Tri ân thầy cô bằng âm nhạc: Bài 4: Nhạc sĩ của tuổi học trò

Tên tuổi của nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên gắn liền với những ca khúc vô cùng dễ thương như: Hổng dám đâu, Con đường học trò, Nắng sân trường… Đặc biệt, Hành trình tuổi hai mươi được bình chọn là một trong 10 bài hát truyền thống được thanh niên yêu thích; Hổng dám đâu trở thành một trong 50 bài hát thiếu nhi hay nhất thế kỷ XX. Và cho đến nay, dù đã ở tuổi 57 nhưng nhạc sĩ vẫn đi, vẫn “trải nghiệm” để tìm kiếm những ca khúc mới cho chính mình. Khi được hỏi đã sáng tác bao nhiêu ca khúc về “người đưa đò”, anh cho biết: “Tôi không quen đếm xem mình đã viết được bao nhiêu bài, nhưng có lẽ không dưới 100 tác phẩm. Và trong đó tôi nhớ nhất là ca khúc Những ngôi sao nhỏ. Bởi đó là một kỷ niệm của riêng tôi. Bài hát này tôi viết để tặng bà xã vốn là giáo viên dạy văn ở Trường THCS Ngô Quyền (Q.Tân Bình), sau đó chuyển về Trường THCS Lê Lợi (Q.3) và tiếp tục dạy cho đến nay. 28 năm trước, sau khi hát tặng vợ, tôi có gửi bài hát này tham dự cuộc thi sáng tác về nhà giáo do Bộ GD-ĐT phối hợp với Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức và đã đoạt giải nhì (cuộc thi không có giải nhất). Vì nội dung bài hát nói về tâm sự của “người đứng lớp” nên lời ca không hề có chữ thầy hay cô gìcả”. Nói dứt câu, anh gõ tay vào bàn, nhẩm từng câu hát cho tôi nghe: Những ánh sao trên bầu trời đêm nay, là niềm vui khi bên ánh đèn khuya, đã cùng tôi soạn từng trang giáo án, để mai đến trường ngôi sao nhỏ hóa thành mắt em…

Những ca từ đơn giản với giai điệu thân thương đó không còn là “kỷ niệm” riêng của bà xã anh mà đã trở nên quen thuộc đối với mọi người, nhất là các thầy cô giáo.

Anh tiếp tục kể cho tôi nghe về những kỷ niệm đẹp của mình: “Năm 1978, khoảng 400 sinh viên khóa A Trường ĐH Kinh tế TP.HCM lên đường đến biên giới Tây Nam làm nhiệm vụ đào hào, đắp các tuyến đê biên giới. Giữa tiếng súng rền vang đêm ngày, các bạn sinh viên đã hăng say lao động không ngơi nghỉ. Không khí làm việc hăng say ấy đã giúp tôi có cảm hứng sáng tác ca khúc Chiều biên giới. Lần đầu tiên nghe Chiều biên giới trên màn ảnh nhỏ, tôi thấy lòng xao động, nhận ra mình đã yêu cô ca sĩ hát sáng tác đầu tay của mình – Kiều Bạch”. Người ca sĩ ấy bây giờ đã là mẹ của các con anh. Hiện cô đang là giáo viên Trường THCS Lê Lợi (Q.3). Những lúc rảnh, anh vẫn thường đệm đàn để bà xã hát những khúc tình ca, gợi lại kỷ niệm xưa của hai vợ chồng nghệ sĩ.

Vốn trưởng thành từ phong trào sinh viên nên nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên dành nhiều tâm huyết để sáng tác ca khúc cho lứa tuổi này. Tính ra, anh đã sáng tác trên 300 ca khúc nói về tình bạn, những cuộc họp mặt và chia tay, tình yêu đầu đời, sự thương yêu đối với trường lớp, thầy cô cùng biết bao kỷ niệm của những tháng năm đẹp nhất đời người của lứa tuổi ô mai.

Thời thơ ấu, mỗi khi đêm về, anh thường xem bạn bè của ba mẹ cùng nhau chơi nhiều loại nhạc cụ như đàn mandoline, guitar, sáo trúc… Và chính nhiều đêm “ngủ quên trong tiếng nhạc êm đềm bên tai” ấy đã “gieo” vào tâm trí anh niềm đam mê âm nhạc. Bước vào ngưỡng cửa đại học, anh tập tành chơi đàn guitar, mandoline, đệm nhạc trong các buổi sinh hoạt lớp hoặc liên hoan của trường. Thế nhưng, chưa bao giờ anh nghĩ sau này sẽ trở thành nhạc sĩ. Bởi anh quan niệm, nhạc sĩ là người ở một “cái cõi” nào đó rất thiêng liêng. Nhưng rồi anh cũng bạo gan tập tành sáng tác những ca khúc cho bạn bè cùng hát. Như một duyên nợ, anh chính thức bước vào con đường sáng tác ca khúc lúc nào không hay. Sau khi tốt nghiệp Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, anh thi vào Nhạc viện TP.HCM rồi tiếp tục học lên cao học về âm nhạc.

Nhắc đến những ca khúc về lứa tuổi học trò, anh cho biết thêm: “Những năm đầu thế kỷ XX là giai đoạn hưng thịnh của các ca khúc viết về tuổi học trò. Thời ấy, các trung tâm sản xuất băng đĩa nhạc cho ra đời hàng loạt các ấn phẩm từ audio đến video để phục vụ cho đối tượng này”.

Khi nghe hỏi về người thầy của mình, anh chia sẻ: “Một thầy giáo làng dạy đánh vần những con chữ đầu tiên đã để lại cho tôi những ấn tượng khó phai. Ở Bồng Sơn, một làng quê xa hun hút nơi đất võ Bình Định, người ta vẫn thường gọi ông là thầy Ba Diêu. Các thế hệ lớn khôn từ mảnh đất này đều không thể quên những bài học đầu tiên, đều nhớ mãi cây thước kẻ trên tay thầy thường gõ lên tấm bảng đen để răn đe những đứa đứng hàng thứ ba, sau nhất quỷ nhì ma…”.