Trong bối cảnh áp lực học tập, công việc và nhịp sống hiện đại ngày càng căng thẳng, việc phòng ngừa bệnh tim mạch ở người trẻ không chỉ là câu chuyện của ngành y tế mà còn là thách thức của xã hội.
Người trẻ đối diện với những áp lực lên trái tim
Tại Việt Nam, bệnh tim mạch đang trở thành một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu, với khoảng 200.000 ca tử vong mỗi năm, chiếm 33% tổng số ca tử vong. Điều đáng lo ngại là nhóm bệnh nhân trẻ tuổi, sinh viên – học sinh đang gia tăng nhanh chóng, chiếm khoảng 11-13% mỗi năm.
Thống kê từ Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam cho thấy, mỗi năm có từ 3.500 đến 4.000 trường hợp cần can thiệp tim mạch, trong đó 15-17% là bệnh nhân dưới 40 tuổi. Những con số ấy như một hồi chuông cảnh báo: trái tim của người trẻ Việt Nam đang “già” đi trước tuổi bởi áp lực công việc, căng thẳng tâm lý, lối sống ít vận động và chế độ ăn uống thiếu cân đối.
TS.BS Bùi Thế Dũng, Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết bệnh tim mạch có thể khiến cuộc sống của người trẻ thay đổi hoàn toàn. “Nếu mắc bệnh tim, chắc chắn người bệnh sẽ gặp nhiều trở ngại trong công việc, nhất là những ngành nghề cần thể lực hoặc trí óc căng thẳng, phải thức khuya, vận động nhiều như công nhân, nông dân, vận động viên. Người bệnh bị hạn chế khả năng gắng sức, thời gian làm việc và cường độ lao động. Bên cạnh đó, họ buộc phải tuân thủ các chế độ điều trị không dùng thuốc như ăn uống, nghỉ ngơi, vận động hợp lý. Tất cả điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống, dù người bệnh ở tuổi nào”, ông nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Dũng, điểm khác biệt nằm ở chỗ người trẻ khi mắc bệnh tim thường có khả năng hồi phục và chống chịu tốt hơn so với người lớn tuổi. Lý do là cơ thể họ chưa bị lão hóa và chưa tích lũy nhiều bệnh lý kèm theo như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh phổi, bệnh gan, bệnh thận. Tuy vậy, điều này không có nghĩa là bệnh tim ở người trẻ nhẹ hơn hay ít nguy hiểm. “Người trẻ bị bệnh tim mạch vẫn phải chịu những giới hạn và nguy cơ biến chứng nặng nề nếu không điều trị và kiểm soát đúng cách”, bác sĩ Dũng nhấn mạnh.
Một trường hợp khiến nhiều người ngạc nhiên là tình trạng mỡ máu cao ở sinh viên, học sinh, thậm chí những người trẻ có cân nặng và chế độ sinh hoạt bình thường. Bác sĩ Dũng giải thích: “Rối loạn mỡ máu có thể do di truyền, còn gọi là tăng cholesterol máu gia đình. Khi đó, dù người bệnh trẻ tuổi, không thừa cân, không tiểu đường, kết quả xét nghiệm vẫn cho thấy mỡ máu cao”.
Ông lưu ý, mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào chỉ số cụ thể, đặc biệt là cholesterol LDL (thường gọi là “cholesterol xấu”). Nếu vượt quá ngưỡng 190 mg/dL kèm theo triệu chứng như đau ngực, xuất hiện mảng vàng quanh mắt, thì cần nghĩ đến nguy cơ rối loạn mỡ máu do di truyền. “Trong những trường hợp này, việc điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện là quan trọng, nhưng đôi khi phải kết hợp thêm thuốc điều trị để kiểm soát mỡ máu, ngăn ngừa biến chứng tim mạch”, ông nói.
Lối sống hiện đại và ảnh hưởng lên trái tim
Câu chuyện của nhiều bạn trẻ hiện nay phản ánh thực trạng đáng lo. Một số người duy trì thói quen tập gym, ăn uống khoa học, không hút thuốc, không béo phì, song vẫn lo ngại nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Bác sĩ Dũng cho rằng: “Nếu duy trì lối sống lành mạnh thì khả năng mắc bệnh tim do xơ vữa ở người trẻ là rất thấp. Tuy nhiên, yếu tố nguy cơ từ gia đình như cha mẹ từng bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ sớm, hay mắc các bệnh lý mạn tính, vẫn khiến nguy cơ tăng cao. Điều quan trọng là phải chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo trong quá trình tập luyện, như giảm sức chịu đựng, xuất hiện đau tức ngực khi gắng sức, để đi khám kịp thời”.
Bác sĩ Dũng khuyến nghị, mỗi người trẻ nên duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ, thực hiện các xét nghiệm cơ bản như điện tâm đồ, siêu âm tim, xét nghiệm mỡ máu. Những thói quen này không chỉ giúp phát hiện sớm nguy cơ, mà còn tạo sự an tâm để tiếp tục học tập và làm việc hiệu quả.
“Đừng chủ quan khi nghĩ rằng mình trẻ thì chắc chắn tim sẽ khỏe. Trái tim có thể lên tiếng bất cứ lúc nào nếu bị bỏ quên quá lâu. Hãy lắng nghe cơ thể mình, duy trì chế độ sinh hoạt hợp lý và đi khám khi cần thiết để bảo vệ trái tim từ sớm”, bác sĩ nhắn nhủ.
Anh Lê Minh Trí (24 tuổi, kỹ sư xây dựng, TP.HCM) chia sẻ: “Tôi từng nghĩ bệnh tim chỉ xảy ra với người trung niên, lớn tuổi. Nhưng khi thấy một đồng nghiệp mới ngoài 30 phải nhập viện vì nhồi máu cơ tim, tôi mới giật mình đi kiểm tra. Bác sĩ nói tôi có rối loạn mỡ máu mức nhẹ, cần thay đổi chế độ ăn. Từ đó, tôi chú ý ăn nhiều rau xanh hơn, giảm thịt đỏ và duy trì chạy bộ mỗi sáng”.
Trong khi đó, chị Nguyễn Thanh Thủy (20 tuổi, sinh viên kinh tế) kể: “Gia đình tôi có người thân bị tăng huyết áp và đột quỵ sớm. Tôi đi khám định kỳ từ năm 20 tuổi, kết quả ổn nhưng bác sĩ dặn phải duy trì vận động, ăn uống lành mạnh để tránh nguy cơ sau này. Ban đầu tôi thấy phiền, nhưng sau khi đọc các số liệu về tử vong do tim mạch, tôi mới hiểu rằng mình cần chủ động phòng bệnh từ sớm”.
Theo các chuyên gia, kiểm soát bệnh tim mạch ở người trẻ cần sự kết hợp đồng bộ từ cá nhân, gia đình đến xã hội. Giáo dục về lối sống lành mạnh ngay từ trường học, môi trường làm việc thân thiện với sức khỏe, cùng hệ thống y tế hỗ trợ tầm soát sớm sẽ giúp giảm gánh nặng bệnh tật.
Điều quan trọng nhất vẫn là thay đổi nhận thức. Khi người trẻ hiểu rằng trái tim không phải “cỗ máy bất tử” mà cần được chăm sóc từ sớm, thì họ sẽ chủ động hơn trong việc phòng bệnh. Như lời bác sĩ Dũng khẳng định: “Điều chỉnh chế độ sống lành mạnh, duy trì tập luyện, kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để trái tim khỏe mạnh, bất kể bạn đang ở tuổi nào”.
Thủy Phạm
Bình luận (0)