TP.HCM tìm giải pháp chuyển đổi kép

Tại Diễn đàn hội nhập kinh tế quốc tế TP.HCM năm 2024 diễn ra mới đây, các chuyên gia cho rằng sự kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh (chuyển đổi kép) sẽ thúc đẩy sự phát triển các mô hình kinh tế mới. Từ đó giúp cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần đưa TP.HCM cũng như Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050.

Các doanh nghiệp mong Nhà nước có nhiều chính sách hỗ trợ để chuyển đổi kép

Nhiều cơ hội và động lực cho hành trình chuyển đổi kép

Theo ông Phạm Bình An – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, TP.HCM là một trong 10 TP hàng đầu thế giới chịu tác động nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu. Mặc dù quy mô GRDP của TP luôn dẫn đầu so với cả nước nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế của TP đang có dấu hiệu chững lại, thu nhập trung bình của người dân vẫn còn ở mức thấp.

“TP đang xây dựng hệ thống giải pháp, chính sách hướng tới chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, tập trung hỗ trợ và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng, công nghệ, tiêu dùng bền vững, doanh nghiệp là trung tâm trong việc thực hiện chuyển đổi. Nghị quyết số 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM đã mở ra nhiều cơ hội và động lực cho hành trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh của TP”, ông An nói.

Ông Vũ Mạc Hưng – chuyên gia tư vấn kinh tế xã hội, Công ty Boston Consulting Group – nhìn nhận, bên cạnh những bước tiến đáng kể trong hành trình xanh hóa nền kinh tế, TP.HCM vẫn còn gặp nhiều thách thức khi áp dụng các mô hình kinh tế mới. Nghị quyết số 98 cho phép TP.HCM cấp trái phiếu xanh và thí điểm giao dịch tín chỉ carbon. Đây được xem là một trong những ưu tiên phải thực hiện nhằm thúc đẩy các tham vọng xanh của TP và cả Việt Nam. Bên cạnh nền kinh tế xanh, việc chuyển đổi sang nền kinh tế số cũng rất quan trọng.

Cũng theo ông Hưng, có 5 yếu tố hỗ trợ cốt lõi để phát triển thành công nền kinh tế số. Đó là: Tập trung vào quản trị và tổ chức; chính sách, quy định và tiêu chuẩn; năng lực lãnh đạo, nhân tài, kỹ năng và văn hóa; nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo; chính sách ưu đãi và đầu tư.

Ông Nguyễn Ngọc Hoàng – Giám đốc Khối Digital Lighthouse, KPMG Việt Nam – cho biết, chuyển đổi số đang là xu hướng thực tiễn toàn cầu, có tới hơn 88% doanh nghiệp đang quan tâm và có các chương trình hướng đến chuyển đổi số. Trong các yếu tố mang tính quyết định sự thành công của chuyển đổi số thì con người cũng như các mục tiêu rõ ràng của doanh nghiệp, đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Để triển khai thành công các yếu tố nền tảng số, doanh nghiệp cần xây dựng cơ sở hạ tầng, tập trung vào dữ liệu, đồng thời đầu tư xây dựng năng lực và trang bị kiến thức kỹ năng số cho nhân sự.

“Chuyển đổi số là một quá trình thách thức và phức tạp. Để giảm thiểu rủi ro và chi phí, các tổ chức có thể xem xét các bước chuyển đổi trung gian, di chuyển tổ chức sang trạng thái kỹ thuật số trong khi tận dụng các công nghệ, khả năng kỹ thuật số hiện có trước khi chuyển đổi sang các mô hình kinh doanh kỹ thuật số và các giá trị mới”, ông Hoàng nói.

Luật sư Nguyễn Trung Nam – Công ty Luật Việt – cho rằng, sự quan tâm sâu sắc của cả cộng đồng đối với vấn đề phát triển bền vững trong giai đoạn hiện nay đưa đến nhiều thay đổi đáng kể trong việc ra các quyết định có liên quan. Điển hình như trong bối cảnh bùng nổ của nền kinh tế số, các doanh nghiệp có nguy cơ đối mặt với nhiều rủi ro về vấn đề chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ và bảo mật dữ liệu. Trong khi đó, chuyển đổi xanh đặt nặng vào những cam kết tuân thủ về tiêu chuẩn môi trường, yếu tố xanh, lao động… Như vậy, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với cả hai loại rủi ro khi chuyển đổi, đồng thời cả chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và nguy cơ leo thang thành nhiều tranh chấp phức tạp.

Cần một lộ trình chuyển đổi tổng thể và toàn diện

Ông Jean-Jacques Bouflet – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) – cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, Chính phủ nhiều nước ngày càng quan tâm và ban hành nhiều quy định liên quan đến phát triển bền vững, phát triển kinh tế gắn với các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội. Điển hình như các chiến lược trong Thỏa thuận xanh của Liên minh châu Âu (EU); tại Đức, Hàn Quốc… đã chuyển đổi và ứng dụng các mô hình kinh doanh mới.

“Việt Nam cần có một lộ trình chuyển đổi tổng thể và toàn diện, trong đó, các trụ cột chính cần tập trung là: Khung khổ pháp luật; thực hiện các dự án thí điểm và mở rộng các nguồn tài chính xanh”, ông Jean-Jacques Bouflet – khuyến nghị.

TS.Trần Du Lịch – Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam – nhận định, trong bối cảnh hiện nay, việc ứng dụng các mô hình hướng đến kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững trở thành yêu cầu cấp bách mà mỗi quốc gia, doanh nghiệp quan tâm. Trong đó, sự phát triển đồng thời cả kinh tế số, kinh tế xanh được coi là trụ cột chính trong nỗ lực hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

“Các công nghệ số hóa góp phần chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp, thân thiện với môi trường. Để doanh nghiệp tự tin chuyển đổi, Nhà nước nên sớm có khung khổ pháp lý vững chắc làm động lực thúc để đẩy doanh nghiệp chuyển đổi”, TS. Lịch nhấn mạnh.

Ông Lâm Ngọc Tuấn – Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Tuấn Ngọc – cho biết, hiện tại các hợp tác xã sản xuất nông nghiệp tại TP.HCM đang trải qua giai đoạn chuyển đổi quan trọng nhằm tiết kiệm tài nguyên và hướng tới phát triển nông nghiệp xanh. Sự chuyển đổi này bao gồm việc tiết kiệm điện, nước, phân bón và áp dụng các công nghệ nông nghiệp hiện đại để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, các hợp tác xã đang gặp khó khăn vì nhiều nông dân và cán bộ hợp tác xã thiếu kiến thức, kỹ năng để vận hành, bảo trì các hệ thống công nghệ cao. Bên cạnh đó, việc đào tạo và chuyển giao công nghệ chưa được triển khai đồng bộ; Khả năng tiếp cận các công nghệ mới còn hạn chế, làm giảm khả năng áp dụng các giải pháp tiên tiến. Ngoài ra, các hợp tác xã còn thiếu tài chính, thị trường tiêu thụ không ổn định.

Ông Tuấn kiến nghị Nhà nước nên có chính sách hỗ trợ cho các hợp tác xã. Cụ thể, tăng cường chính sách vay vốn ưu đãi dành riêng cho các dự án nông nghiệp xanh; đơn giản hóa các thủ tục vay vốn. Bên cạnh đó, Nhà nước cần đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ hỗ trợ hoạt động cho các hợp tác xã; xây dựng mạng lưới liên kết và hợp tác công tư.

Song Hậu