Thay thế dần xăng A95

Vì là một sản phẩm công nghệ tốt, nên từ nhiều năm nay xăng sinh học E5 đã được quan tâm và khuyến khích người tiêu dùng sử dụng. Tuy nhiên, sau khi có thông tin của Bộ Công thương có thể thay thế hoàn toàn xăng A95 bằng xăng sinh học E5 và E5 RON 95 vào cuối năm 2018 thì có không ít dư luận trái chiều.

Người tiêu dùng vẫn quen đổ xăng A95 tại các cây xăng

Theo lộ trình được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, chủ trương bắt buộc sử dụng xăng E5 và E5 RON 95 (95% RON 95 cộng 5% Ethanol) thay thế cho nhiên liệu truyền thống trên các phương tiện cơ giới đường bộ mà chủ yếu là xăng A95 tại TP.HCM là nhằm đa dạng hóa các nguồn năng lượng quốc gia, giải quyết các vấn đề về môi trường và khí thải carbon tại Việt Nam.

Xăng E5 vẫn chưa mặn mà

Xăng sinh học E5 từng được khẳng định đạt tiêu chuẩn TCVNEQ-2009 và là sản phẩm công nghệ tốt, phù hợp với môi trường Việt Nam và không ảnh hưởng tới máy móc, thiết bị sử dụng. Mặt khác xăng E5 đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Theo sự đánh giá khách quan, xăng E5 lưu hành trên thị trường đáp ứng các quy chuẩn, tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam hiện hành, nên người tiêu dùng hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng sản phẩm này. Một điểm cộng khác của xăng sinh học E5 là giá thành rẻ hơn so với các loại xăng truyền thống. Theo ông Nguyễn Phú Cường – Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ Công thương), xăng E5 là hỗn hợp phối trộn 5% cồn ethanol (E100) và 95% xăng thông thường. Vì vậy, giá xăng E5 chủ yếu được quyết định bởi giá xăng nền là RON 92 vì thế giá thành không cao.

Tuy nhiên, mặc dù đã có chủ trương khuyến khích người tiêu dùng ủng hộ xăng sinh học E5 nhưng việc kinh doanh loại xăng này vẫn diễn ra chậm chạp vì người tiêu dùng vẫn chưa mặn mà với loại xăng mới lạ này. Anh Trần Văn Thủy – nhân viên văn phòng của một công ty thẩm định giá ở Gò Vấp trao đổi: “Mặc dù có rất nhiều thông tin về lợi ích của xăng sinh học E5 nhưng tôi vẫn quen dùng xăng A92 và sau này là A95 từ nhiều năm nay dù giá cả cao hơn. Đó cũng là thói quen của mọi người trong gia đình và bạn bè của tôi”. Ít người mua thì hàng của người bán cũng sẽ bị ế. Nhiều cây xăng của các công ty kinh doanh xăng dầu đã bỏ ra hàng trăm triệu đồng để chuyển đổi kinh doanh loại xăng sinh học nhằm mục đích bảo vệ môi trường theo chủ trương của Nhà nước nhưng sức mua chậm nên đã làm ảnh hưởng đến lợi nhuận trong một thời gian dài. Chị Lan – chủ quản lý một cây xăng trên đường Phan Văn Trị, Q.Gò Vấp cho hay: “Mấy năm lại đây tuy số lượng người đổ xăng E5 có tăng nhưng sức mua vẫn chậm vì thói quen dùng xăng A95 của người tiêu dùng chưa thể bỏ được”.

Cần đa dạng hóa nguồn cung cấp

Người tiêu dùng vẫn quen đổ xăng A95 tại các cây xăng

Theo thống kê trong năm 2017 lượng xăng E5 tiêu thụ chỉ chiếm từ 8-9% thị trường, RON 95 chiếm 30%. Tuy nhiên trong 2 tháng đầu năm 2018, một số doanh nghiệp đầu mối về xăng dầu cho biết, xăng E5 đã đạt tỷ lệ tiêu thụ là 42%, RON 95 là 58%.

Ngay sau khi thông tin được đưa ra, không ít người tỏ ra lo ngại bởi hiện nay họ còn chưa đủ kiến thức để am hiểu về loại xăng E5 đang được bán trên thị trường. Vì thế xăng A95 vẫn là lựa chọn hàng đầu trong thời gian tìm hiểu và chờ đợi nhiều hơn các thông tin từ phía nhà quản lý. Trăm người bán vạn người mua là quy luật kinh doanh của cơ chế thị trường. Thông tin này cũng đang thực sự gây ra bức xúc và hoang mang cho phần lớn người tiêu dùng. Bởi nếu đề xuất nói trên của doanh nghiệp được chấp thuận, người tiêu dùng trong nước sẽ không còn lựa chọn nào khác. Nói cách khác là sự lựa chọn của người tiêu dùng bị cắt đứt và chặn đứng. Họ buộc phải sử dụng xăng sinh học E5 thay vì vẫn có hai lựa chọn như hiện nay: Hoặc xăng khoáng RON 95 hoặc xăng sinh học E5. Theo phân tích của các chuyên gia kinh tế, khi xăng E5 độc quyền thì sẽ có thể phát sinh tình trạng thao túng giá cả vì “một mình một chợ”. Lúc đó chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và chỉ có lợi cho phía kinh doanh mà thôi. Như trên đã nói, một thực tế cho thấy là từ khi triển khai xăng sinh học đến nay cũng khoảng hơn 5 năm, song xăng sinh học E5 vẫn chưa chiếm được lòng tin của người tiêu dùng. Ngay cả trước đây khi xăng khoáng A92 bị “khai tử”, mặc cho xăng sinh học E5 được các doanh nghiệp triển khai bán với giá thấp hơn nhưng người dân vẫn chỉ sử dụng xăng A92. “Đã là kinh tế thị trường thì phải cho người mua bỏ tiền ra để lựa chọn mặt hàng mà mình cần chứ không thể bắt buộc theo mệnh lệnh hành chính. Bây giờ đang nằm trong thế cạnh tranh nên giá xăng E5 đang rẻ hơn so với xăng A95 nhưng biết đâu khi nắm vững thế độc quyền loại xăng này sẽ có cơ hội thao túng giá lên vùn vụt như ngựa bất kham thì sao?” – ông Bảy – một thợ sửa xe ở quốc lộ 13, P.Hiệp Bình Phước, Q.Thủ Đức lo lắng.

Theo TS. Nguyễn Minh Phong – chuyên gia kinh tế (Viện Khoa học tài chính), nếu để một loại xăng độc quyền trên thị trường thì sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng vì thế cần phải có nhiều “kịch bản” trong việc cung cấp nguồn xăng dầu tại các địa phương. Có như vậy mới đa dạng hóa được nguồn cung cấp nguyên liệu.

Bài, ảnh: Nguyễn Phương Đăng