Thích giao tiếp, nên học gì?

Đây cũng là câu hỏi được các em HS Trường THPT Trần Hưng Đạo (TP.HCM) đặt ra tại chương trình tư vấn hướng nghiệp “Đúng ngành nghề – Sáng tương lai” do Báo Giáo dục TP.HCM tổ chức tại trường này vừa qua.

Mặc dù hiện nay HS không thiếu phương tiện để tìm hiểu thông tin về các ngành nghề, tuy nhiên để tìm hiểu sâu từng ngành nghề thì các em vẫn còn gặp khó khăn.

Em Nguyễn Văn Quang (học lớp 12A6) đặt câu hỏi với Ban tư vấn: “Em rất thích các hoạt động giao lưu và có khả năng giao tiếp tốt nên muốn chọn ngành marketing hoặc quan hệ công chúng. Tuy nhiên, em không biết hai ngành này khác nhau chỗ nào?”. Về vấn đề này, ThS. Phạm Doãn Nguyên, Phó giám đốc Trung tâm Truyền thông Trường ĐH Kinh tế Tài chính TP.HCM (UEF), phân tích: “Hai ngành này đòi hỏi người lao động phải có kỹ năng giao tiếp tốt, nhưng đây là hai chuyên ngành hoàn toàn khác nhau. Ngành marketing học những kiến thức cơ bản về marketing và kiến thức chuyên môn để phân tích, hoạch định và thực hiện các chiến lược, kế hoạch, chương trình marketing cho các sản phẩm. Học ngành này các em sẽ được đào tạo những kỹ năng, thao tác nghề để khi làm việc có thể thổi hồn cho sản phẩm, làm sản phẩm trở nên gần gũi với người tiêu dùng hơn. Còn ngành quan hệ công chúng mang tính quan hệ giữa người với người, đòi hỏi người lao động phải có kỹ năng giao tiếp, nắm bắt nhu cầu tâm lý của người mình tiếp xúc. Ra trường, các em có thể làm những hoạt động cộng đồng như công tác xã hội, tiếp xúc công đoàn, tổ chức chương trình gặp gỡ, giao lưu khách hàng…”.

Thích giao lưu nhưng không muốn bó hẹp với người trong nước, nhiều HS còn muốn làm việc với người nước ngoài. Tuy nhiên, với những ngành như kinh doanh quốc tế, quan hệ quốc tế có điểm chuẩn rất cao nên các em khá lo lắng. Em Nguyễn Mai Thảo (học lớp 12A19) thắc mắc: “Em có khả năng giao tiếp nên muốn học ngành quan hệ quốc tế. Tuy nhiên, theo em biết, những năm trước ngành này có điểm chuẩn khá cao, trong khi học lực của em không nổi trội lắm. Vậy em có nên thực hiện ước mơ này không?”.

Theo nhiều chuyên gia, cần phải chọn những ngành phù hợp với sở thích, năng lực, tố chất thì mới phát triển bền vững trong tương lai. Tuy nhiên, để hội tụ đầy đủ những yếu tố này thì không phải ai cũng có may mắn đạt được. Thắc mắc của Mai Thảo cũng là băn khoăn của nhiều HS khi thấy tố chất của mình chưa thật sự phù hợp với nghề. “Năm nay, các em không thi ĐH như các năm trước mà là tham dự một kỳ thi THPT quốc gia, các trường ĐH sẽ dựa vào kết quả này cộng với kết quả học tập phổ thông để xét tuyển. Thông thường, ngành quan hệ quốc tế ở các trường ĐH lấy điểm khá cao; cụ thể, tại Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM, những năm trước điểm chuẩn ngành này đều ở mức 20. Vì vậy chỉ những HS có học lực khá giỏi mới vào được ngành này. Bên cạnh khả năng nói tiếng Anh, ngành này đòi hỏi nhiều kỹ năng giao tiếp như đàm phán, trình bày, lắng nghe, thuyết phục… Ngoài ra, các em phải am hiểu kiến thức lịch sử, văn hóa thế giới, phong tục tập quán của từng quốc gia. Với những HS thấy khả năng giao tiếp chưa tốt thì không nên quá lo lắng vì ở trường ĐH các em sẽ được rèn luyện thêm kỹ năng này qua các hoạt động của Đoàn, hội sinh viên…”, ThS. Trần Từ Duy, Trưởng phòng Hướng nghiệp – Việc làm (ĐH Quốc gia TP.HCM), đưa ra lời khuyên.

Ngoài việc còn phân vân về tố chất của bản thân có phù hợp với yêu cầu của nghề hay không, các em HS còn đặc biệt quan tâm đến việc làm. Cụ thể, khi một chuyên gia tư vấn hỏi HS Trường THPT Trần Hưng Đạo “có bao nhiêu em sợ không kiếm được việc làm?, thì có khoảng 80-90% em giơ tay.

Em Nguyễn Tuyết Trang (học lớp 12A2) thẳng thắn đặt câu hỏi: “Em có khả năng giao tiếp nên em nghĩ mình học ngành tâm lý học là phù hợp nhất. Tuy nhiên em thấy ngành này ở Việt Nam chưa phát triển, vậy cơ hội việc làm sau khi ra trường sẽ như thế nào?”.

ThS. Mai Mỹ Hạnh, giảng viên Khoa Tâm lý giáo dục Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, khẳng định: “Bất cứ ngành nghề nào cũng gặp khó khăn khi mới ra trường nếu các em thiếu kỹ năng nghề nghiệp và kỹ năng mềm. Việc làm có hay không là ở bản thân mình. Học tâm lý học, sau khi ra trường các em có thể dạy học, làm nhà tham vấn học đường, tư vấn về tình yêu, hôn nhân, gia đình… tại các nhà văn hóa, trung tâm hoặc làm nhà trị liệu văn hóa… Đây chính là những cơ hội mở rộng cho các em khi ra trường”.

Ngay cả ngành quan hệ quốc tế, một ngành được nhiều HS cho là có thể kiếm được việc làm với một mức lương tốt nhưng có không ít em băn khoăn với cơ hội việc làm. ThS. Trần Từ Duy phân tích: “Tốt nghiệp ngành quan hệ quốc tế, các em có thể làm việc ở nhiều cơ quan, từ cơ quan Nhà nước đến doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp nước ngoài. Ví dụ như làm việc ở các đại sứ quán, văn phòng lãnh sự nước ngoài tại Việt Nam, Bộ Ngoại giao… Ngoài ra, có thể làm đại diện cho công ty nước ngoài tại Việt Nam hoặc công ty Việt Nam tại nước ngoài…”.

Bài, ảnh: Dương Bình