Trường đại học trên thế giới phải xem lại cách đào tạo báo chí

Những thay đổi trong nghề báo đã khiến việc đào tạo ngành báo chí gặp nhiều thách thức. Sự phát triển của internet đã mang lại cho mọi người khả năng sáng tạo và cung cấp thông tin. Điều này bao gồm các tài liệu tin tức và hình ảnh, được chia sẻ trên các nền tảng công cộng mà không có bất kỳ sự giám sát chuyên nghiệp hoặc biên tập nào.

Các phương tiện truyền thông truyền thống, đặc biệt là báo in, đang giảm dần khi đọc giả chuyển sang trực tuyến. Ảnh: Getty Images

Kết quả của quá trình dân chủ hóa này, các nhà báo đang phải vật lộn để thích nghi với thực tế mới, nơi họ phải cạnh tranh hàng ngày với một xã hội lớn hơn đã làm mờ ranh giới giữa người sáng tạo và người tiêu dùng tin tức.

Những thay đổi liên tục trong nghề đã làm tăng sự quan tâm đến chất lượng và mức độ phù hợp của đào tạo báo chí trong thời đại ngày nay. Trong thời điểm này, đào tạo báo chí ở bậc đại học ngày càng trở nên quan trọng trong việc định hình hành nghề báo chí. Mỗi năm, có thêm nhiều sinh viên ra trường và làm việc trong lĩnh vực báo chí, được trang bị đào tạo chính quy và bằng cấp.

Có vô số cuộc tranh luận về việc báo chí nên được dạy và học như thế nào trong thời đại mới. Các nhà hoạch định, chuyên gia báo chí, sinh viên, nhà giáo dục – tất cả mọi người đều đặt câu hỏi về con đường phía trước, về tương lai của ngành báo chí sẽ ra sao.

Cũng càng có nhiều mối quan tâm hơn đến cách báo chí được dạy và học trong trường đại học phải thay đổi như thế nào.

Một số nghiên cứu về báo chí cho thấy bằng cấp đại học rất quan trọng đối với các nhà báo trên khắp thế giới. Sự tiến bộ trong công nghệ đã mang lại những thay đổi nhanh chóng và căn bản cho ngành báo chí. Điều này đã làm tăng áp lực lên các cơ sở đào tạo báo chí, khi các trường phải vật lộn để bắt kịp những thay đổi của thời đại.

Thách thức ở chỗ trong khi ngành truyền thông rất hoan nghênh những thay đổi nhanh chóng, thì các cơ sở đào tạo báo chí chủ yếu là những môi trường bảo thủ và khó thay đổi, khó thích nghi.

Vào năm 2019, ở Nigeria, các nhà giáo dục truyền thông, các chuyên gia truyền thông, và các cơ quan quản lý ngành đã đệ trình một chương trình giảng dạy mới cho các nghiên cứu về truyền thông lên Ủy ban các trường đại học của quốc gia này.

Điều này đã được thực hiện cho các mục đích đảm bảo chất lượng. Đề xuất này được đưa ra nhằm thống nhất và chuẩn hóa một chương trình giảng dạy nhất quán cho giáo dục truyền thông và báo chí. Bản đệ trình đã nhận được sự ủng hộ và ủng hộ rộng rãi từ các nhóm chuyên môn trong ngành và tất cả các cơ quan quản lý có liên quan.

Kế hoạch là tách nhóm những gì được gọi là “truyền thông đại chúng”. Điều này sẽ nhường chỗ cho bảy khoa cấp bằng ở tất cả các trường đại học. Chúng bao gồm: nghiên cứu báo chí và truyền thông, quan hệ công chúng, quảng cáo, phát thanh truyền hình, nghiên cứu phim và đa phương tiện, nghiên cứu truyền thông phát triển, nghiên cứu thông tin và truyền thông. Mặc dù đề xuất này hứa hẹn trong việc nâng cấp giáo dục truyền thông báo chí, nhưng nhiều trường đại học địa phương vẫn chưa áp dụng và thực hiện được.

Trong những năm qua, nhiều nghiên cứu tập trung vào việc cải thiện các cơ sở đào tạo báo chí đã được thực hiện. Trọng tâm cốt lõi thường là cơ cấu lại mọi thứ để các tổ chức này thích ứng với thực tế ngày nay. Mục đích là để nhanh chóng nâng cao kỹ năng, nắm bắt những phát triển mới của ngành và duy trì sự phù hợp của ngành báo chí với thời thế hiện đại. Nhưng hầu hết các nghiên cứu đều không đầy đủ. Họ tiếp cận vấn đề bằng cách ưu tiên quan điểm của các nhà giáo dục và các chuyên gia. Học sinh, những người tiếp nhận những thay đổi này, không bao giờ được hỏi ý kiến.

Đây là những thời điểm không chắc chắn đối với nghề báo. Ngành công nghiệp liên tục thay đổi nhanh chóng. Nơi đào tạo báo chí chính quy là nơi như thế nào? Đặc biệt là khi các công việc truyền thông truyền thống đang bị thu hẹp khi các phương tiện kỹ thuật số tăng vọt.

Chỉ 53 (18,2%) trong số 292 sinh viên tham gia nghiên cứu của tôi xác định được mối liên hệ giữa nghiên cứu của họ và thực tế của ngành. Các sinh viên được phỏng vấn đã chỉ ra những thiếu sót về kỹ năng, trang thiết bị và sự hiểu biết chung về ý nghĩa của nghề báo.

Điều này không có nghĩa là một nền giáo dục báo chí đại học là vô giá trị. Tất cả các sinh viên đều đồng ý rằng họ vẫn đánh giá cao kiến thức thu được trong trường đại học.

Nghịch lý

Số hóa hỗ trợ công nghệ đang thay đổi hoàn toàn không gian truyền thông toàn cầu. Các công việc của tòa soạn đang dần biến mất. Mối quan hệ giữa các nhà báo và đọc giả của họ dần trở nên khan hiếm hơn. Ngày nay, ngày càng có nhiều người sáng tạo nội dung.

Nhiều nghiên cứu và báo cáo cho thấy kỹ thuật số là phương tiện thống trị trong hệ sinh thái truyền thông ngày nay. Ảnh hưởng ngày càng tăng này được củng cố bởi sự tăng trưởng lẻ tẻ và sự gia tăng hàng năm của doanh thu truyền thông kỹ thuật số.

Internet đã thay đổi cuộc chơi. Google và Facebook hiện kiểm soát gần như tất cả quảng cáo trên các phương tiện truyền thông. Cơ cấu kinh doanh truyền thông truyền thống phụ thuộc vào quảng cáo đang gặp khó khăn khi doanh thu giảm và biến mất. Theo một báo cáo gần đây, từ năm 2015 đến 2018, doanh thu quảng cáo trực tuyến đã ghi nhận mức tăng trưởng chưa từng có từ 25% đến 39%.

Đây là một nghịch lý: mặc dù ảnh hưởng được ghi nhận và dự đoán của công nghệ kỹ thuật số, hơn một nửa (51%) sinh viên tham gia nghiên cứu ở Nigeria vẫn muốn tạo dựng sự nghiệp trở thành các nhà truyền thông truyền thống. Với mong muốn được làm việc trong các tổ chức truyền thông truyền thống. Họ có ước mơ tìm được việc làm trong truyền hình, đài phát thanh, báo và tạp chí.

Chỉ có 9,6% sinh viên ít ỏi nuôi ước mơ được làm việc trong các tổ chức truyền thông kỹ thuật số.

Nó cho thấy bất chấp ưu thế của truyền thông kỹ thuật số, sinh viên vẫn tin vào quan niệm truyền thống về báo chí. Điều này cho thấy sự thiếu hụt trong đào tạo báo chí trên thế giới.

Kết luận

Khi công việc truyền thông thu hẹp trên toàn cầu, sinh viên cần được chuẩn bị đầy đủ để thành công trong thế giới thực. Bước đầu tiên các nhà giáo dục là tập trung vào việc thay đổi thái độ của sinh viên đối với các phương tiện kỹ thuật số. Thế giới đang ở trong trạng thái hội tụ của các phương tiện truyền thông nhưng chưa có sự đình hình rõ nét. Đào tạo báo chí cần phản ánh điều đó.

Tương lai của báo chí là trực tuyến, được hỗ trợ bởi công nghệ và định dạng nội dung được cải tiến nhanh chóng. Các cơ sở đào tạo nên tập trung vào định hướng cho sinh viên. Và cùng với đó, hãy đào tạo những kỹ năng giúp đỡ sinh viên trở thành một thế hệ nhà báo thích nghi được với thế giới hiện đại.

Thủy Phạm (Theo TheConversation)