TP.HCM có nhiều tuyến đường trùng tên, nhất là sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu. Để khắc phục tình trạng này, TP có thể đặt lại tên đường trùng theo tên các di tích, sự kiện lịch sử, địa danh văn hóa đặc sắc. Nếu được phát huy đúng mức, việc đặt tên đường không chỉ làm cho TP mang đậm bản sắc của một đô thị giàu giá trị di sản mà còn góp phần giáo dục văn hóa, lịch sử cho thế hệ trẻ trong đó có học sinh, sinh viên.
Đó là góp ý của các chuyên gia tại Hội nghị đánh giá tình hình thực hiện Nghị định 91 của Chính phủ về việc ban hành quy chế đặt tên, đổi tên đường, phố và công trình công cộng do Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM tổ chức mới đây.
Cân nhắc kỹ lưỡng
PGS.TS Hà Minh Hồng – Hội Khoa học Lịch sử TP.HCM cho hay, trong giai đoạn 2019-2020, TP.HCM đã có 311 tuyến đường trùng lặp với 132 tên gọi và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng sau khi mở rộng địa giới hành chính. Ví dụ đường Nguyễn Văn Trỗi hiện diện ở cả quận Phú Nhuận, quận 3 (cũ) và phường Dĩ An (Bình Dương cũ); hay đường Lê Lợi xuất hiện ở phường Sài Gòn, phường Thủ Dầu Một và phường Bà Rịa. Tình trạng này không chỉ gây nhầm lẫn cho người dân và du khách mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống logistics, điều hành giao thông và các dịch vụ công cộng.
Theo các chuyên gia, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Đó là lịch sử đặt tên đường riêng lẻ, thiếu sự điều phối liên tỉnh; thiếu sự đồng bộ của hệ thống thông tin địa lý (GIS); và cuối cùng là quá trình sáp nhập diễn ra nhanh chóng với khối lượng tên đường lớn, chưa kịp rà soát, thống kê và quy hoạch đặt tên mới toàn diện. Việc nhiều đường cùng tên nằm liền kề nhau, thậm chí giao nhau như trường hợp hai đường Hoa Lan ở phường Cầu Kiệu mới khiến người dân phải tự đặt thêm tên phụ “lớn” và “bé” để phân biệt.
Ông Nguyễn Minh Nhựt – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM – cho biết, việc đặt, đổi tên đường luôn được lãnh đạo TP.HCM đặc biệt quan tâm. Từ năm 2005 đến nay, cơ quan có thẩm quyền của TP đã ban hành văn bản đặt tên cho 643 tuyến đường, đổi tên 3 tuyến đường và điều chỉnh lý trình 19 tuyến đường. Mỗi lần đặt, đổi tên đường là lãnh đạo TP.HCM phải cân nhắc rất kỹ, trải qua nhiều bước triển khai. Song, với nhiều nỗ lực, TP.HCM đã đạt được nhiều kết quả, đáp ứng yêu cầu quản lý đô thị, quản lý hành chính, góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc, nâng cao tình yêu quê hương, đất nước… cho người dân.
Chọn tên mang tính giáo dục
ThS. Lê Tú Cẩm – Chủ tịch Hội Di sản văn hóa TP.HCM cho rằng, để khắc phục tình trạng trùng tên đường, TP có thể lấy tên các di tích, sự kiện lịch sử, địa danh văn hóa đặc sắc để đặt tên. “Những năm vừa qua, chúng ta chưa quan tâm khai thác việc dùng tên các di tích lịch sử, văn hóa đặt tên đường. Chẳng hạn di tích Côn Đảo, di tích Ngã ba Đồng Lộc, di tích chùa Bái Đính cổ… Việc dùng tên sự kiện lịch sử đặt tên đường cũng là một lĩnh vực mà tên đường hiện hữu cũng như quỹ tên đường của TP còn thiếu vắng. Chẳng hạn như sự kiện Hội nghị Diên Hồng, Hội nghị Paris…”, bà Cẩm góp ý.
| TS. Nguyễn Minh Nhựt – Phó ban Văn hóa – Xã hội, Hội đồng nhân dân TP.HCM cho hay, việc đổi tên đường cần có lộ trình, sự đồng thuận của người dân và kết hợp với chỉnh trang đô thị. Ngoài ra, TP có thể học tập mô hình của New York (Mỹ) bằng cách kết hợp số thứ tự và tên địa danh, bổ sung tên khu vực trong hệ thống địa chỉ. |
Qua phân tích, TP.HCM còn nhiều dư địa để đặt tên mới. “Ngân hàng” tên đường tại TP có thể khai thác thêm các di tích, sự kiện lịch sử, địa danh văn hóa đặc sắc để bổ sung vào danh sách. Nếu được phát huy đúng mức, việc đặt tên đường không chỉ làm cho TP mang đậm bản sắc của một đô thị giàu giá trị di sản mà còn góp phần giáo dục văn hóa, lịch sử cho thế hệ trẻ, nhất là học sinh, sinh viên.
Theo TS. Trương Hoàng Trương – giảng viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM, theo Nghị định 91, tại khoản 1, điều 10, mục 2 quy định đường, phố được đặt tên trên cơ sở lựa chọn một trong các tên sau đây: tên địa danh nổi tiếng, có ý nghĩa và có giá trị tiêu biểu về lịch sử – văn hóa của đất nước hoặc địa phương; địa danh đã quen dùng từ xa xưa, đã ăn sâu vào tiềm thức của nhân dân; tên địa phương kết nghĩa hoặc có mối quan hệ đặc biệt. Ông đề nghị bổ sung vào khoản này nội dung rộng hơn về địa danh bằng việc lấy tên biển đảo, núi, sông, hồ của đất nước để đặt tên đường. Việc lấy tên biển đảo, núi, sông, hồ… để đặt tên đường có nhiều lợi ích và ý nghĩa to lớn về giáo dục, chính trị.
Các chuyên gia đề xuất thành lập tổ công tác khảo sát số lượng tuyến đường trùng tên theo ba bước: tổng hợp dữ liệu từ Sở Xây dựng ba khu vực (TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ); lập danh mục toàn bộ tên đường, phân tích trùng lặp bằng phần mềm GIS; và phân loại theo khu vực, phường xã, mục đích, thời điểm đặt tên. Sau đó, TP sẽ thực hiện đổi tên một cách đồng bộ, khoa học dựa trên ngân hàng tên đường, ví dụ như thêm “Khu Đông”, “Khu Tây” hoặc số thứ tự.
Thúy Kiều
Bình luận (0)