Tạm biệt quỹ Ford

Tiến sĩ Micheal DiGregorio có mặt ở Liên hoan phim VN lần thứ 15 (2007) tại Nam Định – ảnh: nhân vật cung cấp

Sau 13 năm có mặt ở VN để điều phối, hỗ trợ hiệu quả 110 triệu USD cho các hoạt động khoa học, xã hội và nhân đạo… tháng 9 này, văn phòng quỹ Ford tại Hà Nội sẽ đóng cửa.

Tiến sĩ Micheal DiGregorio là chuyên viên điều phối văn phòng của quỹ Ford, đã sống ở VN hơn mười năm, quen thuộc với hầu hết các nghệ sĩ và các hoạt động văn hóa nghệ thuật của người Việt. Trước khi chia tay văn phòng quỹ Ford (đóng cửa do tác động của khủng hoảng kinh tế tại Mỹ – BBC), ông dành cho PV Thanh Niên cuộc phỏng vấn.

* Tiêu chí hoạt động hỗ trợ văn hóa nghệ thuật của quỹ Ford trên toàn thế giới là gì, thưa ông?

Quỹ Ford bắt đầu mở văn phòng đầu tiên của mình và hoạt động tại VN không lâu sau khi Hiệp định Paris được ký kết. Một trong những khoản viện trợ trong những năm 1970 là dành cho nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội và hoạt động nhân đạo, bằng nhiều cách khác nhau, là những vấn đề được coi là quan trọng sau chiến tranh, bắt đầu bằng việc hỗ trợ một cuộc hội thảo về tác động của chất độc da cam được tổ chức tại Đại học Harvard năm 1973.

Sau năm 1975, quỹ Ford tiếp tục hỗ trợ nghiên cứu về khoa học xã hội và các hoạt động nhân đạo, viện trợ cho cá nhân và các học viện ở VN từ các văn phòng của mình ở Bangkok và Jakarta năm 1992. Quỹ Ford nhận được giấy phép mở văn phòng tại Hà Nội vào tháng 10.1996. Từ đây, quỹ Ford bắt đầu các khoản viện trợ cho các học viện ở VN và các cá nhân một cách trực tiếp.

– Chúng tôi nhận thấy kinh nghiệm sáng tạo đã giúp con người như thế nào trong việc phát huy tiềm năng của họ, để thấy thế giới theo một cách khác, và tìm ra những giải pháp cho những vấn đề thực tế trong cộng đồng. Thêm nữa, tất cả chúng ta đều hiểu tác động của toàn cầu hóa lên các di sản văn hóa tại những nước đang chuyển mình nhanh như VN. Nghệ thuật và văn hóa truyền thống không thể cạnh tranh được với văn hóa giải trí thương mại và văn hóa trẻ. Những hỗ trợ liên tục từ những nhà tài trợ như quỹ Ford, và sự liên đới tích cực của những ai yêu nghệ thuật và văn hóa truyền thống là cần thiết để bảo tồn di sản văn hóa thế giới.

* Ở VN, ông đánh giá hiệu quả đạt được cao nhất ở những hoạt động nào do quỹ Ford hỗ trợ?

– Có rất nhiều khoản viện trợ có hiệu quả. Tôi không thể kể ra hết ở đây. Quỹ Ford là một nhà tài trợ khác biệt. Những gì chúng tôi mang lại là kinh nghiệm hành động hiệu quả. Chúng tôi dựa vào người Việt để biết vấn đề là gì rồi chúng tôi sẽ giúp họ phát triển ý tưởng thành các chương trình và dự án có ích.

Tôi muốn nhắc đến chương trình Học bổng quốc tế, đã cấp học bổng cho 188 thanh niên, hầu hết là từ các vùng nông thôn, một nửa trong số đó là nữ giới, 23% là người dân tộc thiểu số. Quỹ Ford cũng có hỗ trợ giải pháp đối với những vấn đề về sức khỏe con người và môi trường liên quan đến chất độc da cam. Với sự hỗ trợ của Quỹ Ford, người Mỹ và người Việt hiện nay đang làm việc cùng nhau để tìm ra giải pháp đối phó với những tác động lâu dài của chất độc da cam và làm sạch những “điểm nóng” hiện tại. Tôi nghĩ sự hỗ trợ trong việc tạo chỗ ở đầu tiên cho những phụ nữ là nạn nhân của nạn bạo hành cũng nên được nhắc đến, hay bảo hiểm cho nông dân – bảo hiểm các mối đe dọa từ bệnh dịch mùa màng, lũ lụt và hạn hán. Loại hình bảo hiểm này cực kỳ quan trọng và hiệu quả, giúp người nông dân không bị rơi vào tình trạng đói nghèo nếu thảm họa thiên nhiên xảy ra.

Đối với công việc của riêng tôi, tôi rất vui để chỉ ra sự hỗ trợ dài hạn của quỹ cho Bảo tàng Dân tộc học VN, dự án phát triển nhân chủng học, văn hóa dân gian, phát triển phim tài liệu và phim truyện. Hay việc nghiên cứu và đào tạo xung quanh vấn đề chung sống trong các thành phố đã giúp tạo động lực cho những nghệ sĩ, kiến trúc sư, các nhà quy hoạch đô thị, những công dân quan tâm làm việc cùng nhau trong một số sáng kiến nghệ thuật cộng đồng nhằm vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống đô thị.

* Quỹ Ford tại VN đóng cửa vào tháng 9 năm nay cũng có nghĩa những hoạt động nào do Ford tài trợ sẽ chấm dứt? Những hoạt động mang tính dài kỳ thì quỹ Ford sẽ có biện pháp nào để duy trì?

– Tất cả những khoản viện trợ đang hiệu lực sẽ tiếp tục cho đến khi kết thúc như bình thường. Và, thực tế thì, chúng tôi đang trợ cấp thêm một số ít khoản bổ sung để giúp những đối tượng nhận viện trợ có thể tiếp tục công việc của mình. Chúng tôi sẽ thuê một chuyên gia để giám sát sự hoàn thành của cả những khoản viện trợ hiện tại và bổ sung khi chúng tôi sẽ chấm dứt việc cấp viện trợ mới từ sau ngày 30.9. Chương trình Học bổng quốc tế sẽ tiếp tục cùng sự hợp tác về vấn đề tác động của chất độc da cam. Sáng kiến đặc biệt về vấn đề chất độc da cam, được chỉ đạo bởi Charles Bailey, sẽ hoạt động bên ngoài trụ sở ở New York của chúng tôi.

Lê Thị Thái Hòa (Theo TNO)