Thông tư mới về dạy thêm, học thêm – đôi điều trăn trở

Thông tư mới về dạy thêm, học thêm – đôi điều trăn trở - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Thông tư mới về dạy thêm, học thêm – đôi điều trăn trở Audio

Dạy thêm, học thêm (DTHT) là nhu cầu có thực của xã hội, trách nhiệm quản lý Nhà nước của Bộ GD-ĐT là phải ban hành quy định để quản lý hoạt động này. Sau thời gian tiếp thu ý kiến đóng góp rộng rãi của xã hội, chỉnh sửa tích cực dự thảo, Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT gồm 4 chương, 18 điều, quy định về DTHT (gọi tắt là thông tư mới) được Bộ GD-ĐT ban hành ngày 30-12-2024, sẽ có hiệu lực từ ngày 14-2-2025; thay thế cho Thông tư cũ 17/2012/TT-BGDĐT.

Thông tư mới về dạy thêm, học thêm giúp học sinh tiểu học có nhiều thời gian vui chơi, giải trí (ảnh minh họa). Ảnh: Anh Khôi

Theo Bộ GD-ĐT, thông tư về DTHT được xây dựng trên quan điểm tổ chức DTHT phải bảo đảm không ảnh hưởng đến việc tổ chức thực hiện chương trình giáo dục của nhà trường và bảo đảm lợi ích của học sinh, dần xóa bỏ tình trạng học sinh bị giáo viên dạy chính khóa của mình ép buộc phải đi học thêm ngoài nhà trường, trái nguyện vọng, nhu cầu của các em. Với các quy định rất cụ thể, thông tư mới đã có những điều khoản tích cực, tiến bộ, đáp ứng được sự mong mỏi của phụ huynh và xã hội, phù hợp với tinh thần chỉ cấm dạy thêm trái phép chứ không cấm dạy thêm chính đáng.

Trả lại tuổi thơ cho học sinh, giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh

Học sinh tiểu học là lứa tuổi còn khá nhỏ, theo chương trình mới đã học 2 buổi/ngày, việc học thêm không cần thiết sẽ khiến các em quá tải, kiệt sức, phản tác dụng, ngoài ra còn khiến phụ huynh phải tốn kém thêm kinh phí bất hợp lý. Thông tư mới nêu rõ “Không tổ chức dạy thêm đối với học sinh tiểu học, trừ các trường hợp: bồi dưỡng về nghệ thuật, thể dục thể thao, rèn luyện kỹ năng sống” (Điều 4), đã trả lại cho các em tuổi thơ, có thời gian vui chơi, giải trí, tự bồi dưỡng kỹ năng, kiến thức về lĩnh vực nghệ thuật, thể thao theo sở thích, phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện về tri thức, thể chất, năng khiếu. Tiếp theo, về hoạt động dạy thêm trong nhà trường, thông tư mới quy định nhà trường không được thu tiền của học sinh và chỉ được tiến hành với 3 đối tượng cụ thể, thuộc trách nhiệm của trường phải tổ chức dạy thêm theo từng môn học, khối lớp, bao gồm: học sinh có kết quả học tập môn học cuối học kỳ liền kề ở mức chưa đạt (tương đương mức yếu theo chương trình cũ), học sinh được nhà trường lựa chọn để bồi dưỡng học sinh giỏi và học sinh lớp cuối cấp tự nguyện đăng ký ôn thi tuyển sinh, ôn thi tốt nghiệp theo kế hoạch giáo dục của nhà trường, nhằm đảm bảo quyền lợi của tất cả học sinh, đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình, mục tiêu giáo dục (Điều 5), đã giảm phần nào gánh nặng tài chính của phụ huynh.

Khắc phục tiêu cực trong dạy thêm, học thêm

Chặt chẽ hơn, thông tư mới còn quy định, giáo viên dạy thêm ngoài nhà trường phải chấp hành pháp luật về kinh doanh và phải báo hiệu trưởng biết về môn học, địa điểm, hình thức, thời gian tham gia dạy thêm (Điều 6). Đồng thời, tổ chức/cá nhân dạy thêm ngoài nhà trường phải công khai trên cổng thông tin điện tử hoặc niêm yết tại cơ sở dạy thêm về các môn học được tổ chức dạy thêm; thời lượng dạy thêm đối với từng môn học theo từng khối lớp; địa điểm, hình thức, thời gian tổ chức DTHT; danh sách người dạy thêm và mức thu tiền học thêm trước khi tuyển sinh các lớp DTHT (Điều 6). Các quy định cụ thể, chi tiết về những trường hợp không được dạy thêm/tổ chức dạy thêm trong thông tư mới như giáo viên công lập không được dạy thêm ngoài nhà trường đối với học sinh mình đang dạy chính khóa, có thể tham gia dạy thêm ngoài nhà trường theo quy định, nhưng không được tham gia quản lý, điều hành cơ sở dạy thêm là cơ sở pháp lý quan trọng để xử lý tổ chức, cá nhân vi phạm.

Vấn đề còn lại là trách nhiệm quản lý hoạt động DTHT của các cấp, đặc biệt là hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý trên quan điểm “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực” nhằm lan tỏa, cảnh tỉnh, răn đe. Về vấn đề giám sát việc DTHT, thông tư mới quy định: Việc giám sát không chỉ của ngành giáo dục hay chính quyền địa phương mà còn phải có sự giám sát toàn dân, của chính học sinh và phụ huynh theo những quy định đã được ban hành. Cụ thể, các cơ quan thanh tra Nhà nước thanh tra theo quy định của pháp luật, phối hợp cùng các cơ quan quản lý giáo dục, cơ quan quản lý Nhà nước các cấp kiểm tra theo phân cấp (Điều 15). Đặc biệt, các cấp cần thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm minh giáo viên tiểu học lén lút dạy thêm ngoài nhà trường vì mục đích vụ lợi.

Về xử lý vi phạm, các đơn vị, cá nhân vi phạm quy định về DTHT, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm sẽ bị xử lý; trong đó nhấn mạnh, hiệu trưởng nhà trường để giáo viên trường mình vi phạm quy định về DTHT, tùy vào tính chất, mức độ hành vi vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật (Điều 16). Quy định trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp, sở/phòng GD-ĐT và hiệu trưởng trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện, quản lý, điều hành, theo dõi giám sát, thanh-kiểm tra hoạt động DTHT và xử lý khi có vi phạm (Điều 8-13).

Đôi điều trăn trở

Trước hết, Bộ GD-ĐT cần xem lại, điều chỉnh, giảm tải chương trình hiện còn quá nặng. Hiệu trưởng các trường phải có trách nhiệm đối với giáo viên thuộc sự quản lý của mình khi tham gia dạy thêm ngoài nhà trường. Một cô giáo dạy tiểu học ngót 20 năm tại huyện Ea Kar (tỉnh Đắk Lắk) bày tỏ: Còn có hiện tượng giáo viên công lập – đặc biệt là bậc tiểu học – lén lút o ép, gây áp lực, buộc học sinh ra học thêm ngoài nhà trường và “lách luật” không dạy học sinh chính khóa bằng cách đổi chéo người dạy thêm. Trường hợp khác, đâu phải tất cả giáo viên công lập đều có đủ kiến thức, năng lực để bồi dưỡng về nghệ thuật, thể thao, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh chính khóa của mình, nên đây đó các lớp dạy thêm trái phép trá hình, núp bóng bình phong “bồi dưỡng” nghệ thuật, kỹ năng vẫn cứ nghiễm nhiên tồn tại.

Trước thực tế đây đó vẫn còn tình trạng hiệu trưởng “nhắm mắt làm ngơ” cho giáo viên trường mình dạy thêm trái phép vì cả nể, hoặc vì lợi ích nhóm, cô giáo này hiến kế, mọi trách nhiệm cần quy hẳn cho hiệu trưởng nhà trường. Sở/phòng GD-ĐT cứ yêu cầu hiệu trưởng quản lý chặt chẽ, nếu để giáo viên trường mình dạy thêm trái phép, thì các cấp cứ thẳng tay xử lý hiệu trưởng, là nạn dạy thêm trái phép khắc chấm dứt ngay!

Tuy nhiên, cuối cùng, để hoạt động DTHT theo đúng thông tư mới, đạt được hiệu quả từ mọi phía, vấn đề quan trọng nhất vẫn là cái tâm và ý thức của người thầy; người dạy cần nghiêm chỉnh tuân thủ quy định, không vì mối lợi nhỏ mà bất chấp pháp luật, làm hoen ố tư cách nhà giáo, để nêu cao, giữ vững vị thế người thầy, xứng đáng với lòng tin yêu của học sinh, phụ huynh và xã hội đối với nhà giáo, đối với nghề dạy học.

Để từng bước đẩy lùi và tiến đến xóa bỏ hoạt động dạy thêm trái phép, đã có một hành lang pháp lý có hiệu lực để quản lý hoạt động DTHT, rất cần sự phối hợp đồng bộ giám sát chặt chẽ, hiệu quả của các lực lượng xã hội bao gồm chính quyền, cơ quan quản lý giáo dục, nhà trường và xã hội.

Hy vọng rằng trong thời gian tới, Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT khi đi vào cuộc sống sẽ dần đưa hoạt động DTHT chính đáng đi vào quy củ, đáp ứng kỳ vọng của toàn xã hội.

Thành Dương