TP.Cần Thơ: Công nghiệp hóa – hiện đại hóa trên nền tảng khoa học công nghệ

Ngày 12-5-2023, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân phối hợp với Trường ĐH Kinh tế TP.Hồ Chí Minh cùng Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN) TP.Cần Thơ tổ chức tọa đàm khoa học với chủ đề "Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên nền tảng khoa học công nghệ mới và đổi mới sáng tạo thành phố Cần Thơ". Ông Trần Việt Trường – Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ và lãnh đạo các sở, ngành đã tham dự.

Ông Trần Việt Trường – Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ, phát biểu về tầm quan trọng của CNH-HĐH

Theo PGS.TS Bùi Đức Thọ – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH-HĐH) tại TP.Cần Thơ đã có những đóng góp quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực, tạo ra sự tăng trưởng. Năm 2022, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng 12,64% so năm 2021, đứng thứ 6 cả nước, xếp thứ 2 so với 5 thành phố trực thuộc Trung ương và các tỉnh vùng ĐBSCL. Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, thương mại, xuất khẩu, du lịch tổng vốn đầu tư toàn xã hội đều có tốc độ tăng trưởng cao. Sản xuất nông nghiệp tăng cường ứng dụng KH-CN; xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý, đưa các sản phẩm nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử. Đặc biệt, thành phố đã tập trung xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong đó xác định doanh nghiệp là trung tâm; đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng tiến bộ KH-CN mới và ý tưởng đổi mới sáng tạo, thực hiện chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của nền kinh tế; xây dựng thương hiệu và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng tiên tiến, phát triển sản phẩm chủ lực, sản phẩm có lợi thế trong vùng.

TS. Ngô Anh Tín – Giám đốc Sở, KH-CN TP.Cần Thơ, và GS.TS Trần Thị Vân Hoa – Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, Ủy viên Hội đồng Lý luận TW, chủ trì phiên thảo luận

Bà Trần Hoài Phương – Phó Giám đốc Sở KH-CN TP.Cần Thơ, cho biết: “Xác định doanh nghiệp (DN) là trung tâm nghiên cứu phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, TP tập trung triển khai đồng bộ các chương trình hỗ trợ các DN đổi mới công nghệ – bảo hộ và phát triển tài sản trí tuệ – nâng cao năng suất chất lượng, hình thành bộ cơ sở dữ liệu về công nghệ mới, công nghệ tiên tiến, kênh thông tin hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm thông tin thiết bị, công nghệ phù hợp cho hoạt động sản xuất, kinh doanh… Thông qua chương trình hỗ trợ DN nhỏ và vừa trong đổi mới công nghệ, thiết bị đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ như hàng chục công nghệ, quy trình công nghệ được hấp thu và làm chủ, năng suất lao động trung bình tăng khoảng 2 lần; doanh thu của các DN tăng khoảng 30%, lợi nhuận tăng khoảng 25% so với trước khi cải tiến, đổi mới. Khối lượng sản phẩm làm ra ngày càng nhiều và chất lượng, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu. Tính đến năm 2020, giá trị sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm ứng dụng công nghệ cao đạt 30,6% so với tổng giá trị sản phẩm. Tốc độ đổi mới công nghệ, thiết bị của TP giai đoạn 2014 – 2021 đạt 13,02%”

TS. Hà Vũ Sơn – Giám đốc Sở Công thương Cần Thơ, đóng góp ý kiến

Tuy nhiên, dù đã được đầu tư, nâng cấp về tiềm lực, cơ sở vật chất nhưng hạ tầng kỹ thuật về KH-CN của TP.Cần Thơ vẫn còn yếu, thiếu, chưa đồng bộ so với nhu cầu phát triển.

Tại tọa đàm, các đại biểu tập trung thảo luận về thực trạng thực hiện CNH-HĐH trên nền tảng KH-CN mới và đổi mới sáng tạo tại Cần Thơ; làm rõ những thành công, hạn chế và nguyên nhân; đặc biệt, làm rõ vai trò của nhà nước (cả chính quyền trung ương và địa phương) và các bên liên quan trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong quá trình lựa chọn, thực hiện các mục tiêu phát triển địa phương… Theo nhiều đại biểu, một trong những điểm nghẽn trong quá trình CNH-HĐH là hạ tầng cơ sở của ĐBSCL nói chung, TP.Cần Thơ, nói riêng, còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp. Bên cạnh đó, tình trạng biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Ông Phan Công Khanh – Giám đốc Học viện Chính trị khu vực IV, cho rằng: Cần Thơ có nhiều lợi thế để phát triển CNH-HĐH khi là trung tâm vùng ĐBSCL về khoa học – công nghệ và giáo dục – đào tạo (Cần Thơ có 5 trường đại học, 2 phân hiệu đại học, 13 trường cao đẳng, 8 trường trung cấp, trong đó Trường ĐH Cần Thơ và ĐH Y Dược Cần Thơ là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho toàn vùng và nhiều tỉnh khu vực Nam bộ). Đảng, Nhà nước có nhiều chủ trương, định hướng lớn để xây dựng và phát triển thành phố. Tuy nhiên, Cần Thơ gặp nhiều khó khăn khi cụ thể hóa những chính sách, nghị quyết vì nhiều nguyên nhân, trong đó thiếu cơ sở hạ tầng, thiếu các DN nước ngoài vào đầu tư, liên kết vùng còn yếu…

Lãnh đạo TP.Cần Thơ cùng ban tổ chức và các đại biểu

Từ những hạn chế trên, ông Phan Công Khanh đề xuất giải pháp cần làm là tạo môi trường cho nhà đầu tư, tăng đầu tư cho phát triển giáo dục – đào tạo; tìm thị trường mới cho sản phẩm nông nghiệp góp phần tăng thu nhập cho nông dân và là cơ sở đẩy mạnh CNH-HĐH trong sản xuất, chế biến; thực hiện liên kết vùng để phối hợp hài hòa trong phát triển KT-XH, đưa ĐBSCL cùng đi lên, trong đó TP.Cần Thơ có vai trò là trung tâm động lực phát triển của cả vùng.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Hà Vũ Sơn – Giám đốc Sở Công thương Cần Thơ, bổ sung: Trung ương cần quan tâm đầu tư cho Cần Thơ, trong đó ưu tiên hoàn thiện hạ tầng cơ sở giao thông, mở rộng sân bay quốc tế Cần Thơ và cảng Cái Cui để tạo bước đột phá, lan tỏa, kéo theo sự phát triển của toàn vùng…

Tại tọa đàm, các nhà khoa học, sở, ngành đề xuất thêm những giải pháp nhằm phát huy lợi thế của TP.Cần Thơ trong quá trình thực hiện CNH-HĐH trên nền tảng khoa học công nghệ mới và đổi mới sáng tạo… trong đó Trung ương cần đầu tư cho đào tạo nguồn nhân lực chiến lược… Đặc biệt, cần phải có cơ chế, chính sách thỏa đáng để đặt KH-CN vào đúng vị trí là nền tảng cho CNH-HĐH… Về phía Sở KH-CN TP.Cần Thơ, TS. Ngô Anh Tín (Giám đốc Sở) nêu các biện pháp và mục tiêu cụ thể: “Tiếp tục đầu tư nâng cao năng lực hoạt động cho các đơn vị sự nghiệp KH-CN. Triển khai thủ tục đầu tư đối với 5 dự án đã được UBND thành phố trình hội đồng nhân dân thành phố thống nhất đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; gồm: (1) Dự án Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH-CN; (2) Dự án Nâng cấp mở rộng và nâng cao năng lực hoạt động Trung tâm Thông tin KH-CN; (3) Dự án Sàn giao dịch công nghệ. Phát huy trí tuệ của lực lượng cán bộ KH-CN của các viện, trường đại học vào nghiên cứu, phát triển công nghệ đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội, thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Tập trung phát triển, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ ưu tiên như công nghệ thông tin và truyền thông, sinh học, công nghệ vật liệu mới, y sinh học… trong các lĩnh vực KT-XH, bảo vệ môi trường, quốc phòng, an ninh. Triển khai các nhiệm vụ KH-CN theo chuỗi giá trị của sản phẩm, tạo giá trị gia tăng cao. Đẩy mạnh thực hiện các giải pháp thúc đẩy xã hội hóa đầu tư cho nghiên cứu, ứng dụng KHCN, đặc biệt là đầu tư của các DN…”, ông Tín nói.

Các đại biểu mong muốn những kiến nghị, đề xuất sẽ được Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương quan tâm và có những quyết sách phù hợp để phát triển TP. Cần Thơ thành trung tâm động lực phát triển của vùng theo Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Đan Phượng