Thuốc lá điện tử: Phải đưa vào danh mục hàng hóa cấm

Trong bài “Thuốc lá điện tử: Vô hại hay vô số hại?” đăng trên Tạp chí Giáo dục TP.HCM số 125 ra ngày 26-10, chúng tôi đã phản ánh về tình trạng ngày càng nhiều bạn trẻ, trong đó có cả những học sinh mới 13-14 tuổi đã hút thuốc lá điện tử (TLĐT), cá biệt có những học sinh hút từ khi mới 11 tuổi. Theo các bác sĩ, hậu quả của việc sử dụng TLĐT là vô cùng nguy hại, nhất là với người chưa trưởng thành. Khoảng cách giữa nghiện TLĐT tới nghiện ma túy hay chất kích thích nào đó là rất gần. Vì vậy nhiều ý kiến cho rằng đã đến lúc không thể “nương nhẹ” với TLĐT…

Lực lượng quản lý thị trường tỉnh Bắc Ninh thu giữ trên 100 ngàn sản phẩm thuốc lá điện tử nhập lậu

Nên cấm kinh doanh, nhập khẩu các sản phẩm thuốc lá mới

Bà Lauren Czaplicki – nhà khoa học tại Viện Kiểm soát Thuốc lá Toàn cầu (IGTC) thuộc Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg và Đại học Bang Portland (Mỹ) – cho biết, các sản phẩm thuốc lá có hương vị là thủ phạm kéo dài đại dịch thuốc lá, làm thuốc lá trở nên hấp dẫn đối với người tiêu dùng (bao gồm cả giới trẻ) và khiến việc bỏ hút thuốc lá trở nên khó khăn hơn. Thật may mắn, bằng việc ban hành lệnh cấm và loại bỏ các sản phẩm thuốc lá có hương vị ra khỏi thị trường, nhiều quốc gia có thể chống lại thành công các chiến thuật tiếp thị “mật ngọt” và mang tính “săn mồi” của ngành công nghiệp thuốc lá.

Đối với nước ta, bà Nguyễn Thị An – Giám đốc Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam – cho hay, TLĐT dù mới xuất hiện trên thị trường và chưa được phép lưu hành nhưng tỷ lệ sử dụng đã ở mức cao hơn tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu truyền thống ở cả học sinh nam và nữ.

“Việt Nam cần thực hiện các biện pháp kiểm soát thị trường, đẩy mạnh thực thi và tăng cường các quy định về chống buôn lậu, quảng cáo cũng như bán các sản phẩm TLĐT, thuốc lá nung nóng để ngăn chặn sự gia tăng sử dụng trong thanh thiếu niên. Cần sớm ban hành chính sách cấm lưu hành TLĐT và các sản phẩm thuốc lá nung nóng tại Việt Nam”, bà An nhấn mạnh.

Trước thực trạng ngày càng nhiều thanh thiếu niên sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng, cùng nhiều dạng thuốc lá mới khác, ThS. Đinh Thị Thu Thủy – Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế – cho rằng, trong thời gian tới, Việt Nam nên thực hiện cấm kinh doanh và nhập khẩu các sản phẩm thuốc lá mới. Trong khu vực ASEAN đã có 5 quốc gia cấm hoàn toàn TLĐT (gồm: Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei, Campuchia). Phương án này sẽ tác động tích cực về kinh tế – xã hội – giới, thủ tục hành chính, hệ thống pháp luật: Nhà nước không phải bỏ kinh phí để thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm, giải quyết tệ nạn xã hội và gánh nặng bệnh tật; người dân được bảo đảm sức khỏe cộng đồng, phòng tránh các bệnh tật do thuốc lá gây ra; giảm tải bệnh viện, tập trung khám, điều trị các bệnh khác tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh…

Xung quanh vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận thừa nhận, hiện nay các loại thuốc lá mới (trong đó có TLĐT) chưa nằm trong danh mục hàng hóa cấm. Trong khi đây là một sản phẩm nguy hại, rất gần với ma túy. Do vậy cần có những giải pháp kịp thời.

Ông Luận cũng thông tin thêm, sắp tới Bộ Y tế sẽ thúc đẩy nhanh việc chuẩn bị dự thảo nghị quyết trình Quốc hội nhằm điều chỉnh các sản phẩm thuốc lá mới.

Thu giữ hàng trăm ngàn sản phẩm thuốc lá điện tử

Để giảm tác hại của thuốc lá nói chung và TLĐT nói riêng, lực lượng quản lý thị trường các tỉnh, thành thường xuyên kiểm tra các điểm kinh doanh, chứa trữ hàng hóa có nguy cơ cao.

Gần đây nhất, trong hai ngày 13 và 14-10, lực lượng quản lý thị trường tỉnh Bắc Ninh phối hợp cùng lực lượng công an địa phương đã tiến hành kiểm tra điểm tập kết hàng hóa của Công ty TNHH Điện tử Thiên Long Việt Nam (có địa chỉ tại KP.Thanh Hoài, P.Thanh Khương, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Đây là địa điểm mà Công ty TNHH Điện tử Thiên Long Việt Nam thuê để trữ hàng hóa.

Tại thời điểm kiểm tra kho hàng, lực lượng chức năng phát hiện 103.000 sản phẩm TLĐT các nhãn hiệu như EBCREATE, LOST VAPE… Toàn bộ lô hàng do Trung Quốc sản xuất và có dấu hiệu nhập lậu. Đây cũng là những sản phẩm được quảng bá nhiều trên các nền tảng thương mại điện tử.

Theo lãnh đạo Cục Quản lý thị trường tỉnh Bắc Ninh, đây là vụ vi phạm lớn nhất đối với mặt hàng TLĐT mà đơn vị phát hiện, xử lý trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung.

Tại TP.HCM, ngày 26-9, Đội Quản lý thị trường số 12, Cục Quản lý thị trường TP phối hợp với Công an P.Tân Thới Hiệp, Q.12 đã tiến hành kiểm tra điểm kinh doanh trên đường TTH02 (KP.3, P.Tân Thới Hiệp, Q.12). Qua kiểm tra, đoàn phát hiện 100 sản phẩm TLĐT các loại dùng 1 lần, hiệu GuiiLabs, loại 30MG/ML Nicotine, 12ml/sản phẩm, xuất xứ nước ngoài, không ghi hạn sử dụng; 60 chai tinh dầu dùng cho TLĐT các loại, hiệu MIST REPUBLIC, loại 35MG/ML Nicotine, 30ml/chai, xuất xứ nước ngoài, không ghi hạn sử dụng. Theo đó, Đội Quản lý thị trường số 12 đã tạm giữ toàn bộ số hàng hóa này để xử lý theo quy định.

Trước đó, ngày 17-8, Đội Quản lý thị trường số 12 đã kiểm tra điểm kinh doanh tại P.15 Q.Gò Vấp. Theo đó tạm giữ 317 sản phẩm là TLĐT dùng một lần và tinh dầu dùng cho TLĐT các loại, không có hóa đơn chứng từ, có chứa hàm lượng 5% nicotine, do nước ngoài sản xuất.

Đại diện Cục Quản lý thị trường TP.HCM cho biết, song song với việc kiểm tra, xử lý vi phạm, Cục Quản lý thị trường TP thường xuyên chỉ đạo các đội quản lý thị trường tăng cường hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức và kiến thức về tác hại của TLĐT cho cộng đồng nhằm ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm này. Trong thời gian tới, Cục Quản lý thị trường TP.HCM sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra và xử lý vi phạm; tăng cường công tác phòng, chống thuốc lá nhập lậu, thuốc lá giả; kịp thời phát hiện, kiểm tra và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi kinh doanh thuốc lá nhập lậu, thuốc lá giả và TLĐT theo quy định của pháp luật…

Ngọc Hà