Trẻ không thể tự biết điều đơn giản

Tạp Chí Giáo Dục

Thứ ba, 03.10.2017, 22:10

Vừa qua, tôi có dự tiết dạy khoa học với bài “Phòng bệnh sốt rét” của một giáo viên trẻ. Thầy tuy mới ra trường nhưng dạy rất tốt. Tuy nhiên, có một điều làm tôi băn khoăn là dường như hiện nay, người lớn thường cho rằng trẻ em luôn tự biết những điều đơn giản.

Khi giáo viên hỏi: “Chúng ta nên làm gì để phòng bệnh sốt rét?”, nhiều học sinh trả lời rất đúng. Một học sinh nữ nhìn vào ảnh chụp trong sách giáo khoa và đọc dòng chữ dưới ảnh là: “Tẩm màn bằng chất phòng muỗi”. Một học sinh nam ngồi cạnh bên hỏi em nữ ấy (giọng khá lớn): “Màn là gì?”, làm mọi người đều nghe. Giáo viên cau mày hỏi học sinh nam ấy: “Màn là gì em cũng không biết sao?”, học sinh ấy làm thinh. Sau đó giáo viên hỏi cả lớp: “Em nào biết màn là gì?”, duy nhất một học sinh giơ tay trả lời màn là mùng. Lúc này, giáo viên dường như nhận ra nên đã nói rõ hơn người miền Nam gọi là mùng còn người miền Bắc gọi là màn. Đột ngột, học sinh nam lúc nãy hỏi màn là gì hỏi tiếp: “Mùng là cái gì?”. Giáo viên trừng mắt nhìn em, nói: “Em đùa trong giờ học đó hả?”. Học sinh nam ấy cúi đầu. Sau đó giáo viên giảng qua phần khác.

Cuối tiết học, tôi xin giáo viên 5 phút để nói chuyện với lớp. Tôi hỏi em học sinh nam đã hỏi “Mùng là cái gì” là em có ngủ mùng không, em lắc đầu. Tôi hỏi các em trong lớp ai ngủ phải giăng mùng, không một học sinh nào giơ tay. Tôi bảo cả lớp mở sách giáo khoa xem bài kế tiếp “Phòng bệnh sốt xuất huyết” nhìn tranh số 3. Tranh vẽ một bé trai đang ngủ trong mùng. Tôi nói đó gọi là cái mùng, giờ các em biết chưa, em học sinh nam thắc mắc gật đầu, nhìn tôi cười. Các em cũng cho biết là ở nhà ngủ trong phòng máy lạnh hay dùng quạt nên không giăng mùng. Tôi nhắc các em lợi ích của ngủ mùng. Lúc góp ý, tôi cũng trao đổi với giáo viên khá nhiều và thầy cũng nhận ra là mình cứ nghĩ những cái đơn giản học sinh đã biết.

Tiết dự giờ ấy làm tôi nhớ tới cách đây vài tuần. Cháu gái tôi đang học lớp 3 đến nhà chơi. Cháu lấy một quyển sách trên kệ đọc. Đang đọc, cháu hỏi ba cháu: “Đèn dầu là đèn gì ba?”. Ba cháu lớn giọng nói: “Học lớp 3 rồi mà còn hỏi đèn dầu là cái gì!”. Tôi cười nói với em trai: “Nhà có xài đèn dầu không? Nó thấy đèn dầu ở đâu? Ai nói cho nó biết cây đèn dầu ra sao? Nó không biết là đúng rồi!”. Rất may, trong tủ thờ nhà tôi còn cây đèn dầu “hột vịt” đã cũ, tôi đem ra và nói cho cháu biết cách sử dụng. Cháu nói: “Cây đèn dầu ngộ quá bác há!”.

Cuộc sống hiện đại, nhất là ở các thành phố lớn, những thứ đơn giản nhưng không được sử dụng, trẻ không thể biết được. Các em chỉ có thể thấy qua phim ảnh, sách báo nhưng nếu không có người lớn cho biết hay giải thích thì có nhìn thấy các em cũng không biết đó là gì. Bởi thế, người lớn cần quan tâm, chỉ bảo, giải thích mọi thứ. Trẻ em không thể tự biết những điều đơn giản.

Lê Phương Trí