TP.HCM: Văn hóa đi tàu Metro vẫn là dấu hỏi lớn?

Chỉ sau hai tuần vận hành thương mại, tuyến Metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) đã chứng kiến sức hút bùng nổ với hơn 275.000 lượt khách trong ngày cao điểm, minh chứng cho sự đón nhận nhiệt tình của người dân TP.HCM đối với phương tiện giao thông công cộng hiện đại này. Tuy nhiên, bên cạnh những con số ấn tượng, câu chuyện về ý thức tuân thủ văn hóa Metro vẫn đặt ra không ít lo ngại.

Từ ngày 22-12-2024, khi Metro số 1 chính thức vận hành thương mại và áp dụng chính sách miễn phí vé trong tháng đầu tiên, lượng hành khách đã tăng hơn 300% so với kế hoạch đề ra.

Đặc biệt vào Tết dương lịch (1-1-2025), tuyến Metro đã phục vụ kỷ lục 275.144 lượt khách chỉ trong một ngày, cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của hệ thống Metro trong việc giảm tải áp lực giao thông đô thị. Thành công này có sự đóng góp không nhỏ từ chính sách vận hành linh hoạt của Công ty TNHH MTV Đường sắt Đô thị số 1 (HURC 1) khi tăng cường tần suất hoạt động.

Trong hai tuần đầu, Metro chạy trung bình 200 chuyến/ngày. Riêng đêm giao thừa (31-12-2024) và ngày Tết (1-1-2025), tần suất được đẩy lên 220 và 246 chuyến, hoạt động đến 2 giờ sáng nhằm phục vụ nhu cầu đi lại tăng cao.

Không chỉ tập trung vận hành, HURC 1 còn triển khai nhiều biện pháp đảm bảo trải nghiệm tốt nhất cho hành khách. Hơn 11.041 trường hợp cần hỗ trợ, bao gồm người khuyết tật, người lớn tuổi, trẻ em bị lạc và các tình huống y tế khẩn cấp đều được nhân viên ga hỗ trợ kịp thời.

Để đảm bảo sự thuận tiện, hệ thống thông tin tại các nhà ga cũng được nâng cấp, nhân viên túc trực liên tục và bổ sung thêm ca trực trong giờ cao điểm. Công tác vệ sinh toa tàu và nhà ga được thực hiện thường xuyên với tần suất cao, từ sàn tàu, tay nắm cửa cho đến khu vực nhà vệ sinh, mang lại không gian sạch sẽ, thoải mái cho người dân.

Dù những con số tích cực đang tạo nên sức hút mạnh mẽ cho tuyến Metro số 1, nhưng song song với đó, một thực tế đáng lo ngại đã xuất hiện khi ý thức tuân thủ văn hóa Metro của một bộ phận hành khách vẫn chưa thực sự đồng bộ.

Tình trạng đứng chặn cửa tàu, cố tình chen lấn khi cửa đang đóng, bước qua vạch an toàn dù đã có cảnh báo liên tục diễn ra, buộc nhân viên nhà ga phải can thiệp thường xuyên, ảnh hưởng đến quy trình vận hành. Việc không tuân thủ quy định xếp hàng, chen lấn trên thang cuốn và cửa lên xuống tàu cũng thường xuyên xuất hiện. Thậm chí, trong giai đoạn miễn phí vé, nhiều hành khách còn từ chối thực hiện quét QR code hoặc thẻ ngân hàng khi ra vào cổng kiểm soát với lý do “được miễn phí nên không cần quét”.

Hơn 11.041 trường hợp cần hỗ trợ, bao gồm người khuyết tật, người lớn tuổi, trẻ em bị lạc và các tình huống y tế khẩn cấp đều được nhân viên ga hỗ trợ kịp thời từ thời gian tuyến Metro số 1 hoạt động

Không chỉ dừng lại ở những vi phạm về an toàn, một số hành vi kém văn minh khác cũng xuất hiện như sử dụng thang máy ưu tiên không đúng đối tượng, mang thức ăn, nước uống và thú cưng vào nhà ga, gây ảnh hưởng đến không gian chung. Nhiều trường hợp chụp ảnh thiếu an toàn, thậm chí trèo ra khu vực cửa khẩn cấp để chụp hình đã được ghi nhận, buộc nhân viên nhà ga phải liên tục nhắc nhở.

Đáng lo ngại hơn, tình trạng thiếu ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh cũng diễn ra với các hành vi như sử dụng nhà vệ sinh không đúng cách, để trẻ em tiểu tiện sai chỗ, gây mất vệ sinh và ảnh hưởng nghiêm trọng đến không gian chung.

Trước thực trạng này, đội ngũ vận hành của HURC 1 đã liên tục tăng cường nhắc nhở, thậm chí phải can thiệp vào những tình huống phát sinh vượt ngoài nhiệm vụ chính. Điều này không chỉ khiến khối lượng công việc của nhân viên tăng cao mà còn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra xung đột khi phải đối mặt với những hành khách không hợp tác. HURC 1 khẳng định rằng, việc tuân thủ các quy tắc an toàn và văn minh không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm đi lại mà còn đảm bảo sự an toàn cho tất cả hành khách, giảm thiểu nguy cơ gián đoạn vận hành và hư hỏng thiết bị.

Metro số 1 đang dần trở thành biểu tượng mới của giao thông công cộng TP.HCM, mang theo kỳ vọng về một hệ thống vận tải hiện đại, văn minh. Tuy nhiên, để điều đó thực sự trở thành hiện thực, mỗi hành khách cần chung tay xây dựng một văn hóa đi Metro đúng mực, từ những hành động nhỏ như xếp hàng, giữ vệ sinh chung đến tôn trọng các quy định an toàn. Một hành trình văn minh chỉ thực sự trọn vẹn khi có sự đồng lòng của cả cộng đồng.

Thủy Phạm