Suy thận vì ăn, uống theo… internet

Gần đây, Khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện (BV) Bình Dân tiếp nhận nhiều bệnh nhân suy thận cấp, phải lọc máu để cứu tính mạng. Nguyên nhân là do sử dụng những bài thuốc trên mạng để điều trị bệnh; cũng có trường hợp là do làm đẹp… sai cách.

Chị L.T.T tái khám tại BV Bình Dân

Suy thận mức độ 5 vì uống cỏ mực

Đang điều trị ngoại trú tại BV Bình Dân, anh P.V.H (47 tuổi, Vĩnh Long) – bệnh nhân suy thận độ 3 – bỗng dưng ngưng tái khám.

Đầu tháng 10-2023, anh H. quay lại BV khám vì ăn uống kém, da xanh xao, chân đau nhức không rõ nguyên do và cơ thể mệt mỏi. Tại đây, sau khi thực hiện các xét nghiệm đánh giá chức năng thận cho thấy anh đã suy thận giai đoạn 5 – giai đoạn nghiêm trọng nhất và tính mạng của bệnh nhân đang rất nguy hiểm. Bệnh nhân được nhập viện để lọc máu nhằm tránh nguy cơ hôn mê, tử vong do các biến chứng suy thận cấp gây ra.

Anh H. kể, sau một thời gian điều trị ngoại trú tại BV Bình Dân, thấy người không đau mệt nên không uống thuốc nữa, cũng không đi tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Sau đó, anh uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng để trị bệnh thận – mỗi ngày uống khoảng một nắm tay cỏ mực và 2, 3 muỗng đậu đen. Anh H. uống liên tục trong hơn 3 tháng thì rơi vào suy thận mức độ nặng.

“Sau 2 ngày điều trị, tình trạng đau nhức chân cùng các triệu chứng suy thận khác của anh H. đã giảm, chức năng thận được cải thiện. Tuy nhiên, nếu đáp ứng điều trị bằng thuốc kém, chức năng thận không phục hồi tốt hơn, anh H. sẽ phải lọc máu định kỳ suốt đời”, BS.CKII Lê Thị Đan Thùy – Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, BV Bình Dân – cho biết.

Anh H. là một trường hợp điển hình trong 7 ca phải nhập viện điều trị trong quý 2 và đầu quý 3 năm 2023 tại BV Bình Dân vì suy thận mức độ nặng, tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn có liên quan tới việc uống cỏ mực.

Cỏ mực, có nhiều tên gọi như nhọ nồi, hạn liên thảo, bạch hoa thảo, thủy hạn liên… Trong Đông y, cỏ mực không độc, có vị chua, ngọt, tính hàn, thường dùng chữa sốt cao, chảy máu cam, mề đay, viêm họng, suy nhược… Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ rõ tác dụng chữa suy thận bằng cỏ mực. Đặc biệt trên người bệnh thận mạn, chức năng thận vốn đã kém nên việc dùng các hoạt chất từ cây cỏ, thuốc, ngay cả ăn uống thường ngày đều cần phải cẩn trọng để tránh tiến triển suy thận nặng hơn. Bên cạnh đó, bệnh nhân suy thận mạn cần phải được thăm khám, điều trị bằng thuốc, kiểm soát thường xuyên các chỉ số như protein niệu, các xét nghiệm đánh giá chức năng thận.

Theo BS Thùy, người suy thận cần tuân thủ điều trị và có chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý thì mới kiểm soát tốt biến chứng trên thận. Những bệnh nhân tuân thủ điều trị có thể bảo tồn chức năng thận ổn định dù phát hiện suy thận nhiều năm. Tuy nhiên thực tế có những bệnh nhân tự ngưng điều trị, tự thay thế hoặc uống thêm các loại lá cây không rõ nguồn gốc theo lời mách bảo trên internet. Điều này dẫn tới hậu quả đáng tiếc là bệnh nhân rơi vào suy thận không thể hồi phục, phải lọc máu suốt đời. Ngoài cỏ mực thì hiện nay trên mạng internet còn lan truyền nhiều “bài thuốc” lợi tiểu, “tốt cho thận” như cây rễ gió, cây mộc thông, cây nhạc ngựa, mộc phòng kỷ… Tất cả các cây này đều có chứa chất độc acid aristolochic gây tổn thương thận, suy thận nhưng đáng ngại là những loại cây này đang được một số người lấy ngâm rượu uống với mục đích chữa bệnh, “tẩm bổ”.

Lọc máu cứu thận do uống thuốc… trắng da

Đó là chị L.T.T (45 tuổi, Đồng Nai). Cách đây gần một năm, trong lúc xem kênh bán hàng online, chị T. thấy người bán giới thiệu loại thuốc làm trắng da nên đặt hàng về uống.

“Một lọ 60 viên có giá 600.000 đồng, mỗi ngày uống 6 viên. Uống đến lọ thứ 7 thì tôi thấy đau bụng dữ dội, mệt, khó thở, nôn ói liên tục nên gia đình đưa đi cấp cứu tại BV địa phương. Bác sĩ cho biết tôi bị suy thận cấp mức độ 5. Những biểu hiện đau, nôn ói của tôi là vì lúc này thận đã mất chức năng lọc nên ứ đọng các chất chuyển hóa. Nếu không kịp thời lọc máu, tôi có thể tử vong. Sau khi lọc máu cấp cứu tại địa phương, tôi được chuyển đến BV Bình Dân để tiếp tục thăm khám và điều trị lâu dài”, chị T. nhớ lại.

Mới đây, chị T. đã đến phòng khám chuyên khoa nội thận của BV Bình Dân tái khám để đánh giá lại chức năng thận. Rất may, kết quả xét nghiệm chức năng thận của chị trong hai tháng gần đây nhất đều ổn định. Tuy chức năng thận hồi phục tốt, chị T. đã trở lại với công việc bình thường nhưng chị vẫn phải uống thuốc và theo dõi chức năng thận.

BS.CKI Lê Thị Thùy Dương – Khoa Nội thận – Lọc máu, BV Bình Dân cho biết: “Đa số người bệnh khi được hỏi thuốc mình đã uống là gì thì không biết về thành phần và nguồn gốc xuất xứ. Đối với các nhóm viên uống làm trắng da, thường quảng cáo là có chứa glutathione, một chất chống ôxy hóa giúp làm sáng da bằng cách ức chế sản xuất melanin. Tuy nhiên, nếu sử dụng glutathione với liều cao, không có kiểm soát của bác sĩ có thể gây suy thận cấp, đặc biệt trên người bệnh đã có nền suy thận mạn. Vì vậy, khi muốn sử dụng các viên uống trắng da, cần phải chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và nên có sự tư vấn của các bác sĩ để chọn sản phẩm phù hợp cho thể trạng của mỗi người”.

Kim Anh