Thay mới tĩnh mạch chủ dưới: Cứu sống 2 bệnh nhân có khối ung thư xâm lấn

Bệnh viện (BV) Bình Dân vừa thực hiện hai ca phẫu thuật phức tạp để thay mới tĩnh mạch chủ dưới, cứu tính mạng người bệnh có chồi bướu xuyên thành chít hẹp tĩnh mạch chủ cản trở máu về tim. Cả hai trường hợp đều được phát hiện bệnh khi khối ung thư xâm lấn và viêm dính phức tạp trong ổ bụng…

BS.CKII Hồ Khánh Đức – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim – Mạch máu, BV Bình Dân – thăm khám cho bệnh nhân P.T.N. sau ca phẫu thuật

Cứu người bệnh chỉ còn sống được 2 tuần

Ông P.V.Đ. (60 tuổi, TP.HCM) đi khám vì chân phải đột nhiên đau nhiều không rõ nguyên nhân gần một tuần, kèm sốt. Qua siêu âm, các bác sĩ tại địa phương phát hiện ông Đ. có bướu thận phải nên chuyển người bệnh đến BV Bình Dân. Tại BV Bình Dân, qua hình ảnh CT-scan có cản quang và MRI, các bác sĩ phát hiện bướu thận phải kích thước lớn 80 mm x 40 mm và chồi bướu đã ăn lan xuyên vào thành tĩnh mạch chủ dưới gây chít hẹp khiến máu từ chân phải không chảy về tim được. Đây chính là lý do làm cho người bệnh đau chân dữ dội.

Theo y văn, ung thư thận có chồi bướu vào lòng tĩnh mạch chiếm 4-10% trong tổng số người bệnh. Nếu không điều trị, thời gian sống trung bình của người bệnh là 5 tháng. Tuy nhiên, trường hợp phát hiện muộn như ông Đ., các bác sĩ ước tính bệnh nhân khó giữ được tính mạng trong 2 tuần tiếp theo nếu không phẫu thuật do bướu sẽ lan dần về tim, lên phổi gây tắc nghẽn tuần hoàn.

Trước tình thế cấp bách của người bệnh, các bác sĩ tiên lượng khả năng phải thực hiện thay mới hoàn toàn một đoạn tĩnh mạch chủ dưới đã bị chồi bướu xâm lấn – đây là kỹ thuật khó.

BS.CKII Hồ Khánh Đức – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim – Mạch máu, một trong những bác sĩ phẫu thuật cho người bệnh – chia sẻ: “Sau khi các bác sĩ Chuyên khoa Tiết niệu thực hiện phẫu thuật robot cắt bỏ thận phải có bướu xâm lấn, các bác sĩ Chuyên khoa Mạch máu thực hiện thay tĩnh mạch chủ dưới. Nhờ có thêm phẫu thuật robot, chúng tôi chỉ thực hiện đường mổ ngắn bằng một nửa so với thông thường để kẹp hai đầu tĩnh mạch, loại bỏ đoạn tĩnh mạch chủ có bướu di căn vào. Tiếp đến, đoạn tĩnh mạch khiếm khuyết được thay bằng đoạn ống ghép chất liệu nhân tạo dài hơn 10cm. Các bác sĩ đã lấy toàn bộ huyết khối trong tĩnh mạch chậu phải và tĩnh mạch thận trái, cắm lại tĩnh mạch thận trái để máu lưu thông từ tĩnh mạch thận trái về tim. Ca phẫu thuật đã thành công sau hơn 11 giờ nỗ lực của toàn bộ ê-kíp bác sĩ nhiều chuyên khoa”.

Hai ngày sau phẫu thuật, người bệnh đã vận động được tại giường. Ông Đ. được cắt chỉ ở ngày hậu phẫu thứ 7 và xuất viện vào ngày hậu phẫu thứ 10. Sau khi vết thương ổn định, người bệnh sẽ tiếp tục các liệu trình hóa trị để loại trừ tế bào ung thư…

Nhập viện vì đau hông lưng âm ỉ bên phải

Anh P.T.N. (37 tuổi) nhập viện vì đau hông lưng âm ỉ bên phải từ 2 tháng trước kèm ăn uống kém, sụt cân. Cách đây 5 năm, người bệnh từng được phẫu thuật do ung thư vỏ tuyến thượng thận bên phải.

Ung thư vỏ tuyến thượng thận là ung thư hiếm gặp. Những thống kê tại Hoa Kỳ và Hà Lan cho thấy, tỷ lệ mắc ung thư vỏ tuyến thượng thận là 1-2 trường hợp trên 1 triệu người mỗi năm. Đây là ung thư có tỉ lệ tái phát cao, lên đến 74% ngay cả khi cắt sạch bướu.

Tại BV Bình Dân, các bác sĩ phát hiện bướu vỏ tuyến thượng thận của anh N. đã tái phát và có kích thước 64x43x34mm. Đáng kể, bướu đã xâm lấn gây huyết khối hoàn toàn đoạn tĩnh mạch chủ dưới lân cận, xâm lấn gan, bao quanh động mạch thận phải, dính cực trên thận phải và dính tá tràng. Đánh giá đây là một ca bướu tuyến thượng thận có chồi bướu ăn lan phức tạp vào tĩnh mạch chủ rất hiếm gặp, người bệnh còn trẻ và là trụ cột kinh tế của gia đình, các bác sĩ BV Bình Dân đã hội chẩn toàn viện để lập kế hoạch phẫu thuật.

Ca phẫu thuật diễn ra trong gần 8 giờ với rất nhiều nỗ lực của các bác sĩ để gỡ dính, tách bướu an toàn ra khỏi đại tràng phải, tá tàng và cuống gan. Tiếp theo, thận được cắt trọn để lấy sạch khối ung thư đã xâm lấn bao quanh động mạch thận. Đúng như kết quả hình ảnh học trên MRI trước phẫu thuật, bướu đã xâm lấn xuyên thành tĩnh mạch chủ nên không thể giữ lại đoạn tĩnh mạch chủ dưới chứa chồi bướu, các bác sĩ phẫu thuật mạch máu quyết định cắt trọn khối chứa đoạn tĩnh mạch chủ bị xâm lấn, tạo hình đoạn tĩnh mạch chủ dưới dài 6cm bằng mảnh ghép sinh học từ màng ngoài tim bò. Ưu điểm của màng ngoài tim sinh học là bảo đảm tính năng sinh lý của mạch máu, chống huyết khối và có tính kháng khuẩn cao.

Trong cuộc phẫu thuật kéo dài từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều, người bệnh được truyền 4 đơn vị hồng cầu lắng, 2 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh. Đến 5 giờ sáng hôm sau, người bệnh không cần dùng thuốc vận mạch, ngưng thở máy và được chuyển từ phòng hồi tỉnh về khoa theo dõi. Do tuyến thượng thận đã bị cắt bỏ, các chức năng về sản xuất hormone giúp điều chỉnh huyết áp và trao đổi chất, cân bằng nước – điện giải và chống stress sụt giảm nên người bệnh tiếp tục được điều trị thay thế những loại nội tiết thiếu hụt…

Nên tầm soát bệnh thay vì đợi đau mới đi khám

TS.BS Phạm Phú Phát – Trưởng khoa Niệu A, BV Bình Dân, bác sĩ phẫu thuật và theo dõi bệnh chính cho bệnh nhân Đ. và N. – khuyến cáo: “Hiện nay có thể phát hiện bướu thận giai đoạn sớm, khi bướu chỉ mới có kích thước khoảng 1-3cm bằng siêu âm ổ bụng. Khi phát hiện bướu ở giai đoạn sớm, việc cắt bướu bảo tồn thận sẽ rất thuận lợi và tiên lượng rất tốt cho người bệnh thay vì phát hiện muộn đến khi bướu đã xâm lấn hoặc di căn xa. Vì vậy, người dân cần lưu ý, nếu thấy đau vùng hông lưng, tiểu khó, đau bụng, đau tức chân thì nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám sớm. Ngay với người khỏe mạnh, không có triệu chứng gì cũng nên đi siêu âm bụng mỗi năm để kiểm tra các cơ quan trong ổ bụng như gan, mật, tụy, thận, bàng quang và tầm soát thêm mạch máu. Những người trên 40 tuổi cũng nên kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm để phát hiện những bất thường mạch máu như xơ vữa động mạch, suy tĩnh mạch…”.

Kim Anh