Thoát chết nhờ… tim bò

Các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân vừa cứu sống một người bệnh nhờ kịp thời thay thế đoạn động mạch chủ bụng đã bị nhiễm trùng ăn thủng bằng màng ngoài tim bò – một vật liệu sinh học lần đầu tiên được sử dụng trong tạo hình động mạch chủ bụng tại Việt Nam.

Các bác sĩ BV Bình Dân đang phẫu thuật cho bệnh nhân Đ.Đ.T

Bệnh nhân là ông Đ.Đ.T (55 tuổi, Q.Bình Thạnh, TP.HCM). Ông T. được người nhà đưa đến cấp cứu tại BV Bình Dân trong tình trạng đau hông lưng trái dữ dội, sốt lạnh run, uống thuốc giảm đau 3 ngày không giảm. Thêm vào đó, bệnh nhân có tiền sử nhiều bệnh nền phức tạp bao gồm đứt động mạch chủ bụng do tai nạn lúc còn trẻ, viêm gan, xơ gan, đái tháo đường nên mọi chỉ định y khoa đều cần sự cân nhắc rất kỹ càng.

Người bệnh được chụp CT-scan có bơm cản quang. Kết quả hình ảnh cho thấy động mạch chủ bụng bị thủng 1 lỗ đường kính khoảng 2cm, tạo thành túi phình giả quanh động mạch chủ kích thước lớn, đường kính 6,5cm kéo dài 8,8cm. Các bác sĩ chẩn đoán đây là một trường hợp nhiễm trùng sau phúc mạc, ổ nhiễm trùng ăn thủng động mạch chủ bụng dưới thận tạo thành túi phình giả, nguy cơ vỡ khiến người bệnh tử vong bất cứ lúc nào. Bệnh nhân cần được gấp rút phẫu thuật thay đoạn động mạch chủ bị thủng do nhiễm trùng.

Ngay lập tức nhóm bác sĩ phẫu thuật Tim – Mạch máu của BV Bình Dân đã hội chẩn để tìm hướng điều trị cho người bệnh đang trong tình trạng nguy kịch, túi phình dọa vỡ, có nhiều khối áp-xe trong ổ bụng. Việc dùng ống ghép nhân tạo là không khả thi vì khối tổn thương nằm trong môi trường nhiễm trùng, nguy cơ nhiễm trùng phát triển và khả năng thải ghép cao. Sau khi hội chẩn, các bác sĩ thống nhất chọn mảnh ghép bằng màng ngoài tim bò đã qua xử lý để thay thế vào đoạn động mạch đã hư hại.

BS Trần Vĩnh Hưng – Giám đốc BV Bình Dân – cho biết: “Màng ngoài tim bò đã qua xử lý vốn được dùng để tạo van tim sinh học, che màng ngoài tim trong phẫu thuật thay van tim, vá động mạch đùi, động mạch cảnh (động mạch ở cổ) nhưng chưa từng được ứng dụng để thay đoạn động mạch chủ bụng. Vì là mảnh ghép sinh học nên màng ngoài tim bò đã qua xử lý có khả năng chống nhiễm trùng cao là lựa chọn duy nhất phù hợp để cứu tính mạng người bệnh trong trường hợp này. Đây cũng là thách thức cho nhóm bác sĩ phẫu thuật trong vai trò những người tiên phong ứng dụng mảnh ghép này thay thế đoạn động mạch chủ bụng đã bị thủng”.

Sau 4 giờ đồng hồ thực hiện đầy cam go, ca phẫu thuật đã thành công đưa người bệnh từ cửa tử trở về. Các bác sĩ đã mở ổ bụng, loại bỏ khối áp-xe lớn cùng nhiều dịch hoại tử, làm sạch khoang bụng, loại bỏ đoạn động mạch chủ bụng thủng. Hai mảnh ghép kích thước 6cmx4cm đã được cuộn tròn, khâu vắt tạo thành hình ống và thay thế cho đoạn động mạch vốn đã bị nhiễm trùng.

BS CKII Hồ Khánh Đức – Trưởng khoa Tim – Mạch máu BV Bình Dân – cho biết: Động mạch chủ bụng là con đường duy nhất dẫn máu nuôi toàn bộ phần dưới cơ thể. Một khi vỡ động mạch hoặc vỡ túi phình động mạch có thể gây chảy máu trong nghiêm trọng, dẫn đến sốc hoặc tử vong nhanh chóng. Động mạch chủ bị ngưng tắc do huyết khối sẽ có nguy cơ hoại tử chân.

Cũng theo BS Đức, ống ghép sinh học làm từ màng tim bò đã được xử lý có ưu điểm không vôi hóa, đảm bảo đàn hồi, áp lực của máu lưu thông trong động mạch. Ống ghép sinh học là lựa chọn phù hợp cho các trường hợp cần phẫu thuật tạo hình trong hẹp động mạch, che màng ngoài tim trong thay van tim và thủng động mạch do nhiễm trùng. Tuổi thọ của mảnh ghép từ màng ngoài tim bò khoảng 12 đến 14 năm. Người bệnh khi được thay thế ống ghép sinh học không cần dùng thuốc chống thải ghép…

Sau phẫu thuật, bệnh nhân được điều trị kháng sinh đường tiêm tĩnh mạch trong 10 ngày và được xuất viện về chăm sóc tại nhà. Sau 1 tháng, bệnh nhân tái khám. Các kết quả siêu âm kiểm tra cho thấy ống ghép sinh học hoạt động tốt, không có dấu hiệu nhiễm trùng, thải ghép. Bệnh nhân không còn sốt và đau bụng…

Trở về từ cõi chết, ông T. vui mừng cho biết: “Đời tôi luôn phải chiến đấu với đủ các loại bệnh tật. Chuyến này tưởng không qua khỏi, cũng may nhờ được phẫu thuật kịp thời. Gia đình tôi mang ơn các bác sĩ đã không ngại bệnh khó mà phẫu thuật cho tôi”.

BS CKII Hồ Khánh Đức – Trưởng khoa Tim – Mạch máu BV Bình Dân – cho biết: “Giả phình động mạch chủ do nhiễm trùng là bệnh lý hiếm gặp, là thách thức lớn cho các bác sĩ phẫu thuật trong điều trị và lựa chọn ống ghép thay thế phù hợp để tránh nhiễm trùng. Đặc biệt với trường hợp nhiều bệnh nền như bệnh nhân T. thì lại càng khó khăn. Chúng tôi rất mừng vì bệnh nhân được thay thế đoạn động mạch chủ bụng nhiễm trùng bằng mảnh ghép sinh học làm từ màng ngoài tim bò tại BV Bình Dân có kết quả hồi phục tốt, hết nhiễm trùng, hết đau đớn. Ca phẫu thuật sẽ tạo tiền đề cho việc sử dụng vật liệu thay thế trong tương lai cho các trường hợp phình động mạch chủ thủng do nhiễm trùng…”.

Kim Anh