Tăng học phí ĐH: Để đẩy nhanh lộ trình tự chủ, tạo điều kiện hội nhập quốc tế

Theo đề xuất của Bộ GD-ĐT, học phí bậc ĐH năm học 2023-2024 sẽ tăng, còn học phí bậc phổ thông được giữ nguyên. Một trong những nguyên nhân là nhiều cơ sở giáo dục ĐH đề nghị được thu học phí theo lộ trình quy định tại Nghị định 81 để có thể bù đắp chi phí hoạt động thường xuyên, nâng cao chất lượng đào tạo và thực hiện lộ trình tự chủ. Đồng thời khuyến khích các cơ sở giáo dục công lập đẩy nhanh lộ trình tự chủ; gia tăng điều kiện để hội nhập quốc tế…

Tân sinh viên làm thủ tục nhập học trong đó có đóng học phí vào Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM năm nay

Thông qua tờ trình gửi Chính phủ về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 81, Bộ GD-ĐT đang đề xuất điều chỉnh lộ trình học phí, cụ thể sẽ lùi 1 năm so với lộ trình học phí quy định tại Nghị định 81 này.

Học phí không tăng trong 3 năm qua

Nghị định 81 được Chính phủ ban hành ngày 27-8-2021 và có hiệu lực từ ngày 15-10-2021. Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT cho rằng, từ đầu năm 2020, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nặng nề đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội và khả năng thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội của cả nước. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 165 về học phí của các cơ sở giáo dục đào tạo công lập năm học 2022-2023; theo đó, mức học phí của các cơ sở giáo dục công lập tiếp tục được giữ ổn định so với năm học 2021-2022. Như vậy, lộ trình học phí quy định tại Nghị định 81 đến năm học 2022-2023 vẫn chưa được áp dụng. Mức thu học phí đã không tăng qua 3 năm học (từ năm học 2020-2021 đến năm học 2022-2023).

Tuy nhiên, Nghị quyết 165 chỉ áp dụng cho năm học 2022-2023. Và nếu năm 2023 không có quy định khác thì mức học phí năm học 2023-2024 sẽ áp dụng theo quy định tại Nghị định 81, sẽ tăng cao so với mức học phí năm học 2022-2023. Cụ thể, mức trần học phí giáo dục ĐH công lập năm học 2023-2024 sẽ tăng bình quân 45,7% so với năm học 2022-2023; đặc biệt khối ngành y dược tăng tới 93%, khối ngành khoa học xã hội và nhân văn tăng 53%.

Qua phản ánh, thảo luận, góp ý của các cơ quan Trung ương, địa phương, học phí năm học 2023-2024 cần được điều chỉnh tăng để đảm bảo nguồn lực nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất trong điều kiện nguồn lực đầu tư hạn chế, ngân sách chi thường xuyên được cắt giảm hàng năm. Đặc biệt, đối với các cơ sở giáo dục ĐH công lập, thu từ học phí chiếm tỷ trọng chủ yếu (trên 80% tổng nguồn thu của trường); khả năng khai thác từ các nguồn thu khác còn rất hạn chế…

Theo bộ, nhiều cơ sở giáo dục ĐH cũng đề nghị cần được áp dụng mức thu học phí theo lộ trình quy định tại Nghị định 81 để có thể bù đắp chi phí hoạt động thường xuyên, nâng cao chất lượng đào tạo và thực hiện lộ trình tự chủ. Song cũng nhiều ý kiến cho rằng, nếu học phí năm học 2023-2024 thực hiện theo mức quy định tại Nghị định 81 sẽ gây khó khăn cho phụ huynh, học sinh và phản ứng của dư luận xã hội. Cho nên hầu hết các ý kiến thống nhất đề nghị cần tăng học phí so với năm học 2022-2023 nhưng có thể chậm lại một năm so với lộ trình tăng học phí theo quy định tại Nghị định 81.

Giúp các cơ sở giáo dục công lập có nguồn thu

Tại tờ trình, bộ đề xuất mức trần học phí đối với cơ sở giáo dục ĐH công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên năm học 2023-2024 bằng mức trần học phí năm học 2022-2023 tại Nghị định 81 và dự kiến tính đủ chi phí vào năm học 2026-2027. Cụ thể, mức trần học phí đối với cơ sở giáo dục ĐH công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên năm học 2023-2024 là 1,2-2,45 triệu đồng/tháng, tùy khối ngành. So với mức thu hiện nay là 980.000 đồng – 1,43 triệu đồng/tháng, có thể thấy, mức học phí mà bộ đề xuất tăng từ 220.000 đồng đến 1,02 triệu đồng.

Bộ cho rằng, Dự thảo Nghị định lùi lộ trình tăng học phí 1 năm so với quy định tại Nghị định 81 nên biên độ điều chỉnh học phí của năm học 2023-2024 thấp hơn so với quy định tại Nghị định 81, giúp giảm áp lực về học phí cho các đối tượng người học, bậc học. Các chính sách về hỗ trợ đối với những đối tượng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi… vẫn tiếp tục được thực hiện theo quy định hiện hành, không bị điều chỉnh bởi dự thảo nghị định nói trên. Đồng thời, các quy định tại Nghị định 81 về hỗ trợ học phí, miễn giảm học phí cho các đối tượng ưu tiên nhằm đảm bảo công bằng trong tiếp cận các dịch vụ giáo dục không thay đổi.

Cũng theo bộ, việc lùi 1 năm so với lộ trình quy định tại Nghị định 81 đồng nghĩa học phí năm học 2023-2024 sẽ được tăng (theo mức học phí năm học 2022-2023 tại Nghị định 81); góp phần hỗ trợ các cơ sở giáo dục công lập có nguồn thu bù đắp chi phí, đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo; khuyến khích các cơ sở giáo dục công lập đẩy nhanh lộ trình tự chủ; gia tăng điều kiện để hội nhập quốc tế…

Thục Trân