Trắc trở quan hệ đối tác Nga – Trung

Ngày 8.6, hơn 2.000 binh sĩ thuộc các thành viên Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), gồm Trung Quốc, Nga và 4 nước Trung Á, bắt đầu cuộc tập trận chung nhằm tăng cường khả năng phối hợp chống khủng bố. Sự kiện này tiếp nối hội nghị cấp cao thường niên của SCO ở Bắc Kinh từ ngày 6-7.6. Trong đó, lãnh đạo các nước ra tuyên bố chung phản đối việc can thiệp quân sự vào Syria và Iran, theo CNN. Trước khi tham dự hội nghị, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hội đàm với các lãnh đạo cấp cao của nước chủ nhà Trung Quốc và hai bên nhất trí đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược. Ngoài ra, hai bên cũng ký 12 thỏa thuận hợp tác, đồng thời cùng khẳng định lập trường chống các thế lực bên ngoài can thiệp vào Syria.

Tất cả những diễn biến trên biểu hiện rằng quan hệ Bắc Kinh – Moscow đang ở giai đoạn hết sức tốt đẹp nhưng theo nhiều nhà phân tích thì bên trong vẫn còn nhiều trắc trở. Cả Nga và Trung Quốc đang có nhiều mâu thuẫn với phương Tây, không chỉ về Syria. Nga bất đồng với Mỹ về lá chắn tên lửa trong khi Bắc Kinh bực bội khi thấy Washington lên tiếng trong các tranh chấp trên biển tại châu Á – Thái Bình Dương. Ngoài ra, cả hai nước cũng không thể ngồi yên khi Mỹ tuyên bố tăng cường hiện diện tại khu vực. “Do đó, Nga và Trung Quốc cần tạo ra một mặt trận chung để đối trọng với Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên, cả hai vẫn còn nghi kỵ lẫn nhau. Hai nước đều là cường quốc trong cùng một khu vực nên không thể tránh khỏi xem nhau là đối thủ chiến lược lâu dài”, AFP ngày 8.6 dẫn lời Giáo sư Willy Lam tại Đại học Hồng Kông nhận định. Theo ông, ví dụ rõ nhất là Moscow từ chối bán vũ khí tối tân cho Trung Quốc trong thời gian qua.

Bên cạnh đó, Giáo sư chính trị học Jean-Pierre Cabestan nói nếu để ý kỹ sẽ thấy lãnh đạo Nga và Trung Quốc chỉ thể hiện tiếng nói chung trong những vấn đề “dễ dàng đồng thuận” như Syria. Họ tránh đụng chạm đến những chuyện gây chia rẽ sâu sắc như giá dầu, lấn cấn ở biên giới và cả các dự án hợp tác thăm dò, khai thác dầu khí của Nga ở biển Đông. Báo Vedomosti của Nga hôm qua đăng bài xã luận viết: “Ngoài chuyện Syria và thái độ với Mỹ thì Nga – Trung có điểm gì chung? Đồng minh là những quốc gia luôn xem xét lợi ích của nhau và tham gia giải quyết các vấn đề của nhau. Sẽ không có quan hệ như vậy giữa Nga và Trung Quốc. Đơn giản là vì Bắc Kinh không tham gia các liên minh, liên kết thật sự với bất kỳ ai”.