Ngày 5-12, Hội thảo khoa học quốc tế “Tiếp cận liên ngành trong chăm sóc sức khỏe tâm thần cho phụ nữ và gia đình” đã diễn ra tại TP.HCM.
Hội thảo do Phân hiệu Học viện Phụ nữ Việt Nam phối hợp với ĐH Y Charité (Đức), Viện Ứng dụng Khoa học Tâm lý Giáo dục, doanh nghiệp xã hội Tâm Nhung tổ chức.
PGS.TS Trần Quang Tiến – Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam – cho biết, tại Việt Nam, những năm gần đây vấn đề sức khỏe tâm thần đã trở thành mối quan tâm nổi bật của y tế công cộng với xu hướng gia tăng rõ rệt ở nhóm phụ nữ và trẻ vị thành niên.
Từ các kết quả nghiên cứu, thống kê khá nhất quán về sự cần thiết phải chăm sóc sức khỏe tâm thần cho phụ nữ cho thấy, phụ nữ chịu tác động đồng thời từ yếu tố sinh học, xã hội và giới khiến tỷ lệ trầm cảm, lo âu cao hơn nam giới từ 1,5 đến 2 lần.
Ở nhiều nền văn hóa, các chuẩn mực xã hội thường kỳ vọng phụ nữ là người mẹ/vợ là trụ cột chăm sóc và quản lý cuộc sống gia đình nên sức khỏe tâm thần của phụ nữ ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ em, hạnh phúc gia đình và năng suất kinh tế. Điều này khiến phụ nữ không thể thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển bền vững nếu bỏ qua sức khỏe tâm thần của phụ nữ.
Theo PGS.TS Tiến, một chuyên ngành đơn lẻ, chẳng hạn chỉ dựa trên y học sẽ không thể giải quyết được các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Bởi vì, sức khỏe tâm thần là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố sinh học, tâm lý, xã hội, văn hóa và môi trường.
Cách tiếp cận liên ngành sẽ tạo nên một mạng lưới hỗ trợ toàn diện giúp phụ nữ có thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần một cách nhạy cảm, an toàn và bền vững hơn, đồng thời giảm gánh nặng kinh tế – xã hội phát sinh từ bệnh lý tâm thần không được điều trị.
“Một hệ thống liên ngành còn góp phần duy trì sự bền vững về chính sách và tài chính, khi các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội và cộng đồng cùng chia sẻ trách nhiệm trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe tinh thần của phụ nữ và gia đình”, PGS.TS Tiến nhấn mạnh.
GS.TS Đặng Hoàng Minh – Chủ nhiệm Khoa Các khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG Hà Nội – cho biết, sức khỏe tâm thần là một vấn đề được quan tâm của toàn cầu. Trong đó, tỉ lệ trầm cảm ở phụ nữ trong lúc mang thai và 1 năm sau sinh ở LMICs là 24,7%, tỉ lệ rối loạn lo âu trước sinh là 8,1% và sau sinh là 16%.
Để khắc phục tình trạng này, GS.TS Minh đề xuất 5 trụ cột. Cụ thể, Việt Nam cần lồng ghép sàng lọc sức khỏe tâm thần chu sinh vào chăm sóc sức khỏe tâm thần ban đầu. Áp dụng và nhân rộng các mô hình chuyển giao nhiệm vụ, tăng cường hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng. Bên cạnh đó, Việt Nam cần áp dụng các giải pháp kỹ thuật số và y tế từ xa đồng thời cải cách chính sách và tài chính.
PGS.TS Trần Thị Lệ Thu – Chủ tịch Mạng lưới các nhà Tâm lý học đường Việt Nam – cho hay, đối với bà và mẹ, vấn đề về tâm lý và rối loạn tâm thần do cảm giác cô đơn, thiếu hỗ trợ của gia đình và xã hội, thu hẹp các hoạt động xã hội, giảm kết nối bạn bè, căng thẳng trong vai trò làm mẹ/làm bà…
Từ những vấn đề trên, GS.TS Thu đã đề xuất giải pháp, mô hình hỗ trợ, can thiệt sức khỏe tâm thần dành cho phụ nữ và gia đình, qua đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tâm thần của người thân, gia đình kịp thời, đúng mức.
Với cách tiếp cận đa ngành và sự hội tụ của đội ngũ chuyên gia, hội thảo được kỳ vọng trở thành dấu mốc quan trọng trong việc thúc đẩy nghiên cứu, hoạch định chính sách về sức khỏe tâm thần tại Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để tăng cường nhận thức xã hội, huy động nguồn lực và củng cố các giải pháp nhằm hỗ trợ phụ nữ và gia đình trong bối cảnh nhiều biến đổi hiện nay.
Hồ Trinh
Bình luận (0)