Sáu tháng đầu năm 2025, thị trường lao động Việt Nam tiếp tục ghi nhận những tín hiệu phục hồi rõ rệt. Lực lượng lao động mở rộng, việc làm gia tăng ở cả thành thị và nông thôn, chất lượng nguồn nhân lực dần được cải thiện. Tuy nhiên, một số bất cập vẫn hiện hữu, đặc biệt ở nhóm thanh niên và lao động nông thôn – nơi còn nhiều khoảng cách về thu nhập và cơ hội việc làm.
Lao động gia tăng, việc làm ổn định và chất lượng cải thiện
Theo thống kê từ Cục Thống kê, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý II đạt hơn 53 triệu người, tăng gần 170.000 so với quý trước và hơn 550.000 so với cùng kỳ năm ngoái. Số người có việc làm cũng tăng mạnh, đạt khoảng 52 triệu người – tăng 600.000 so với quý II-2024. Đây là mức tăng đồng đều ở cả nam và nữ, ở cả khu vực thành thị lẫn nông thôn.
Thành thị ghi nhận 20,2 triệu người có việc làm, tăng hơn 440.000 người. Trong khi đó, khu vực nông thôn có 31,8 triệu lao động đang làm việc, tăng hơn 100.000 người. Những con số này cho thấy lực đẩy từ phục hồi kinh tế đã lan tỏa rộng khắp, không chỉ tập trung vào các thành phố lớn mà còn hiện diện rõ ở các địa phương.
Chị Lê Thị Thanh, 33 tuổi, công nhân tại một khu chế xuất ở phường Thủ Đức, TP.HCM cho biết từ sau Tết, xưởng cô làm đã nhận thêm nhiều đơn hàng, công nhân được tăng ca thường xuyên. “Thu nhập tốt hơn, giờ tôi đỡ lo chuyện tiền thuê trọ, con học phí”, chị nói.
Cơ cấu việc làm tiếp tục có sự chuyển dịch theo hướng tích cực. Lao động trong khu vực dịch vụ chiếm tỷ trọng cao nhất với 40,8%, tương đương hơn 21 triệu người. Khu vực công nghiệp – xây dựng chiếm 33,2% và nông, lâm, ngư nghiệp chiếm 25,9%.
Cùng với đó, tỷ lệ lao động phi chính thức giảm còn 63,5%, thấp hơn 0,8 điểm phần trăm so với quý trước và giảm 1,7 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024. Đây được xem là tín hiệu cho thấy chính sách khuyến khích tham gia bảo hiểm xã hội, mở rộng việc làm chính thức đang dần phát huy hiệu quả.
Anh Phạm Hồng Vũ, từng là lái xe công nghệ tự do, nay chuyển sang làm nhân viên kho cho một doanh nghiệp logistics tại Bình Dương. “Trước thì chạy xe có ngày được có ngày không. Giờ làm cố định, tuy lương không cao nhưng có bảo hiểm, có chế độ, mình thấy ổn hơn nhiều”, anh nói.
Bên cạnh đó, chất lượng lao động cũng có cải thiện, với tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 29,1%, nhích nhẹ so với năm trước. Dù con số này còn khiêm tốn, nhưng nó phản ánh phần nào sự chuyển động trong nhận thức về việc học nghề, học để nâng cao tay nghề thay vì chỉ tìm việc ngắn hạn.
Một điểm tích cực khác là mức thu nhập bình quân của người lao động trong quý II đạt 8,2 triệu đồng/tháng – tăng 700.000 đồng so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng xuất hiện ở cả ba khu vực kinh tế và tại tất cả các vùng miền.
Tại một công trình xây dựng ở TP.HCM, anh Nguyễn Ngọc Toàn – công nhân xây dựng cho biết dạo này anh có việc đều, lương mỗi tháng được hơn 9 triệu đồng chưa kể tăng ca. “Lúc trước bữa làm bữa nghỉ, giờ có đội quen làm suốt, đỡ lo”, anh chia sẻ.
Tuy nhiên, thu nhập vẫn chưa đồng đều giữa các nhóm lao động. Chênh lệch giữa lao động nam và nữ vẫn ở mức 1,3 lần, còn giữa thành thị và nông thôn là 1,4 lần. Tại các khu công nghiệp, phụ nữ thường đảm nhận công việc phụ trợ, lương thấp hơn so với tổ chính, dù cường độ làm việc tương đương.
Chị Hồ Thị Lành – công nhân một công ty điện tử ở phường Dĩ An, TP.HCM cho biết: “Cùng làm nhưng nam hay được xếp vào tổ vận hành chính. Mình ở tổ phụ, lương thấp hơn cả triệu đồng mỗi tháng”.
Áp lực đối với người trẻ vẫn cao
Dù toàn thị trường cho thấy xu hướng cải thiện, nhóm lao động trẻ lại đang đối mặt với không ít thách thức. Tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm tuổi từ 15-24 vẫn ở mức cao: 8,19% trong quý II – gấp gần 4 lần so với tỷ lệ thất nghiệp trung bình.
Thêm vào đó, hiện có khoảng 1,35 triệu thanh niên rơi vào nhóm không học, không làm, không tham gia đào tạo – chiếm hơn 10% tổng số thanh niên. Đây là một con số đáng chú ý, phản ánh nhu cầu cấp thiết của các chính sách hướng nghiệp và đào tạo lại lực lượng lao động trẻ.
Một quản lý tại chuỗi cửa hàng bán lẻ ở TP.HCM cho biết: “Tụi nhỏ vào xin việc nhiều nhưng kỹ năng còn yếu. Có em học xong cao đẳng rồi nhưng thiếu kỹ năng giao tiếp, không biết cách vận hành ca làm”.
Trong khi đó, ở nhiều vùng quê, tình trạng thanh niên sau khi tốt nghiệp THPT không học tiếp, cũng không đi làm, ngày càng phổ biến. Việc kết nối giữa nhà trường, cơ sở đào tạo nghề và doanh nghiệp vẫn còn lỏng lẻo, khiến việc định hướng nghề nghiệp cho giới trẻ gặp nhiều hạn chế.
Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này phần nào thể hiện khả năng phục hồi ổn định của nền kinh tế và thị trường lao động. Tuy vậy, để đảm bảo tăng trưởng không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng, cần tiếp tục cải thiện năng suất, đẩy mạnh đào tạo nghề, hỗ trợ chuyển đổi việc làm cho nhóm dễ tổn thương.
Dù nhiều chỉ số đã khởi sắc, thị trường lao động Việt Nam vẫn còn những khoảng trống cần lấp đầy – từ việc thu hẹp chênh lệch thu nhập, cải thiện cơ hội cho người trẻ, đến nâng cao tỷ lệ lao động qua đào tạo chính quy. Nửa cuối năm 2025 sẽ là giai đoạn quan trọng để duy trì đà tăng trưởng này, đồng thời tạo thêm lực đẩy cho các nhóm yếu thế hòa nhập và phát triển bền vững trong dòng chảy phục hồi chung của nền kinh tế. Một thị trường lao động vững mạnh không chỉ là nơi có nhiều việc làm, mà còn là nơi người lao động được làm việc với năng lực, quyền lợi và tương lai.
Thủy Phạm
Bình luận (0)