TP.Đà Nẵng: Nhân lực chất lượng cao là trụ cột để phát triển

Trong hành trình vươn mình trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và tài chính khu vực, TP.Đà Nẵng đối diện bài toán về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Nhiều chuyên gia cho rằng, muốn bứt phá, thành phố phải đầu tư chiến lược, bài bản và đồng bộ vào đào tạo, thu hút và giữ chân nhân tài. Một giấc mơ lớn không thể thiếu nền tảng cơ bản là những con người ưu tú.

Các trường ĐH ở Đà Nẵng ký kết với doanh nghiệp tạo cầu nối việc làm cho sinh viên

Nhân lực là yếu tố then chốt

Trong kỷ nguyên số và đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đang trở thành động lực quyết định đối với tốc độ và chất lượng tăng trưởng. Điểm hẹn giữa khát vọng trở thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và trung tâm tài chính khu vực của Đà Nẵng đang đặt ra nhu cầu cấp bách về đào tạo, thu hút, giữ chân và sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao một cách hiệu quả. Theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, Giám đốc ĐH Đà Nẵng: “Trong bối cảnh phát triển nhanh các ngành công nghiệp mũi nhọn như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ tài chính (Fintech)… thì sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao là thách thức rõ rệt với Đà Nẵng”. Thành phố cần đột phá trong chiến lược đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với các ngành định hướng phát triển.

GS.TS Võ Xuân Tiến – Trường ĐH Kinh tế – ĐH Đà Nẵng cho rằng, nguồn nhân lực chất lượng cao cần được hiểu về năng lực tổng hợp của kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp và động lực lao động. Kinh tế biển, Fintech, AI hay logistics… đều yêu cầu đội ngũ lao động vừa chuyên môn sâu, vừa linh hoạt với biến động thị trường.

Trước thực trạng đó, ĐH Đà Nẵng đã và đang đẩy nhanh, mạnh việc mở mới ngành đào tạo phù hợp xu hướng phát triển thông minh và đổi mới. Ngành thiết kế vi mạch đã được các trường ĐH Bách khoa, Sư phạm Kỹ thuật, CNTT & Truyền thông Việt – Hàn đào tạo từ năm 2024; ngành Fintech cũng được Trường Kinh tế và CNTT Việt – Hàn triển khai sớm, hỗ trợ cho Trung tâm tài chính khu vực trong tương lai. Cùng với đó, nhiều chương trình đào tạo về công nghệ số, chuyển đổi số, khoa học dữ liệu cũng đang được xây dựng bài bản nhằm đáp ứng xu hướng phát triển trong nước và quốc tế.

ĐH Đà Nẵng cũng đang triển khai rộng rãi học theo dự án (Project Based Learning), CDIO, Learning Express, Blended Learning… đồng thời phát triển chương trình đào tạo bằng tiếng Anh, đảm bảo sinh viên có năng lực hội nhập quốc tế. Các học kỳ doanh nghiệp, các mô hình đào tạo gắn với thực tiễn và tăng cường kỹ năng mềm như giao tiếp, tư duy phản biện, làm việc nhóm đang được đẩy mạnh.

Theo PGS.TS Huỳnh Công Pháp – Hiệu trưởng Trường ĐH CNTT & TT Việt – Hàn, các chương trình AI và nhân lực số là hồn nhân của tư duy kỹ thuật, đổi mới sáng tạo và đạo đức nghề nghiệp. Đà Nẵng cần hình thành Trung tâm AI quốc gia, tăng đầu tư cho hệ thống phòng thí nghiệm chuyên dụng để thu hút chuyên gia trong và ngoài nước. Đồng thời, nên đặt mục tiêu phát triển hệ sinh thái AI có sự phối hợp giữa các viện nghiên cứu, doanh nghiệp, chính quyền và cộng đồng khởi nghiệp.

Các trường thành viên ĐH Đà Nẵng chú trọng đào tạo nhân lực cao

Thực tế hiện nay cho thấy, mối liên kết giữa trường đào tạo và doanh nghiệp vẫn chưa chặt chẽ. Theo GS.TS Võ Xuân Tiến, sinh viên ra trường vẫn còn thiếu kỹ năng, thái độ nghề nghiệp và ý thức hội nhập. Doanh nghiệp chấp nhận thực tập sinh viên nhưng đòi hỏi phải chủ động hơn trong góp ý, đề xuất nội dung đào tạo sát thực tế. Cần xây dựng các cơ chế hợp tác bền vững giữa cơ sở đào tạo và nhà tuyển dụng, từ việc định hướng ngành nghề đến thiết kế chương trình đào tạo, tổ chức đánh giá kỹ năng đầu ra, và cung cấp cơ hội học tập suốt đời cho người lao động. Các doanh nghiệp lớn tại Đà Nẵng có thể cùng nhà trường xây dựng mô hình đào tạo kép, vừa học vừa làm, giúp sinh viên làm quen môi trường sản xuất, dịch vụ hiện đại ngay từ trên ghế giảng đường.

PGS.TS Đoàn Triệu Long – Giám đốc Học viện Chính trị Khu vực III cho rằng, cần nhìn nhận nguồn nhân lực chất lượng cao là chìa khóa vĩ mô để chính sách phát triển đạt hiệu quả. Vì vậy, Đà Nẵng nên chú trọng hơn nữa đến việc khai thác lợi thế vốn sáng tạo và chỉ số con người cao nhất khu vực, lấy đào tạo làm nền tảng để dẫn dắt chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh nhân tài ngày càng gay gắt.

Nhiều giải pháp mang tính chiến lược

TS.Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ KH-CN, kiến nghị Đà Nẵng cần tận dụng triệt để các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 136 và 193 để phát triển công nghệ chiến lược, mở rộng không gian thử nghiệm công nghệ mới (sandbox) và thúc đẩy mô hình hợp tác công – tư trong nghiên cứu đổi mới sáng tạo. “Cần có bước đi đột phá về thể chế và đầu tư để biến tiềm năng thành hiện thực, đặc biệt trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo”.

Từ góc độ quản lý giáo dục ĐH và chính sách quốc gia, GS.TSKH Bùi Văn Ga, nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, đề xuất bốn nhóm giải pháp then chốt, bao gồm: đổi mới cách thức quản lý nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo gắn với thực tiễn; đầu tư cho nghiên cứu ứng dụng phục vụ quy hoạch đô thị và hạ tầng số; xây dựng chính sách thu hút và giữ chân nhân tài; và cải tiến cách tiếp cận trong đào tạo nhân lực để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của nền kinh tế tri thức.

Chìa khóa tương lai đối với Đà Nẵng không nằm ở các nhà máy, cảng biển hay khu thương mại tự do mà nằm trong chính nguồn nhân lực mà thành phố đang dày công đầu tư để hun đắp và khai phá. Khát vọng phát triển phải được dẫn dắt bằng chính những con người có tài, có tâm và có tầm nhìn quốc tế. Một thành phố thông minh, đáng sống không thể thiếu nền giáo dục xuất sắc và một cộng đồng tri thức được nuôi dưỡng bằng tư duy cầu thị và trách nhiệm xã hội. Nhìn về phía trước, Đà Nẵng có đủ tiềm lực để hiện thực hóa giấc mơ trở thành trung tâm tri thức, đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực. Để giấc mơ ấy thành hiện thực, cần một chiến lược phát triển nguồn nhân lực sâu rộng, bền vững và hành động nhất quán từ tất cả các cấp, ngành. Từ đó, không chỉ Đà Nẵng mà cả miền Trung – Tây Nguyên và đất nước sẽ được hưởng lợi từ một trung tâm đào tạo, nghiên cứu và sáng tạo đích thực.

Đà Nẵng đang có nhiều thành tựu nổi bật về đổi mới sáng tạo, liên tục dẫn đầu cả nước về chỉ số chuyển đổi số, là một trong ba địa phương của Việt Nam được xếp hạng trong top 1.000 thành phố khởi nghiệp toàn cầu (theo StartupBlink). Ngoài ra, Đà Nẵng còn là địa phương duy nhất tại Việt Nam 5 năm liền được trao giải Thành phố thông minh xuất sắc, phản ánh nỗ lực không ngừng nghỉ trong phát triển chính quyền số, kinh tế số, xã hội số. Đây là nền tảng vững chắc để thành phố thực hiện các chiến lược đào tạo, sử dụng và giữ chân nhân tài một cách bền vững.

Vĩnh Yên