Tác hại của việc dùng tiền phung phí

Tuần qua, tôi “đau đầu” khi phải giải quyết một việc không ngờ đã xảy ra trong lớp tôi phụ trách. Buổi sáng, tôi được một học sinh báo: “Bạn X. mượn nợ nhiều lắm thầy ơi!”. Tôi ngạc nhiên vì X. tuy học không tốt lắm nhưng rất ngoan hiền và lễ phép. Tôi dò hỏi và giật mình khi biết đúng như vậy. Cụ thể, X. không chỉ mượn tiền bạn trong lớp mà còn mượn các bạn lớp khác và còn ăn thiếu ở một quán ăn gần trường. Tôi càng giật mình hơn khi biết X. thiếu em Y. gần 500 ngàn đồng; thiếu em A. khoảng 800 ngàn đồng… Tôi đã hỏi hai em Y. và A. tiền đâu mà cho bạn mượn nhiều như thế?, và X. mượn làm gì số tiền lớn như vậy?…

Thì ra bắt đầu từ em Y. khi cho bạn mượn 5 ngàn đồng nhưng đòi mãi mà X. không trả. Vậy là em ra quy định cứ 1 ngày không trả là cộng thêm 5 ngàn đồng. Đến nay khoảng 3 tháng nên cộng lại là 450 ngàn đồng. Bắt chước theo Y., em A. và vài em khác cũng làm như thế với bạn. Trong khi đó em X. thì cho biết em mượn tiền để ăn sáng vì trước đây mỗi ngày đi học ba mẹ cho 30 ngàn đồng ăn sáng và uống nước, mua bánh kẹo vào giờ ra chơi. Thời gian gần đây, ba mẹ chỉ cho 20 ngàn đồng, do nhịn không quen nên em đã mượn thêm tiền các bạn hoặc ăn thiếu ở một quán gần trường. Tôi bảo X. ghi ra danh sách những ai em đã mượn tiền và mượn bao nhiêu? Bạn nào được em trả vượt quá số tiền mượn (vì tính tiền “lời”) cũng ghi cụ thể.

Sau đó tôi dặn cả lớp không ai cho X. mượn tiền nữa. Tôi cũng hỏi các em đã cho X. mượn tiền để xác định lại những khoản tiền mượn và đã trả mà X. ghi có chính xác không. Em nào đã lấy tiền lời phải trả lại cho X. (chỉ có 2 em và tiền lời chỉ mới 5-10 ngàn đồng), nếu không có tiền trả lại X. một lần thì mỗi ngày trả 1 ngàn đồng. Song song đó tôi cũng nhắc các em biết giúp đỡ bạn là điều tốt nhưng phải giúp đúng lúc, đúng chuyện. X. không đói khát đến mức phải mượn tiền ăn đỡ đói, hành động “cho vay nặng lãi” là không đúng với đạo đức con người và cũng vi phạm luật pháp. Tôi cũng dạy X. “nghèo cho sạch, rách cho thơm” và chỉ em cách chi tiêu thế nào để no đủ với khoản tiền ba mẹ cho.

Nghe tôi kể rõ mọi chuyện, ba mẹ X. cũng hết sức bất ngờ. Ba mẹ em cho biết thời gian gần đây việc buôn bán của gia đình ế ẩm, bà nội X. lại bệnh, chi phí gia đình thiếu trước hụt sau nên anh chị đã cắt giảm tiền cho con hàng ngày. Không ngờ con lại làm thế. Tôi khuyên gia đình nên thay thế việc cho tiền con bằng cách mua thức ăn sáng để đảm bảo X. ăn no và mua bánh kẹo, nước uống từ nhà sẽ rẻ hơn lại đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Hiện nay phụ huynh thường cho con cái tiền để các em tự chi tiêu hàng ngày. Điều này rất tiện lợi cho những phụ huynh bận rộn, không có thời gian lo cho con cái. Tuy nhiên, nếu việc các em tự chi tiêu được phụ huynh hướng dẫn kỹ thì sẽ rèn cho các em kỹ năng sử dụng tiền trong cuộc sống. Còn nếu phụ huynh chỉ giao khoán tiền cho con cái mà không hướng dẫn cách chi tiêu thì các em sẽ tiêu xài phung phí, không đúng chỗ như nhịn ăn mua đồ chơi, dùng tiền ấy để chơi game…, hay như X. khi không đủ tiền xài sẵn sàng vay mượn bất chấp hậu quả thì thật là tai hại.

Nhân Tâm (TP.HCM)