Để TP thực sự phát huy vai trò đầu tàu kinh tế, trung tâm đổi mới sáng tạo của cả nước cần bổ sung, sửa đổi Nghị quyết (NQ) 98. Theo đó, Quốc hội cần mở rộng thẩm quyền cho TP.HCM, bổ sung cơ chế để TP chủ động trong việc tổ chức bộ máy, bổ sung nhóm ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược… để TP phát huy thế mạnh, đóng góp xứng tầm vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
Trao thêm thẩm quyền cho HĐND và UBND TP
Tại Hội nghị lấy ý kiến góp ý cho các dự thảo luật và đề xuất sửa đổi, bổ sung NQ 98 về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, bà Nguyễn Thị Lệ – nguyên Chủ tịch HĐND TP.HCM – cho biết, trải qua hơn 2 năm triển khai NQ 98, TP.HCM đã đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, quá trình triển khai NQ 98 vẫn còn những điểm nghẽn. Cụ thể, 8 cơ chế, chính sách chưa triển khai hoặc chậm triển khai, điển hình là cơ chế về thị trường cacbon, bổ sung vốn cho HFIC, chính sách phí – lệ phí mới, kiểm soát khí thải. Tiến độ ban hành văn bản quy định chi tiết còn chậm, một số đề án phụ thuộc sự phối hợp của các bộ, ngành Trung ương. Huy động vốn ngoài ngân sách chưa như kỳ vọng do thiếu các cơ chế ưu đãi đủ mạnh và thủ tục hành chính còn phức tạp. Trong mô hình chính quyền đô thị 2 cấp, việc phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm giữa UBND TP và UBND phường còn bất cập, cần được tháo gỡ để bộ máy vận hành linh hoạt hơn.
Theo bà Lệ, để tăng tính khả thi và phát huy tối đa hiệu quả NQ 98, Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung NQ 98 với một số định hướng. Đầu tiên là mở rộng thẩm quyền cho TP.HCM, trao thêm thẩm quyền cho HĐND và UBND TP trong lĩnh vực ngân sách, tài chính, đất đai, đầu tư công. Cho phép TP chủ động ban hành một số loại phí, lệ phí mới để tăng nguồn thu hợp pháp. Quốc hội phải quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn giữa UBND TP và UBND phường; tăng quyền chủ động cho cấp phường trong quản lý đô thị, dịch vụ công gắn với cơ chế giải trình minh bạch.
Đối với thu hút nhà đầu tư chiến lược, Quốc hội cần quy định rõ tiêu chí lựa chọn và nghĩa vụ ràng buộc, có cơ chế ưu đãi khởi đầu đủ mạnh để tạo niềm tin cho các tập đoàn lớn. Bổ sung danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, trong đó có đường sắt đô thị và các dự án TOD để giải quyết căn cơ bài toán hạ tầng; điều chỉnh cơ chế hiện hành về huy động vốn, thay thế tiêu chí dựa trên vốn điều lệ bằng năng lực thực sự và cam kết triển khai nhanh của nhà đầu tư.
TS.Trương Minh Huy Vũ – Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – cho hay, từ ngày 1-7, TP.HCM đã mở rộng địa giới, kéo theo quy mô dân số, diện tích và nhu cầu đầu tư tăng cao. Do đó, việc điều chỉnh, bổ sung NQ 98 là yêu cầu cấp thiết. NQ 98 cần bổ sung, sửa đổi 4 nhóm chính sách lớn. Về quản lý đầu tư và khai thác quỹ đất đô thị, tiếp tục phân cấp, ủy quyền cho HĐND và UBND TP quyết định đầu tư tại các khu vực công cộng, nhà ga, vùng lân cận và các tuyến vành đai. Nội dung này nhằm tháo gỡ “độ vênh” giữa các quy định hiện hành về đất đai và đầu tư.
Về quản lý đô thị, tài nguyên, môi trường, mở rộng phạm vi quỹ đất thanh toán cho các dự án BT, cho phép TP chủ động thu hồi, giao đất trực tiếp trong một số trường hợp để đẩy nhanh tiến độ đầu tư, đồng thời tháo gỡ các dự án đang vướng mắc.
Bổ sung nhóm ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, ưu tiên các lĩnh vực trọng điểm phù hợp với định hướng mở rộng TP như: cụm y tế chuyên sâu, dự án xử lý rác – phát điện, logistics, cảng biển, sân bay, di tích đặc biệt. Đồng thời điều chỉnh tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược theo hướng linh hoạt hơn.
Bên cạnh đó, Quốc hội nên bổ sung điều khoản về thành lập Khu thương mại tự do TP.HCM. Đây được xem là động lực tăng trưởng mới, gắn với quy hoạch 4 khu thương mại tự do, trong đó thí điểm tập trung trước ở khu vực cảng biển Cái Mép – Hạ.
Mở rộng cơ chế đầu tư
PGS.TS Trần Hoàng Ngân – đại biểu Quốc hội – nhấn mạnh, NQ 98 đã đạt được nhiều chuyển biến rõ rệt, từ việc có chủ trương và nguồn lực để triển khai Vành đai 3 đến việc tăng biên chế, bổ sung tổ chức bộ máy; đồng thời lan tỏa mô hình chính sách mới sang các địa phương khác. Trước khi sáp nhập, TP.HCM có khoảng 10 triệu dân thì nay đã lên tới 14 triệu dân thường trú, tính cả khách vãng lai, du lịch thì lên gần 20 triệu dân. TP cũng có quy mô kinh tế lớn với hơn 450.000 doanh nghiệp đang hoạt động, đóng góp 1/3 tổng thu ngân sách cả nước.
Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung NQ 98 là rất cần thiết. Trong đó cần phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho TP.HCM trong công tác quy hoạch, nhất là trong khi Luật Quy hoạch đang chờ sửa đổi. Đồng thời bổ sung cơ chế để TP chủ động trong việc tổ chức bộ máy, định biên nhân sự phường, xã, đặc khu phù hợp với quy mô dân số và kinh tế thực tế, cho phép HĐND TP quyết định số lượng cấp phó, phòng ban. Cùng với đó là mở rộng cơ chế đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng văn hóa, y tế, giáo dục, năng lượng và hạ tầng số.
PGS.TS Nguyễn Quốc Dũng – nguyên Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II – cho rằng, việc triển khai NQ 98 trong thời gian qua vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, Quốc hội cần khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu, đặc biệt là về phân cấp, phân quyền, cơ chế ưu đãi đầu tư, giá đất, đền bù, tái định cư và cơ chế phát triển TOD. Đồng thời rà soát, sửa đổi các luật, nghị định, thông tư có mâu thuẫn, chồng chéo với NQ 98, đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong áp dụng.
Theo PGS.TS Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, TP.HCM sau hợp nhất đang có thế và lực rất khác, với tiềm năng, sứ mệnh và nhiệm vụ phát triển vượt trội so với các địa phương của đất nước. Vì thế, rất cần NQ 98 hay những cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội để phù hợp và tạo điều kiện, động lực cho TP phát triển như mở rộng mang tính đột phá các chính sách, cơ chế về phát triển khu công nghệ cao; chính sách mời gọi tài năng; kêu gọi doanh nghiệp lớn vào TP.
“Trong bối cảnh mới và để đáp ứng vai trò mới, TP cần mạnh dạn trở thành hình mẫu trong việc nghiên cứu cách tiếp cận mới về làm luật để thể hiện vai trò địa phương dẫn dắt, lan tỏa cho khu vực. TP có thể nghiên cứu đề xuất đề án hình mẫu thí điểm về cơ chế tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm”, PGS.TS Thiên nhấn mạnh.
Hậu Giang
Bình luận (0)