Thu gom rác trên sông, kênh, rạch ở TP.HCM: Cần áp dụng công nghệ hiện đại

Việc thu gom, xử lý rác từ các tuyến sông, kênh, rạch trên địa bàn TP.HCM chưa đạt được kết quả như mong đợi. Theo đó, tại hội thảo “Thúc đẩy các giải pháp bền vững thu gom rác thải trên sông, kênh, rạch”, các chuyên gia đề xuất áp dụng máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại vào công tác này…

Dọc các kênh, rạch ở quận Bình Thạnh còn nhiều rác thải

Thời gian qua, TP.HCM đã triển khai nhiều giải pháp kiểm soát ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường sông kênh rạch gắn với triển khai chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020-2030 và Chỉ thị 19 của Ban Thường vụ Thành ủy về cuộc vận động người dân không xả rác ra đường, kênh rạch đã đạt được một số kết quả tích cực. Tuy nhiên, tình trạng thải bỏ rác bừa bãi ra đường phố, kênh rạch chưa được giải quyết một cách triệt để.

Rác trên sông, kênh, rạch vẫn còn nhiều

Ông Bùi Hòa An – Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP.HCM – cho biết, trên địa bàn TP có 101 tuyến sông, kênh, rạch có chức năng giao thông thủy với tổng chiều dài khoảng 912,9km. Trong những năm qua, TP đã tập trung đầu tư mới, nâng cấp, cải tạo, duy trì hệ thống giao thông đường thủy nhằm đảm bảo thông suốt, phát triển vận tải hàng hóa và hành khách kết hợp du lịch đường thủy. Tuy nhiên, tình trạng rác thải, lục bình, rong cỏ xuất hiện nhiều trên các tuyến sông, kênh, rạch làm ô nhiễm môi trường, cản trở lưu thông dòng chảy, ảnh hưởng đến hoạt động giao thông thủy, gây ô nhiễm môi trường.

Để giải quyết tình trạng trên, năm 2019, UBND TP giao Sở Giao thông Vận tải tổ chức thực hiện vớt rác, lục bình, rong cỏ trên các tuyến đường thủy: Tàu Hủ, Bến Nghé, kênh Đôi, kênh Tẻ, Nhiêu Lộc – Thị Nghè.

Song đến nay công tác vớt rác trên sông, kênh, rạch chỉ thực hiện được một phần nhỏ do việc vớt rác còn thủ công nên hiệu quả chưa cao, ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân. Nhằm giải phóng sức lao động con người, nâng cao hiệu quả công tác vớt rác trên các tuyến sông, kênh, rạch trên địa bàn, việc nghiên cứu ứng dụng các phương tiện thiết bị với công nghệ hiện đại là cấp thiết.

Từ năm 2020, Sở Giao thông Vận tải đã nghiên cứu, đề xuất và được UBND TP chấp thuận ứng dụng phương tiện, công nghệ hiện đại để thí điểm vớt rác trên tuyến sông Vàm Thuật – Trường Đai – Tham Lương và sông Sài Gòn.

“Việc sử dụng thiết bị, máy móc, công nghệ hiện đại do con người điều khiển đem lại hiệu quả cao, nâng cao năng suất lao động, vớt được các mảng rác lớn, có kích thước cồng kềnh. Kết quả thực hiện vớt đạt trung bình 30 tấn mỗi ngày. Tuy nhiên, ý thức về bảo vệ môi trường của một bộ phận người dân chưa cao, nên vẫn còn tình trạng xả rác xuống sông, kênh, rạch; rác từ hệ thống thoát nước thải sinh hoạt chảy ra. Kinh phí để thu gom, xử lý rác từ các tuyến sông, kênh, rạch mới chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ so với nhu cầu thực tế…”, ông An thừa nhận.

Ông Hồ Kiên Trung – Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường – thông tin, cùng với sự phát triển kinh tế và gia tăng dân số, hiện nay chất thải phát sinh tại Việt Nam ngày càng gia tăng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người dân và môi trường sống.

Theo ông Trung, hiện trên cả nước phát sinh khoảng gần 68.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt mỗi ngày. Trong khi đó, hiện nay năng lực thu gom, vận chuyển và xử lý đạt trung bình 88,34%. Theo đó vẫn còn khoảng 12% tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt hàng ngày chưa được thu gom để xử lý. Đây là nguồn chất thải gây ô nhiễm môi trường và có nguy phát tán ra sông ngòi, kênh, rạch.

“Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách (biến chất thải thành tài nguyên, tái chế thu hồi năng lượng) và đạt được những kết quả đáng khích lệ. Trong đó, đã giảm chất thải chôn lấp từ 75% xuống còn 62% giai đoạn 2020 đến nay. Theo báo cáo mới nhất của các tổ chức quốc tế, Việt Nam không còn nằm trong danh sách phát thải nhựa nhiều nhất thế giới. Tuy nhiên, chúng ta cần triển khai nhiều giải pháp hơn nữa để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa gây ra”, ông Trung nói.

Phấn đấu 100% rác thải phát sinh được thu gom, xử lý

Theo ông Patrick Haverman – Phó Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam: “Bằng cách thu gom rác thải trên các sông, chúng ta đang trực tiếp ngăn chặn nhựa từ đất liền ra biển. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ thu gom rác thải ở các tuyến đường thủy là rất quan trọng. Tôi tin rằng việc cải thiện quản lý rác thải trong TP sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu ô nhiễm nhựa trong môi trường. UNDP mong muốn tiếp tục hợp tác với TP.HCM trong các dự án về quản lý chất thải rắn. Đặc biệt, là phân loại rác tại nguồn và xây dựng các cơ sở thu hồi vật liệu (MRF)”.

Sở Giao thông Vận tải kiến nghị tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động người dân không xả rác ra đường và kênh rạch, vì TP sạch và giảm ngập nước. Đặc biệt, chú trọng các giải pháp tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức giữ vệ sinh môi trường, không xả rác xuống sông, kênh, rạch đi đôi với các biện pháp nhắc nhở, xử phạt, răn đe đối với các trường hợp vi phạm.

Hoàn thiện trình UBND TP ban hành hệ thống định mức, đơn giá làm cơ sở triển khai vớt rác đại trà trên các tuyến sông, kênh, rạch trên địa bàn TP. Ứng dụng phương tiện hiện đại, công nghệ tiên tiến để vớt rác đại trà trên các tuyến sông, kênh, rạch. Trước mắt là các tuyến nội thành, tuyến liên tỉnh có mật độ và khối lượng rác cao.

Tham dự và phát biểu tại hội thảo, ông Bùi Xuân Cường – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM – cho biết, để đạt các mục tiêu về cải thiện chất lượng môi trường sông, kênh, rạch thì việc kiểm soát nguồn thải bao gồm thu gom, xử lý nước thải, rác thải đô thị là nhiệm vụ TP đang nỗ lực thực hiện.

“TP.HCM tăng cường các giải pháp ngăn ngừa xả thải bừa bãi, duy trì thường xuyên công tác thu gom, xử lý rác thải trên sông, kênh, rạch. Đồng thời đặt trọng tâm triển khai các giải pháp nhằm giảm thiểu phát sinh chất thải từ nguồn, từng bước chuẩn hóa, nâng cao hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải trên địa bàn; đảm bảo 100% rác thải phát sinh được thu gom, xử lý theo quy định. Đặc biệt là đẩy mạnh phân loại chất thải nhằm thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn đối với chất thải, đặc biệt là chất thải nhựa”, ông Cường nhấn mạnh.

Trần Hướng