Thực phẩm Tết: ăn sao cho “khéo”

BS. Đào Thị Yến Phi – ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch sẽ chia sẻ về thành phần dinh dưỡng trong các món ăn, những lưu ý về cách dùng phù hợp trước khi bạn lên thực đơn cho ngày Tết.

Tết đến, món ăn đặc trưng nhất nhà nào cũng có là bánh chưng, bánh tét, dù tên gọi và hình dáng có khác theo từng miền nhưng thành phần dinh dưỡng cũng tương tự nhau.

Bánh chưng, bánh tét có gần như đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể, chỉ thiếu một ít chất xơ nhưng sẽ được cân bằng nếu ăn với dưa món, dưa hành, sau đó tráng miệng bằng vài lát dưa hấu. Tuy nhiên, bạn và gia đình cần lưu ý là các loại bánh này rất giàu năng lượng (trên 200Kcal/100g), nhiều chất béo từ mỡ động vật nên ít có lợi cho sức khỏe. Mặc khác, bánh lại khá mặn, ngay cả khi không ăn kèm dưa món, điều đó có thể gây tăng tiết axit dịch vị nếu ăn nhiều nên những người thừa cân, cao huyết áp, tiểu đường, người có bệnh lý tăng tiết dịch vị dạ dày tốt nhất là không nên dùng nhiều…

Ngoài bánh chưng, dưa món, Tết đến người miền Nam còn có tập quán kho một nồi thịt ba rọi với trứng vịt ăn kèm dưa giá; người miền Bắc lại nấu thịt đông hoặc làm món chân giò hầm măng. Nhìn chung, các món ăn này đều nhiều chất béo không no, không tốt cho tim mạch và khá mặn, nên tránh dùng nhiều ở những người thừa cân, cao huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa mỡ.

Món trứng chứa khá nhiều cholesterol, những bệnh nhân có bệnh lý gan mật đang tiến triển cần tránh.

Dưa giá và măng (dù là măng khô hay măng tươi) đều là những thực phẩm làm gia tăng sự thành lập acid uric, nên tránh dùng ở những người bị bệnh thống phong (bệnh Goute).

Giò lụa, giò thủ
Các loại giò lụa, giò thủ… chế biến đơn giản, ít ngán nên được nhiều người chuộng. Những loại thực phẩm này cung cấp chủ yếu là chất đạm, riêng với giò thủ thì thành phần chất béo cao hơn, chủ yếu là acid béo no bão hòa nên cũng cần tránh dùng với những người có vấn đề về huyết áp, tim mạch và các bệnh lý chuyển hóa mỡ.

Ngoài ra, trong giò thủ, giò lụa thường có các phụ gia có hại như hàn the nên khi mua cần lưu ý chọn sản phẩm của cơ sở sản xuất uy tín, có đăng ký chất lượng sản phẩm và được quản lý về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm.

Các loại thức ăn khô như tôm khô, lạp xưởng, vịt lạp, khô bò, khô cá cũng thường được dùng để biếu nhau trong dịp Tết. Tùy chất lượng của từng loại sản phẩm mà thời gian bảo quản và sử dụng khác nhau, nhưng các thực phẩm này nhìn chung đều quá mặn, một số thì quá béo (như lạp xưởng, vịt lạp…) nên cũng không tốt cho những người cần kiêng muối và kiêng mỡ.

Việc bảo quản trong quá trình bày bán và ngay tại gia đình cũng cần chú ý vì các thực phẩm này rất dễ bị bám bụi, khói, đồng thời là môi trường thuận lợi cho nấm mốc và vi trùng phát triển, nhất là khi bám khói, khả năng có thể dẫn đến nguy cơ gây ung thư hoặc gây ngộ độc thực phẩm hay dị ứng. Vì vậy, chỉ nên mua một số lượng vừa đủ ăn và chọn nhãn hiệu có uy tín, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Trong các loại thực phẩm dành riêng cho ngày Tết không thể không kể đến bánh mứt. Thành phần dinh dưỡng chủ yếu của bánh mứt là bột đường và một lượng chất xơ không đáng kể. Hàm lượng đường cao không tốt cho những bệnh nhân tiểu đường hay người thừa cân, béo phì, cũng không tốt cho cả những người bình thường thậm chí người suy dinh dưỡng, vì chúng chỉ cung cấp năng lượng “rỗng”, làm tăng đường huyết dẫn đến chán ăn và làm mất cân đối khẩu phần ăn.

Trái cây là loại thực phẩm được khuyến cáo nên dùng nhiều trong những ngày Tết, vì đây là nguồn cung cấp vitamin quan trọng, cung cấp nước, chất xơ giúp làm cân đối khẩu phần ăn vốn nhiều năng lượng, nhiều đạm, nhiều béo trong những ngày Tết.

Tuy nhiên, để bảo đảm cho sức khỏe, chỉ nên ăn những loại trái cây còn tươi, sạch, không dập nát, không có những vết thâm hay úng bên trong thịt quả dù vỏ bên ngoài tươi, đẹp. Những loại trái cây họ Citrus như: cam, quýt, bưởi… rất tốt vì nhiều nước, nhiều chất xơ, giàu vitamin C, có lớp vỏ tự nhiên có thể bảo quản lâu và thuận tiện khi mang theo trong những chuyến đi chơi trong dịp Tết.