Tỷ lệ sinh viên học STEM ở Việt Nam hiện vẫn dao động trong khoảng 27% – 31%; thấp hơn nhiều nước trong khu vực và thế giới như Singapore (46%), Malaysia (50%), Hàn Quốc (35%), Phần Lan (36%), Đức (39%). Vì vậy, cần tiếp tục tăng đầu tư cho các cơ sở giáo dục ĐH để thúc đẩy đào tạo trong các lĩnh vực này.
Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 6-2025 diễn ra vào ngày 3-7, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng đã có những trao đổi liên quan đến việc đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực công nghệ cao, bán dẫn, AI, các dự án hạ tầng lớn…
Quy mô đào tạo STEM tăng nhưng chưa bắt kịp các nước
Thứ trưởng nhận định nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài là một trong những nhiệm vụ, mục tiêu cốt lõi của ngành giáo dục. Thời gian qua, khi đất nước tập trung thu hút đầu tư vào các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật cao thì nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực STEM (bao gồm khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) ngày càng trở nên đáng kể, cả về số lượng lẫn chất lượng.
Thứ trưởng cho biết, Bộ GD-ĐT đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 1002/2025, phê duyệt Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025-2035, định hướng đến năm 2045. Đây là cơ sở quan trọng để triển khai nhiều giải pháp đột phá nhằm phát triển nhân lực STEM trong thời gian tới.
Thực tế, quy mô đào tạo ĐH chính quy năm 2024 tăng so với năm 2023; riêng lĩnh vực STEM tăng 10,6%, tương đương hơn 60.000 sinh viên. Toàn hệ thống có 218 cơ sở đào tạo (trong đó có 158 công lập, 60 tư thục) tham gia đào tạo các ngành STEM. Tổng số sinh viên tuyển mới năm 2024 là hơn 218.000, chiếm khoảng 36% tổng số sinh viên tuyển sinh trên toàn quốc. Đặc biệt, 2025 là năm đầu tiên học sinh tốt nghiệp Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Ở chương trình mới này khuyến khích học sinh theo đuổi các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học; tận dụng thế mạnh của học sinh Việt Nam, nhất là trong môn toán.
Ở bậc sau ĐH, năm 2024, số lượng học viên ngành STEM tiếp tục tăng mạnh. Trong đó, trình độ thạc sĩ tăng 34%, đạt gần 20.000 học viên; trình độ tiến sĩ tăng 33%, với gần 4.000 nghiên cứu sinh. Đây là những tín hiệu rất tích cực cho thấy sự phát triển mạnh cả về quy mô lẫn chất lượng nguồn nhân lực STEM trong thời gian tới.
Tuy nhiên, nhìn chung thì tỷ lệ sinh viên học STEM ở Việt Nam hiện vẫn dao động trong khoảng 27%-31%; thấp hơn nhiều nước trong khu vực và thế giới như Singapore (46%), Malaysia (50%), Hàn Quốc (35%), Phần Lan (36%), Đức (39%). Vì vậy, cần tiếp tục tăng đầu tư cho các cơ sở giáo dục ĐH để thúc đẩy đào tạo lĩnh vực STEM trong thời gian tới.
Khoảng 19.000 sinh viên hiện theo học các ngành vi mạch bán dẫn
Về đào tạo nhân lực ngành vi mạch bán dẫn, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1017/2024 phê duyệt chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050. Ngay trong năm học 2024-2025, đã có khoảng 19.000 sinh viên nhập học các ngành phù hợp với lĩnh vực bán dẫn, chiếm khoảng 10% tổng số sinh viên theo học ngành STEM.
| Năm 2025 là năm đầu tiên học sinh tốt nghiệp chương trình giáo dục phổ thông mới (chương trình 2018). Ở chương trình mới này khuyến khích học sinh theo đuổi các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học; tận dụng thế mạnh của học sinh Việt Nam, nhất là trong môn toán. |
Hiện cả nước có 166 cơ sở đào tạo các ngành liên quan đến vi mạch bán dẫn; trong đó 97 cơ sở đào tạo trực tiếp các ngành này (gồm 66 trường công lập và 31 trường tư thục). Nhiều trường ngoài công lập đã tích cực tham gia vào quá trình đào tạo nhân lực ngành bán dẫn.
Để bảo đảm chất lượng đào tạo, Bộ GD-ĐT đã thành lập hội đồng tư vấn và hội đồng thẩm định chuẩn chương trình đào tạo các trình độ ĐH, thạc sĩ về vi mạch bán dẫn. Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã ban hành Quyết định số 1314/2025 công bố chuẩn chương trình đào tạo trình độ ĐH và thạc sĩ ngành vi mạch bán dẫn. Đến nay, cả nước đã có hơn 30 chương trình đào tạo đăng ký triển khai theo chương trình 1017, trong đó có 8 cơ sở giáo dục ĐH sẽ áp dụng ngay từ năm học 2025-2026. Đồng thời, bộ cũng đang khẩn trương xây dựng và sẽ sớm ban hành chuẩn chương trình đào tạo tài năng trong lĩnh vực STEM.
Về ưu đãi đối với sinh viên theo học ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt, công nghệ chiến lược, Thứ trưởng cho biết, Bộ GD-ĐT đang xây dựng Nghị định quy định chính sách học bổng cho người học các ngành này; dự kiến trình Chính phủ trong tháng 7-2025. Nội dung dự thảo Nghị định quy định về chính sách cấp học bổng tập trung cho các đối tượng là sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh thuộc 3 lĩnh vực được quy định tại Nghị quyết số 57; gồm khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược phục vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đang được Đảng, Nhà nước quan tâm.
Bên cạnh đó, Bộ GD-ĐT cũng đang chủ trì xây dựng quy định chính sách học bổng cho người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược; dự kiến sẽ trình Chính phủ xem xét, ban hành trong năm 2025.
Việt Ngân
Bình luận (0)