Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương) mới đây đã công bố báo cáo về mặt hàng sữa.
Trong báo cáo này có nhận định đáng chú ý: "Thị trường có dấu hiệu đang bị thao túng vì cả 2 lần tăng giá gần đây đều không tương đồng với giá thế giới. Đặc biệt là việc các hãng sữa tăng giá đồng loạt cho thấy dấu hiệu liên kết của một số nhà nhập khẩu".
"Tay trong tay" cùng… tăng giá
 |
|
Các dòng sữa ngoại đồng loạt tăng giá khiến người tiêu dùng bất ngờ. Ảnh: Chí Cường
|
|
Trong khi sữa ngoại tăng thì giá sữa nội cũng tăng theo, nhưng tăng theo mức tăng của sữa bột nguyên liệu nhập khẩu chứ không tăng theo kiểu "bắt tay nhau tăng” như sữa ngoại. Các tháng đầu năm 2010, sữa nội mới tăng tập trung 1 lần trong cuối quý I, giá các sản phẩm trong quý II tăng nhẹ, phân tán, không đáng kể và chưa có thông báo tăng giá trong thời điểm hiện tại.
|
Tính từ đầu năm đến nay, các nhãn hiệu sữa ngoại đã tăng giá đến 3 lần. Lần đầu là vào tháng 1, các hãng sữa ngoại thông báo tăng giá từ 4 – 9%/ sản phẩm. Lần thứ hai là từ 10/3, các dòng sữa bột ngoại nhập lại đồng loạt tăng giá bán với mức tăng từ 4% – 5%.
Đợt tăng giá này gây khó hiểu bởi mức giá nguyên liệu sữa bột nhập khẩu của thế giới thời điểm tháng 3 đã giảm chỉ còn một nửa so với thời kỳ cao nhất là tháng 7/2008. Lần thứ ba bắt đầu từ những ngày cuối tháng 7 đến nửa đầu tháng 8, các hãng sữa ngoại lại tiếp tục tăng giá thêm gần 7%.
Trước đó, đợt tăng giá tháng 3/2010 được nhiều doanh nghiệp giải thích là do "tăng thuế suất nhập khẩu sữa". Tuy nhiên giải thích này được cho là không thoả đáng. Bởi, theo quyết định của Bộ Tài chính, kể từ ngày 9/3/2010, việc tăng thuế suất nhập khẩu lên mức 15% nhưng chỉ áp dụng đối với nhóm hàng sữa tươi.
Thuế suất đối với sữa bột nhập khẩu – trong đó bao gồm cả dòng sữa bột nguyên liệu nhập về để hoàn nguyên ra sữa nước và để sản xuất sữa bột thành phẩm hoặc bán sữa bột thành phẩm thẳng ra thị trường không hề tăng. Chính sách này của Nhà nước nhằm ổn định giá sữa, không gây khó khăn cho người tiêu dùng song cách giải thích của các nhà nhập khẩu sữa bột ngoại lại gây hiểu lầm ngược lại.
Sữa nội yếu thế
Sự thao túng thị trường sữa như đã đề cập cũng cần được nhìn nhận dưới một góc độ khách quan hơn. Đó chính là "tương quan lực lượng". Các thương hiệu sữa nội như: Vinamilk, Nutifood, Ba Vì, Hanoimilk, IDP… đã nỗ lực phát triển rất nhiều trong thời gian qua. Vậy nhưng, với thị phần khá khiêm tốn, chỉ chiếm 22%, nguồn cung phụ thuộc vào nhập khẩu đến 78%, các thương hiệu sữa nội vẫn rất yếu thế trên chính thị trường Việt Nam.
Chưa hết, chất lượng sữa nội vẫn còn khá nhiều tồn tại, đặc biệt là tình trạng vi phạm quy định về công bố thông tin trên nhãn mác. Trong một khảo sát của Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại, trên 20 sản phẩm sữa bột bày bán trên thị trường, có 10/20 mẫu (50%) không đạt tỉ lệ đạm như công bố trên nhãn hàng hóa. Đặc biệt có 4/20 mẫu (20%) tỉ lệ đạm rất thấp – dưới 2% (tỉ lệ công bố trên nhãn hàng là 24% trong khi thực tế thử nghiệm cho kết quả là 0,5%).
Đáng lưu ý, khi hậu kiểm 19 đơn vị sản xuất kinh doanh sữa, các mẫu sữa được lấy tại 8 tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Đồng Nai… có 6/84 mẫu xét nghiệm không đạt tiêu chuẩn về hàm lượng vi chất với hàm lượng DHA, canxi thấp hơn công bố hoặc có hàm lượng chì cao hơn mức công bố. Ngoài ra, các nhà sản xuất đã thiếu trung thực với khách hàng khi ghi nhãn sản phẩm "sữa tươi" đối với cả sữa hoàn nguyên để bán với giá sữa tươi.
Mặc dù Chính phủ đã đưa sữa vào danh mục hàng nhạy cảm và sử dụng nhiều biện pháp quản lí, kiểm soát giá nhưng giá sữa vẫn tăng ngoài kiểm soát. Ngoài việc các văn bản pháp quy liên quan đến mặt hàng này vẫn còn lỗ hổng để "lách", các biện pháp quản lý, chế tài xử lý chưa thực sự đủ mạnh cộng với sự "yếm thế" của nhà sản xuất nội địa chính là cơ hội để sữa ngoại "cầm chịch", thao túng thị trường Việt Nam.
Khi đó, không chỉ các hãng sữa nội, người tiêu dùng mà ngay cả các nhà quản lý cũng bị "đo ván" ngay trên… sân nhà!
Lưu Thủy / Gia Đình
Bình luận (0)