sinh lớp 10 môn ngữ văn

Sở GD-ĐT TP.HCM vừa có thông tin chính thức về đề thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2023-2024 môn ngữ văn.

Đề thi ngữ văn tuyển sinh vào lớp 10 năm 2023-2024 giữ nguyên cấu trúc như mọi năm song tăng định hướng mở

Sở GD-ĐT TP.HCM cho hay, cấu trúc đề thi môn ngữ văn trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM năm 2023-2024 không thay đổi so với kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM năm 2022-2023. Đề thi gồm 3 phần đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm), với thời gian làm bài 120 phút.

Dù vậy, ông Trần Tiến Thành – chuyên viên ngữ văn, Sở GD-ĐT TP.HCM cho hay: Định hướng đề thi tuyển sinh môn ngữ văn năm nay sẽ có “độ mở” cao. Các em cần tập trung rèn luyện kỹ năng và tích lũy kiến thức để thực hiện tốt nhất các yêu cầu của đề.

Ôn tập như thế nào?

Sở GD-ĐT TPHCM hướng dẫn:

Rèn luyện năng lực đọc hiểu: Các văn bản được chọn có thể là văn bản nghị luận, văn bản thông tin, văn bản văn học, văn bản khoa học… Các câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc hiểu có 1 câu hỏi về tiếng Việt.

Do vậy, học sinh khi ôn tập cần các văn bản (báo chí, các bài bình luận, các sách khoa học…) có nội phù hợp với lứa tuổi, gắn với tình hình thời sự để luyện tập các kĩ năng đọc hiểu: phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh; tìm các vấn đề tiếng Việt có trong văn bản; tập tóm tắt văn bản; nối kết văn bản đang đọc với văn bản khác liên quan, nối kết với thực tế cuộc sống, đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề đặt ra trong văn bản; sáng tạo cách thể hiện khác, đề xuất giải pháp, đặt nhan đề mới… Khi trả lời các câu hỏi đọc hiểu, các em cần đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung. Trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo đúng yêu cầu của đề. Tránh lan man, dài dòng không cần thiết.

Tạo lập văn bản nghị luận xã hội (bài văn khoảng 500 chữ): Cần đảm bảo cấu trúc bài nghị luận có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.

Học sinh cần tập phân tích, xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

Cần rèn luyện các thao tác lập luận, đặc biệt là thao tác lập luận giải thích, chứng minh, bình luận. Cần tránh: thiếu thao tác lập luận (ví dụ thiếu giải thích về vấn đề bàn luận); vận dụng các thao tác lập luận chưa hiệu quả (dẫn chứng chưa sát với vấn đề, thiếu phân tích dẫn chứng để làm rõ vấn đề…) hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề, các ý bàn luận chưa phong phú, chưa sâu sắc, còn sơ sài.

Tạo lập văn bản nghị luận văn học: Học sinh được lựa chọn 1 trong 2 đề để làm bài.

Đề 1: Yêu cầu học sinh tự chọn một tác phẩm thuộc chủ đề đề cho, cảm nhận tác phẩm và chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân mình hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.

Đề 2: Đề thi đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu HS sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống ấy.

Theo Sở GD-ĐT TP.HCM, học sinh cần rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện; Nắm vững kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học; Đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa có cùng chủ đề; Dùng kiến thức và trải nghiệm đọc tác phẩm để giải quyết một tình huống cụ thể; Hạn chế của học sinh: diễn xuôi lại tác phẩm; bài làm thiếu cảm xúc do ít đọc, ít suy tư, cũng có thể do học vẹt. Không hiểu rõ yêu cầu của đề, viết lại các nội dung đã học một cách máy móc.

Theo ông Trần Tiến Thành đánh giá, các nguyên nhân ảnh hưởng đến bài làm thi ngữ văn của học sinh, bao gồm: Học sinh phân bố thời gian không hợp lý cho các phần, các câu; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh (do quá say sưa viết về 1 ý dẫn đến quên kết bài hoặc kết bài quá sơ sài).

Mặt khác, cũng có em bị ám ảnh bởi suy nghĩ đề thi tuyển sinh là phải khó, “phải có nhiều bẫy” dẫn đến tâm trạng lo lắng, căng thẳng, áp lực, ảnh hưởng đến bài làm. Điều này là rất không nên.

Yến Hoa