Cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị chưa đồng bộ; Thiếu giáo viên; Nhân lực đội ngũ phụ trách giáo dục tại phường xã còn thiếu và yếu được xác định là 3 điểm nghẽn lớn về giáo dục của TP.HCM trong năm học 2025-2026. Để gỡ những điểm nghẽn này và giúp giáo dục thành phố phát triển đột phá xứng tầm với quy mô của một siêu đô thị, TP.HCM xác định 3 trụ cột lớn về thể chế và nền tảng.
3 trụ cột đó chính là Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
3 điểm nghẽn thách thức TP.HCM trong năm học mới
Sau sáp nhập, TP.HCM trở thành siêu đô thị lớn nhất cả nước với quy mô gần 2,6 triệu học sinh, trên 3.500 cơ sở giáo dục. Đặc thù địa giới hành chính được mở rộng với đa dạng từ nông thôn, thành thị, xã đảo, đặc khu đã mở ra nhiều dư địa mới cho giáo dục TP.HCM phát triển song cũng đặt ra những thách thức lớn chưa từng có cho thành phố khi tình trạng cơ sở vật chất trường lớp còn chưa đồng bộ ở các địa phương, đặc biệt là các vùng khó khăn, đông dân cư.
Thống kê của Sở GD-ĐT TP.HCM cho thấy, năm học 2025-2026, thiếu phòng học đang cấp bách nhất ở bậc THCS và THPT. Năm học mới, bậc THCS có 18.514 lớp song chỉ có 16.356 phòng học. Trong đó, công lập với 17.015 lớp, tương ứng với 14.655 phòng học; Bậc THPT với 6.826 lớp công lập chỉ có 6.655 phòng. Riêng bậc tiểu học, toàn thành phố có 25.061 lớp, với 25.853 phòng, trong đó ngoài công lập với 1.831 lớp có tới 2.361 phòng học.
Như vậy có thể thấy áp lực về phòng học ở bậc THCS, THPT đối với giáo dục công lập TP.HCM trong năm học mới là cực kỳ lớn khi thiếu tới 2.360 phòng học ở bậc THCS và 171 phòng học ở bậc THPT. Thiếu phòng học/tổng số lớp học không chỉ gây quá tải cho nhà trường trong dạy và học mà còn dẫn đến sĩ số học sinh/lớp tăng vượt so với điều lệ của Bộ GD-ĐT, hạn chế việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, khó hướng đến mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh.
Thực trạng thiếu phòng học, quá tải về trường, lớp đang hiện hữu nhất ở khu vực 2 Bình Dương. Thống kê trước sáp nhập, mỗi năm Bình Dương tăng dân số cơ học cao, trung bình lên đến 35.000 học sinh/năm, dẫn dến tình trạng cơ sở vật chất trường lớp xây mới không theo kịp. Hiện nay, nhiều phường ở khu vực này có số lớp/trường vượt, thậm chí gấp 2 lần số phòng học hiện hữu, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày là không thể ngay cả với cấp tiểu học.
Đơn cử như phường An Phú, bậc tiểu học với 232 lớp/10.625 học sinh nhưng chỉ có 142 lớp/6.460 học sinh được học 2 buổi/ngày, số còn lại học 1 buổi/ngày do không đủ phòng học, trung bình 48-52 học sinh/lớp. Ở bậc THCS, địa bàn phường chỉ có 1 trường THCS là THCS Nguyễn Văn Trỗi với 103 lớp/4.763 học sinh, chỉ có 54 phòng học…
Phường Thuận Giao cũng chỉ có 4/8 trường tiểu học đủ phòng học để thực hiện dạy 2 buổi/ngày đạt 100%; còn lại 2 trường chỉ đạt tỷ lệ 40,7% và 60%; 2 trường chỉ dạy được 1 buổi/ngày; Đối với cấp THCS, phòng học hiện có không đủ đáp ứng số lớp học nên cả 3/3 trường THCS đã tận dụng hết các phòng chức năng để làm phòng học; chỉ có 1 trường tổ chức được 20/74 lớp học 2 buổi/ngày, còn lại học 1 buổi/ngày.
Bước vào năm học mới, TP.HCM vẫn đang thông báo tuyển dụng gần 6.000 giáo viên. Năm nay lần đầu tiên Sở GD-ĐT đứng ra tuyển dụng giáo viên ở tất cả các cấp, do đó việc thiếu giáo viên đầu năm học mới là thách thức lớn của TP.HCM, đặc biệt khi tình trạng thiếu giáo viên trầm trọng ở khu vực 2 Bình Dương với việc nhiều trường thiếu dao động lên đến gần 50-60 giáo viên/trường, như THCS Tân Phước Khánh, phường Tân Khánh thiếu 56 giáo viên; THCS Thái Hòa, phường Tân Khánh thiếu 54 giáo viên; THCS Đông Hòa, phường Đông Hòa thiếu 49 giáo viên; THCS Bình Hòa, phường Bình Hòa thiếu 45 giáo viên; THCS Mỹ Thạnh, phường Bến Cát thiếu 44 giáo viên; THCS Nguyễn Văn Trỗi, phường An Phú thiếu 43 giáo viên…
Thiếu giáo viên ngay đầu năm học mới gây ảnh hưởng lớn đến công tác dạy và học của các nhà trường, tác động không nhỏ đến việc chủ động trong xây dựng kế hoạch giáo dục của không ít nhà trường.
Quy mô ngành giáo dục sau sáp nhập quá lớn song đội ngũ cán bộ phụ trách giáo dục cấp xã lại quá mỏng, thiếu và yếu, dẫn đến việc vận hành ngành giáo dục sau khi bỏ phòng giáo dục gặp không ít lúng túng cũng đặt ra nhiều thách thức lớn cho TP.HCM trong năm học 2025-2026. Với trên 3.500 cơ sở giáo dục, phân bổ tại 168 phường, xã, đặc khu, song cán bộ phụ trách giáo dục phường xã phân nửa lại không xuất thân từ ngành giáo dục, do đó việc tiếp cận với các thông tư, nghị định, chính sách, quản lý, điều hành và tham mưu trong phát triển giáo dục địa phương sẽ gặp nhiều khó khăn. Điều này càng khó khăn khi TP.HCM tiếp tục đặt mục tiêu duy trì thành phố học tập toàn cầu của UNESCO sau sáp nhập.
3 trụ cột kỳ vọng xóa điểm nghẽn
Để gỡ những điểm nghẽn trên và giúp giáo dục thành phố phát triển đột phá xứng tầm với quy mô của một siêu đô thị lớn nhất cả nước, TP.HCM xác định 3 trụ cột lớn về thể chế và nền tảng. Đó là Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Trong đó, Nghi quyết 71 được ví như một “cuộc cách mạng mới” trong giáo dục, là bước hỗ trợ toàn diện để hiện thực hóa các mục tiêu đặt ra trong Nghị quyết 57 và 59.
3 nghị quyết được xem như “kiềng 3 chân” sẽ tạo thêm điều kiện thuận lợi mạnh mẽ cho TP.HCM về thể chế để mở rộng đầu tư về cơ sở vật chất, trường lớp; tăng tốc thêm về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong đổi mới công tác dạy học và quản trị nhà trường; đột phá thêm về hội nhập quốc tế trong giáo dục, sớm đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học.
3 nghị quyết cũng được kỳ vọng sẽ tạo thêm các chính sách mới về giáo dục cho thành phố để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, đảm bảo giúp thu hút trong tuyển dụng giáo viên, hợp tác đầu tư về giáo dục, triển khai những chính sách đột phá để phát triển giáo dục thành phố…
Khương Yến
Bình luận (0)