“Thực đơn” ăn Tết cho người bệnh mãn tính

Theo khuyến cáo của bác sĩ, những người bị bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh thận, tim, huyết áp, gan, gout cần lưu ý chế độ dinh dưỡng ngày Tết nhằm bảo vệ sức khỏe, tránh tình trạng ăn uống “thả cửa” sẽ khiến bệnh nặng thêm.

Người bị bệnh mãn tính cần lưu ý chế độ dinh dưỡng, tránh tình trạng ăn uống “thả cửa” khiến bệnh nặng thêm

Kiêng bánh chưng,món ăn giàu đạm

Bệnh tiểu đường: So với các loại bệnh mãn tính khác thì đây là đối tượng cần kiểm soát chế độ ăn uống chặt chẽ nhất. Nếu sa đà vào mâm cao cỗ đầy “ăn uống thả cửa” sẽ dễ gây các biến chứng nguy hiểm. Theo bác sĩ Diệp Thị Thanh Bình (Trưởng khoa Nội tiết – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM), bên cạnh chế độ ăn uống kiêng khem căn bản như bình thường, người bệnh tiểu đường cần hạn chế các món ăn truyền thống ngày Tết như bánh chưng, bánh tét, thịt kho tàu, thịt nguội, giò chả. Thực đơn ngày Tết tốt nhất cho những người bệnh tiểu đường là các loại rau xà lách, món khổ qua nhồi thịt nạc và cần kiên quyết “nói không” với các loại bánh mứt.

Bệnh gan: Đối với người bệnh gan, bác sĩ Lê Thị Kim Quý (Chuyên khoa Dinh dưỡng – Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM) khuyến cáo nên hạn chế các món ăn nhiều dầu mỡ hoặc giàu đạm. Nguyên nhân do gan không đủ sức chuyển hóa hết các chất nên dễ gây đầy bụng, khó tiêu. Chưa kể lượng amoniac sinh ra từ chuyển hóa đạm không được gan xử lý hết cũng sẽ tạo urê gây hại cho cơ thể. Ngoài ra, người bệnh gan vẫn cần duy trì chế độ ăn lạt, kiêng các loại bánh kẹo ngọt. Đặc biệt đối với những người viêm gan và xơ gan, cần kiêng rượu bia, nhất là rượu nặng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp có thể dùng rượu bia để khai vị nhưng “tửu lượng” tối đa là 1 lon bia hoặc 1-2 chén nhỏ rượu vang.

Cao huyết áp và tim mạch: Cũng theo bác sĩ Kim Quý, người bị cao huyết áp hoặc suy tim rất dễ phát bệnh nếu ăn với chế độ nhiều muối và giàu đạm. Vì vậy, người bị huyết áp và bệnh tim nên sử dụng những món ăn lạt, ít béo và giàu calci như cá, tép nhỏ. Đồng thời, hạn chế tối đa các loại thực phẩm chế biến sẵn có hàm lượng muối cao như đồ hộp, chả giò, lạp xưởng, khô mực, tương chao, cá khô. Tuy nhiên, trong trường hợp muốn ăn dưa muối, củ kiệu kết hợp với một số món ăn, thì nên ngâm dưa và củ kiệu bằng giấm đường thay cho việc muối dưa, củ kiệu bằng muối như thường lệ. Bên cạnh đó, việc hạn chế rượu bia, các món ăn nhiều thịt, nhiều mỡ (thịt kho tàu, bánh chưng,…) là điều cần thiết đối với các bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch, mỡ máu cao, xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành. Trái lại, người bệnh tim nên ăn nhiều trái cây, rau xanh, đậu đỗ, củ quả vì đây là nguồn thực phẩm giàu kali tốt cho tim mạch.

“Nói không” với trái cây, phủ tạng động vật

Bệnh thận: Người bệnh thận thường bị cao huyết áp, nên cũng rất cần duy trì chế độ ăn lạt. Điều quan trọng trong bữa ăn của người bệnh thận là cần đảm bảo độ đạm khoảng 50-60 gam/ngày từ nguồn thịt động vật như thịt nạc heo, bò, gà, vịt, tôm, cá và các loại đậu. Tuy nhiên, điểm cần lưu ý là nguồn thịt từ heo, bò, gà, vịt cần được kiểm dịch và bỏ da khi chế biến. Bên cạnh việc cẩn trọng nguồn thực phẩm sạch, người bệnh thận cần kiêng khem các loại trái cây nhằm tránh tình trạng tăng kali trong máu quá mức. Nồng độ kali trong máu người bình thường là 3,5-5,0 mEq/l, nhưng nếu nồng độ kali tăng vượt ngưỡng quy định có thể gây hủy hoại chức năng tim một cách trầm trọng, thậm chí dẫn đến ngưng tim và tử vong. Theo đó, những loại trái cây có hàm lượng kali cao mà người bệnh thận cần tránh gồm dưa hấu, quýt, thơm (dứa), chuối, bơ, lựu…

Bệnh Gout: Bác sĩ CK1 Bùi Thị Lý (Bệnh viện Bưu điện) lưu ý, nguyên nhân gây bệnh gout là do tình trạng lắng đọng acid uric. Trong cơ thể, acid uric được tạo ra từ các chất có nhân purin do thức ăn đưa vào, hoặc những chất có nhân purin từ trong cơ thể và tổng hợp các purin từ con đường nội sinh. Do đó, những người bị gout nên kiêng hoặc hạn chế các thực phẩm có chứa nhiều nhân purin như phủ tạng động vật (gan, thận, não, tụy…), thịt heo, dê, bò, cừu, gà, vịt, ngan, ngỗng, thịt hun khói, chim cút, cá chạch, cá hồi, lươn, nghêu, sò, cua, rau câu, đậu Hà Lan, nấm… Ngoài ra, người bệnh gout cũng cần hạn chế các loại nước uống có tính kích thích như trà đặc, cà phê, rượu trắng, và các phụ gia như hạt tiêu, ớt, hạt hồi, quế…

Vũ Phương