Mấy hôm nay khí trời se lạnh như nhắc nhở mọi người chuẩn bị đón xuân. Không khí Tết bắt đầu xuất hiện trên mọi phố phường của cả nước. Ký ức đón Tết ở tuổi thiếu thời đang hình thành những câu chuyện “hồi ấy” trong không gian thân mật với bạn bè.
Một số bạn trẻ hỏi tôi về sự khác biệt của cái Tết xưa và cái Tết ngày nay? Thật ra, Tết nào cũng thế. Đó là những ngày đầu của năm mới, là ngày mọi người có cơ hội được thể hiện đầy đủ nhất niềm vui và sự mong muốn của mình. Cái khác của cái Tết ngày nay với cái Tết ngày xưa chủ yếu là hoàn cảnh kinh tế, văn hóa của gia đình và giá trị xã hội.
– Ngày xưa, kinh tế khó khăn, suốt năm phải thắt lưng buộc bụng, cơm ăn không đủ no, áo quần không có điều kiện mua sắm, công việc làm lụng vất vả quanh năm không có thời gian nghỉ ngơi, giải trí… nên Tết là cơ hội để ăn ngon, mặc đẹp, để nghỉ ngơi, vui chơi với bạn bè.
Ngày nay, kinh tế xã hội phát triển, chất lượng cuộc sống được nâng cao hơn, nên khi Tết về, nhiều gia đình không dừng lại ở mức ăn ngon, mặc đẹp mà còn có kế hoạch đi du lịch, nghỉ Tết cả trong và ngoài nước.
– Về mặt gia đình, ngày xưa Tết là đoàn tụ, một nguyên tắc mang tính nề nếp, gia phong dù với bất kỳ lý do gì! Đó là sự mong đợi của từng thành viên gia đình, nhất là khi đất nước hòa bình, không còn ảnh hưởng chiến tranh. Đoàn tụ là để nâng cao tình gia tộc, kể cho nhau những chuyện vui buồn của năm cũ đi qua và những mong muốn dự tính trong năm mới. Trong đoàn tụ, những bất hòa nếu có của thành viên gia đình trong năm cũ cũng sẽ được gia đình khuyên răn, hòa giải để hòa thuận đoàn kết gia tộc trong anh em con cháu.
Tết ngày nay, sự đoàn tụ này đang được phát huy rất tốt đẹp với những gia đình có nề nếp văn hóa được giữ gìn. Ngược lại, có những gia đình không còn duy trì đầy đặn như trước, thậm chí còn xem thường, cho đó là sự cổ hủ hay vô bổ của một hoạt động nặng tính phong kiến.
– Về mặt xã hội, ngày xưa Tết là cơ hội để gắn chặt tình thân giữa bạn bè, đồng nghiệp; giữa hàng xóm, láng giềng. Ở đó họ tôn vinh những giá trị văn hóa của cộng đồng, nâng cao những điều hay lẽ phải, ca ngợi sự đoàn kết nhường nhịn lẫn nhau, đạo lý “Một điều nhịn chín điều lành” đã được răn dạy trong từng gia đình và trong từng cộng đồng xóm ấp.
Tết ngày nay, lễ hội thì nhiều nhưng những thông điệp của xã hội không được tô đậm, tôn vinh giữa những lễ hội vui chơi giải trí đơn thuần, sa đà vào sự rủi may của cuộc sống, mạnh được yếu thua, những giá trị nhân văn bị coi thường trước những giá trị của tiền bạc và các sức mạnh vật chất bất kể những hình thức làm ăn chụp giật, lừa gạt, giả dối…
Cũng khí trời đang se lạnh, mọi người đang chuẩn bị đón xuân, hai án mạng thể hiện trên mặt báo đã làm tôi bàng hoàng rợn ốc! Đó là chuyện trả thù trong gia tộc ở Quảng Ngãi của người chú từ Bà Rịa – Vũng Tàu về truy sát một gia đình thân tộc và chuyện bất bình đốt quán cà phê ở Hà Nội đã lấy đi oan uổng 11 mạng người!
Việc phát động chống bạo lực học đường đã kéo dài trong nhiều năm qua, đã kêu gọi mọi người quan tâm nhiều hơn đến thế hệ trẻ, nhưng kết quả của quá trình phát động vẫn chưa có hồi kết thúc. Phải chăng nguồn gốc của vấn đề bạo lực không phải xuất phát từ nhà trường mà phải mở rộng tận gốc trong xã hội.
Đất nước ta trong quá trình phát triển, cơ sở vật chất – kỹ thuật mỗi ngày một hiện đại hơn, bình quân thu nhập đầu người mỗi năm một cao hơn, nhưng những tệ nạn như ma túy, hàng gian hàng giả, lừa gạt lẫn nhau, không an toàn thực phẩm… vẫn đang còn là nỗi bất an trong xã hội ngày nay.
Đất nước phát triển, hệ thống pháp luật cũng phát triển. Chúng ta đang trông chờ vào hệ thống pháp luật hiện hành để ngăn chặn và loại bỏ những tệ nạn nói trên. Nhưng truyền thống văn hóa dân tộc cũng là một sức mạnh không nhỏ để góp phần, nếu chúng ta biết quan tâm, phát huy tận dụng, xây để chống trong từng gia đình, trong từng cộng đồng trước những tệ nạn xã hội.
Tết là một cơ hội để nhìn về, một cái Tết đoàn tụ của từng gia tộc, một mùa xuân yêu thương đem đến cho mọi người dân Việt trên đất nước thân yêu của mình.
Tiến sĩ Huỳnh Công Minh
Tin liên quan
Mẹ xa đang chờ con về
Ngày Xuân tản mạn về “Đưa con đi thi”
Ước mơ được đi học của trẻ em…
Bình luận (0)