Trên đường phố Manila

Những chiếc xe jeepney và cả tricycle làm tôi thực sự ấn tượng khi lần đầu tiên đến Philippines.

“Xe vua”

Jeepney là một loại phương tiện giao thông phổ thông ở Philippines. Jeepney được người dân nơi đây cải tiến từ những chiếc xe Jeep cũ. Họ đóng thêm một cái thùng xe dài phía sau để có thể chở nhiều người hơn, khoảng 20 người.

Người Philippines vốn tính tình phóng khoáng, yêu thích nghệ thuật. Điều đó cũng được thể hiện qua cách thức mà họ trang trí trên những chiếc jeepney. Mỗi xe có một “chiếc áo khoác” hoàn toàn khác nhau, với đủ loại màu sắc sặc sỡ, thể hiện gu của chủ nó. Đó có thể là hình ảnh trong các mẩu quảng cáo của những thương hiệu lớn để thể hiện sở thích tiêu dùng của chủ xe – tất nhiên họ không được trả tiền cho việc đó. Vật trang trí có thể là các con vật, đồ vật mà chủ xe ưa thích hay thông điệp mà chủ xe muốn gửi gắm đến khách hàng như: đồng hồ thể hiện sự đúng giờ, con chim là biểu tượng cho tốc độ… “Có hàng trăm, hàng ngàn chiếc xe đang lưu thông trên đường nhưng tôi có thể cam đoan các bạn sẽ không thể nào tìm được 2 chiếc jeepney giống nhau”, anh hướng dẫn viên người địa phương quả quyết. Chính nét độc đáo đó làm cho đường phố ở thủ đô Manila thêm sinh động. Nó là một nét văn hóa thú vị mà người Philippines thể hiện trên các phương tiện giao thông của họ. Điều đó cũng gây được ấn tượng mạnh với nhiều du khách.

Những chiếc jeepney và tricycle trên đường phố Manila -Ảnh: Chí Nhân

Bên cạnh chiếc jeepney thì chiếc tricycle cũng là một hình ảnh quen thuộc ở đất nước này. Nó là một chiếc xe máy, được gắn thêm một thùng xe bên cạnh để có thể chở cùng lúc đến 4 người. Đất nước Philippines vốn nắng lắm, mưa nhiều nên người ta cũng chế thêm cả mui xe phía trên để che mưa, nắng. Họ gọi chiếc xe này bằng một cái tên khá hoa mỹ là “taxicle”. Taxicle là một phương tiện giao thông rẻ tiền và rất thuận tiện dành cho những người ít tiền như dân lao động, học sinh, sinh viên. Giống như chiếc jeepney, tricycle cũng được chủ của nó tự do thể hiện cá tính trên đó.

Khách đi các loại xe này dường như chẳng mấy quan tâm đến luật lệ giao thông. Họ có thể lên, xuống xe ở nơi nào thuận tiện nhất cho mình; thậm chí là khi xe đang dừng ở giữa đường để chờ đèn đỏ. Các phương tiện khác đi phía sau phải để ý mà tránh va phải họ. Có lẽ vì vậy, người ta còn gọi nó là “vua đường phố” hay “xe vua”.

Vua cũng có thời

Bên cạnh lợi thế rẻ tiền, phổ biến thì khách đi xe jeepney phải chịu cảnh nóng bức, chật chội, tiếng ồn, khói bụi… nên nó ngày càng mất dần lợi thế cạnh tranh so với các loại phương tiện giao thông khác. Một số ít chủ xe nắm bắt được nhu cầu ngày càng cao của hành khách đã nhanh chóng tiếp tục cải tiến jeepney của mình. Thỉnh thoảng, trên đường phố lại xuất hiện những chiếc jeepney bít bùng. Người hướng dẫn bản địa cho biết, đó là những chiếc “jeepney đời mới” được trang bị máy lạnh bên trong.

Theo anh hướng dẫn viên, tuy chưa cấm hẳn nhưng chính phủ Philippines cũng còn đang hạn chế sự phát triển những loại xe này. Người ta muốn “xóa ngôi” nó vì đây là những loại xe cải tiến từ những chiếc xe jeep cũ nên gây ô nhiễm môi trường cao và không hợp với nhu cầu của sự phát triển, và vì cách thức hoạt động ít tôn trọng luật lệ của nó.

Philippines có chủ trương nhập ô tô đã qua sử dụng, chủ yếu từ Nhật về để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân. Trên đường phố Manila hiện nay, ô tô cá nhân xuất hiện ngày càng nhiều. Có lẽ trong tương lai không xa các loại “xe vua” sẽ vắng bóng trên đường phố Philippines. Thế mới biết vua cũng phải tùy thời.

Về hình thức có thể khác nhau, nhưng về bản chất thì jeepney, tricycle cũng giống như những loại xe tuk tuk ở Thái Lan hay xe lôi, ba gác ngày xưa ở Việt Nam – đều là những loại xe cải tiến. Nếu chỉ xét vấn đề theo quy luật phát triển, thì việc Việt Nam cấm lưu hành các loại phương tiện giao thông cải tiến trước đây là chúng ta đã đi trước một bước so với các nước trong khu vực. Có lẽ chẳng nên vì thế mà ta tự bước lùi lại cho giống mọi người.

Chí Nhân (TNO)