Thuốc lá điện tử len lỏi vào học đường

Trong những năm gần đây, thuốc lá điện tử đã và đang lặng lẽ xâm nhập vào đời sống của học sinh. Ẩn mình dưới hình dạng thời thượng, mang theo những lời quảng cáo đầy hấp dẫn, sản phẩm này đang tạo nên trào lưu đáng lo ngại trong giới trẻ Việt Nam. Đằng sau lớp vỏ bọc bóng bẩy là hàng loạt nguy cơ cho sức khỏe và sự phát triển của thế hệ trẻ.

Học sinh đang hút thuốc lá điện tử. Ảnh: Nam Trần

Từ trào lưu đến thực tế nhức nhối

Thuốc lá điện tử được giới thiệu như một lựa chọn “an toàn hơn” so với thuốc lá truyền thống. Với thiết kế nhỏ gọn giống USB hoặc bút bi và mùi vị đa dạng như kẹo, trái cây, thuốc lá điện tử dễ dàng thu hút học sinh – những đối tượng tò mò, thích khám phá. Không ít phụ huynh đã tỏ ra bất ngờ khi phát hiện con mình lén lút sử dụng.

Chị H.M., phụ huynh có con học lớp 11, bức xúc chia sẻ: “Tôi chỉ biết con dùng thuốc lá điện tử khi vô tình nghe bạn bè của con nói. Sau đó tôi tìm thấy trong cặp con, ban đầu tưởng đó là đồ chơi bình thường, sau này mới biết con đã lén sử dụng một thời gian dài”.

Tại Việt Nam, tỷ lệ học sinh từ 13-15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8% vào năm 2023 – một con số cho thấy mức độ len lỏi của trào lưu này trong môi trường học đường không thể lơ là được.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, nhấn mạnh rằng thuốc lá điện tử không hề an toàn như nhiều người lầm tưởng. Nồng độ nicotine trong các sản phẩm thuốc lá điện tử thậm chí còn cao hơn so với thuốc lá truyền thống. Ví dụ, sản phẩm JUUL thế hệ mới chứa tới 69 mg/ml nicotine – cao gấp nhiều lần mức nicotine trong một điếu thuốc lá thông thường. Nicotine dạng bột tinh thể trong thuốc lá điện tử ít gây kích ứng, khiến người dùng có thể hút nhiều mà không nhận ra tác hại tức thời. Điều này làm tăng nguy cơ nghiện nặng, đặc biệt ở những người trẻ chưa từng sử dụng thuốc lá trước đó.

Nicotine vốn là một chất độc hại. Ngộ độc cấp tính có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ như buồn nôn, chóng mặt, đến nặng như suy hô hấp và trụy tim. Đặc biệt, việc sử dụng lâu dài còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, phổi và nhiều rối loạn khác.

Nicotine trong thuốc lá điện tử không chỉ gây nghiện mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ ở trẻ vị thành niên, gây hậu quả lâu dài cho sức khỏe.

Một mối nguy hiểm tiềm ẩn khác là sự xuất hiện của các loại ma túy mới được trộn lẫn trong thuốc lá điện tử. Từ tháng 1-2022 đến tháng 10-2023, Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận hơn 120 ca nhập viện liên quan đến thuốc lá điện tử, trong đó có 16 ca dương tính với các loại ma túy tổng hợp như MDMB-Butinaca và ADB-Pinaca.

Điều này cho thấy, thuốc lá điện tử không chỉ là sản phẩm giải trí mà còn trở thành công cụ để tội phạm ma túy nhắm vào giới trẻ. Các loại ma túy mới này có thể khiến người dùng rơi vào trạng thái hoang tưởng, mất kiểm soát và dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Mặc dù thuốc lá điện tử đã bị cảnh báo về tác hại, nhưng việc kiểm soát sản phẩm này tại Việt Nam vẫn còn nhiều lỗ hổng. Các loại thuốc lá điện tử được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội, nhắm đến đối tượng học sinh bằng những thông điệp như “không gây hại”, “giúp thư giãn”. Nhiều cửa hàng trực tuyến còn đưa ra chính sách giao hàng tận nơi, khiến phụ huynh và nhà trường khó kiểm soát.

Thuốc lá điện tử được thiết kế nhỏ gọn và mùi vị đa dạng như kẹo, trái cây, thuốc lá điện tử dễ dàng thu hút học sinh

Tình trạng gia tăng việc sử dụng thuốc lá điện tử trong trường học đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về sức khỏe và an toàn của thế hệ trẻ. Một nghiên cứu tại Bắc Mỹ chỉ ra rằng việc hút thuốc lá điện tử ở tuổi 14 làm tăng nguy cơ sử dụng thuốc lá truyền thống khi trẻ bước vào tuổi 17. Điều này không chỉ đe dọa sức khỏe cá nhân mà còn tạo ra gánh nặng lớn cho hệ thống y tế và xã hội trong tương lai.

Bên cạnh đó, những tác hại về tâm lý cũng không thể bỏ qua. Trẻ em nghiện nicotine dễ gặp phải các vấn đề về hành vi như mất tập trung, giảm hiệu suất học tập và dễ bị kích động. Đây là những dấu hiệu cảnh báo mà phụ huynh cần đặc biệt lưu tâm.

Cần giải pháp đồng bộ từ gia đình và xã hội

Để ngăn chặn tình trạng thuốc lá điện tử xâm nhập trường học, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và các cơ quan chức năng. Phụ huynh cần thường xuyên trò chuyện với con cái để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường và giáo dục các em về tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử.

Ngoài ra, việc tăng cường các biện pháp quản lý từ phía cơ quan chức năng là vô cùng cần thiết. Những quốc gia như Mỹ và Ấn Độ đã cấm hoàn toàn nicotine trong thuốc lá điện tử, và Việt Nam cần xem xét những biện pháp tương tự để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội cũng cần có trách nhiệm kiểm soát nội dung quảng cáo và bán hàng liên quan đến sản phẩm này.

Thuốc lá điện tử đang âm thầm xâm nhập vào trường học, mang theo những hậu quả khôn lường cho sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ. Trước những chiêu trò lách luật tinh vi, gia đình và xã hội cần nhanh chóng vào cuộc để ngăn chặn sự lan tràn của sản phẩm này. Hành động kịp thời và đồng bộ sẽ là chìa khóa để bảo vệ các em – những mầm non tương lai của đất nước khỏi vòng xoáy nghiện ngập và tổn thương không đáng có.

Thủy Phạm