Thầy cô giáo với thế hệ gen Z

Xuân về, Tết đến là thời khắc đem đến nhiều cảm xúc cho con người về sự đoàn viên, về niềm tin và hạnh phúc. Tết cũng là lúc mà mọi người thường nghĩ về tuổi tác của mình.

Thầy cô giáo cần tô đậm cho học sinh kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc

1.Nói về tuổi tác, ngày nay người ta không dừng lại ở tuổi đếm thông thường của mỗi người mà họ đã đề cập đến cả thế hệ và được các nhà nghiên cứu về nhân chủng học gọi là gen. Gen Z là cụm từ nói đến nhóm người được sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 1995 đến năm 2012 (hay từ năm 1997 đến năm 2015). Thế hệ Z là thế hệ sau thế hệ Y, nhóm người sinh ra từ năm 1980 đến năm 1994; thế hệ X sinh ra từ năm 1965 đến năm 1974… Mỗi thành viên của từng thế hệ ngoài những cá tính riêng đều mang những đặc điểm chung chịu ảnh hưởng sâu sắc từ môi trường và điều kiện sống của từng giai đoạn thời gian mà thế hệ ấy tồn tại và phát triển.

Là thầy cô giáo, vui xuân năm nay, điều hấp dẫn tôi là đặc điểm các lớp học trò của thế hệ gen Z, thế hệ mà các em ngay từ nhỏ đã tiếp cận, hấp thụ và sử dụng internet một cách thành thạo. Hệ sinh thái về internet đối với các em là một nhu cầu không thể thiếu trong cuộc sống, trong khi chúng ta phải tìm cách làm quen, tích cực học tập, rèn luyện một cách cẩn thận mới hòa nhập được cuộc sống mới. Từ sự khác biệt ấy đã gợi cho tôi những suy nghĩ riêng tư và trao đổi cùng bạn bè đồng nghiệp trong sinh hoạt chuyên môn của mình.

2.Internet là kho tàng tri thức mênh mông của nhân loại, học sinh tiếp cận với kho tàng tri thức ấy một cách dễ dàng, thoải mái, thế thì việc cung cấp kiến thức của nhà giáo ngày nay có còn quan trọng như thế hệ trước hay không? Và, thầy cô giáo chúng ta phải làm gì để tiếp tục tồn tại, tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong nhà trường và trước học sinh? Cách học của học sinh, cách tiếp nhận và suy luận của học sinh là điều mà thầy cô giáo chúng ta cần đặc biệt quan tâm trong quá trình dạy học của mình.

Internet là một phương tiện kỹ thuật hiện đại tạo ra thế giới phẳng về thông tin và trình độ trong xã hội, thế thì thầy cô giáo chúng ta phải làm gì để phù hợp với thế giới phẳng ấy ngày nay? Thầy cô giáo chúng ta phải mở rộng tầm nhìn cho bản thân và cho thế hệ trẻ, không tạo ra những góc khuất cho riêng mình và cho học sinh làm cản trở sự phát triển chung trong quá trình giáo dục của nhà trường.

Internet là phương tiện thông tin nhanh như chớp và phủ rộng toàn cầu trong một thời gian ngắn nhất, thế thì thầy cô giáo chúng ta phải làm gì để đáp ứng yêu cầu giáo dục của mình? Thầy cô giáo chúng ta sẽ không ngừng học tập, cập nhật kiến thức một cách nhanh nhất theo tiến độ thời gian, không chủ quan bảo thủ hay tự mãn về những gì đã đạt được hôm qua vì thế giới và nhân loại đang đổi mới từng ngày, giáo dục không tiến thì ắt phải lùi!

Học sinh thế hệ gen Z là những người thông minh, nhanh nhẹn, tự chủ, thích thể hiện

3.Cũng từ đặc điểm của internet và hệ quả của công nghệ thời đại, các nhà nghiên cứu đã cho rằng thế hệ gen Z là những con người thông minh, nhanh nhẹn, tự chủ, thích thể hiện mình, ít chịu lắng nghe người khác và giới hạn về kinh nghiệm sống…

Với những đặc điểm này của học sinh, thầy cô giáo chúng ta cần trang bị cho mình một thái độ sống tích cực. Dân chủ, cởi mở và cầu thị là những gì mà thầy cô giáo chúng ta cần thể hiện trong quá trình giáo dục của mình, ở đó chúng ta phát huy được tốt nhất sự thông minh, nhanh nhẹn và tự chủ của thế hệ trẻ vì đây chính là những phẩm chất quý giá mà chúng ta đang nỗ lực xây dựng cho các lớp học sinh của mình. Về kinh nghiệm sống, thầy cô giáo chúng ta cần thay đổi cách hướng dẫn, giáo dục, biến sự áp đặt một chiều thành cung cấp thông tin tạo điều kiện để thế hệ trẻ lắng nghe, tranh luận và tự tìm ra chân lý. Văn hóa, lịch sử và cội nguồn của dân tộc là những giá trị không mang tính phổ biến trên mạng thông tin toàn cầu mà là những giá trị đặc trưng của dân tộc chúng ta. Thầy cô giáo cần tô đậm cho học sinh để thế hệ trẻ có thể kế thừa và phát huy tốt nhất truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Xuân Quý Mão 2023 là mùa xuân TP.HCM đang trên đường số hóa xã hội, những chủ trương chính sách về số hóa đang được triển khai và lan tỏa trong từng cá nhân và đơn vị. Những suy nghĩ về thế hệ gen Z nói trên là một hương vị ngày xuân của thầy cô giáo và nhà trường góp phần hòa vào trào lưu chung của xã hội đón chào năm mới.

TS. Huỳnh Công Minh (Tháng 12-2022)