Trường học thời Covid-19

Năm học mới 2020-2021 sắp diễn ra với bao điều đặc biệt! Cái đặc biệt của năm học cũ 2019-2020 là cái đặc biệt của sự bị động, khó khăn! Trường học mà ngày nào bắt đầu nghỉ? Ngày nào dạy và học lại? Không biết! Việc thực hiện chương trình, thi cử đánh giá… chưa biết sẽ làm theo phương thức nào!

Học sinh TP.HCM trong một tiết học thời Covid-19 (học kỳ II năm học 2019-2020). Ảnh: Y.Hoa

Nhưng rồi, từ hoàn cảnh khó khăn ấy, thầy cô giáo các trường đã tìm cách vượt qua. Hình thức dạy học trực tuyến đã được Bộ GD-ĐT công nhận, thầy cô giáo phấn đấu nâng cao đẳng cấp, sử dụng công nghệ thông tin thành thạo để dạy dỗ học sinh. Trong từng gia đình, phụ huynh đã đồng tình tạo điều kiện cho con em học trực tuyến và học sinh đã chủ động, tích cực, tự giác ngồi vào bàn học với chiếc máy tính mà không phải chờ đợi sự nhắc nhở của người thân…

Từ tiền đề có tên “online” ấy, việc dạy và học trực tuyến đã trở thành nếp quen, đưa thầy trò và nhà trường tiến xa hơn trên bước đường công nghệ hóa ở thời đại trí tuệ nhân tạo, khi mà khoa học công nghệ tinh vi đã chi phối mọi hoạt động của con người. Học sinh tiếp cận với mạng thông tin, các em sẽ có cái nhìn sâu rộng và nhạy bén hơn nhiều so với chữ nghĩa khô khan giữa 2 bìa sách; thông tin của thầy cô truyền đạt đơn điệu, áp đặt trong phòng học với 4 bức tường và thời gian cố định 8 tiếng của một ngày làm việc. Cách đây vài chục năm, các học giả nước ta đã có người phê phán công thức 2, 4, 8 gò bó, không đáp ứng được trời cao biển rộng của kho tàng tri thức loài người là vậy.

Học sinh Cần Thơ trao đổi sau giờ làm bài trong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2020. Ảnh: Đ.Phượng

Giờ đây, những nhà giáo chúng ta không ngồi chờ phê phán mà là chủ động tích cực tìm cách thích ứng để phát huy cao nhất thế mạnh của công nghệ nhằm phát triển thế hệ trẻ Việt Nam ngang tầm trong thế giới phẳng ngày nay. Năm học thứ hai của thời Covid-19, hay nói một cách khác là xu thế dạy và học trực tuyến của nhà trường đang được hoàn thiện ở năm thứ hai, không còn là vấn đề mang tính tình thế mà là vấn đề của thời đại. Chúng ta hãy soạn bài, giảng bài, tổ chức học sinh học tập và đánh giá học sinh với cách nghĩ và cách làm hiện đại. Đây chính là điều đặc biệt của năm học mới sắp diễn ra! Ở đó, bài soạn của giáo viên không đơn điệu như giáo án xưa nay mà phải chứa đựng sự gợi mở để học sinh sử dụng được những thông tin tìm tòi được trong các nguồn tri thức của xã hội. Ở đó, bài giảng của giáo viên không đơn thuần truyền thụ một chiều trên màn hình để thay thế bảng đen mà phải có video giới thiệu hoạt động thực tế để học sinh quan sát phân tích, phản biện. Và, ở đó đánh giá không chỉ là qua bài thi mà được đúc kết cả quá trình hoạt động tương tác của người học với thầy cô, với bạn bè và với các phương tiện học tập.

Dịch bệnh Covid-19 đã gây ra những tác hại vô cùng to lớn! Nó cướp đi sinh mạng của bao nhiêu người trên thế giới; gây khó khăn cho cuộc sống, đi lại, sinh hoạt bị giới hạn đủ điều, kinh tế suy thoái… Mọi người đang nỗ lực khắc phục!

Trong phạm vi nhà trường, chúng ta phải thực hiện thật tốt chủ trương Nhà nước về việc phòng chống dịch bệnh. Đồng thời, chúng ta cũng tận dụng cơ hội để giáo dục tốt nhất cho học sinh về những giá trị xã hội và thực hiện phương thức giáo dục tiến bộ mà xã hội đang mong đợi.

Thầy và trò TP.Đà Nẵng trở lại trường sau thời gian dài nghỉ học vì Covid-19 (ảnh chụp: ngày 4-5-2020). Ảnh: V.Yên

Về nội dung giáo dục, trong thời gian qua, nhà trường chúng ta đã ra sức giáo dục về Đảng, về hệ thống chính trị, về ảnh hưởng của môi trường với cuộc sống con người. Qua mùa dịch, so với thế giới, mọi người trong xã hội và đặc biệt là học sinh chúng ta sẽ tiếp nhận những giá trị giáo dục ấy một cách thực tế và sâu sắc nhất từ hệ thống chính trị của nước nhà và từ môi trường xã hội chúng ta xây dựng được, tích cực lên án những kẻ thờ ơ thậm chí trốn tránh hoặc tổ chức người nhập cư trái phép làm tác hại đến cộng đồng.

Về phương thức giáo dục, thời gian gần đây khái niệm về thời đại 4.0 được đề cập rất nhiều, và quan niệm đề cao cách học là quan trọng. Thì chính những giá trị này được thể hiện rõ ràng nhất trong phương thức dạy và học online thời Covid hiện nay.

(Tháng 8-2020)
TS. Huỳnh Công Minh
(Nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM)

Hãy đánh giá bài viết này!