Truyện cổ tích “Tấm Cám” dưới góc nhìn của người trẻ

Không còn là mô tuýp ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác, truyện cổ tích “Tấm Cám” với góc nhìn của người trẻ hiện nay đã trở nên mới, lạ, mang hơi thở thời đại nhưng vẫn giàu tính triết lý, nhân văn.

Cảnh trong vở kịch “Tấm và hoàng hậu”

Góc nhìn mới về “Tấm Cám”

Theo như truyện cổ tích, “Tấm Cám” là câu chuyện nói về nàng Tấm hiền hậu, nết na, còn dì ghẻ và Cám thì ác độc, họ âm mưu giết Tấm để giành ngôi vị hoàng hậu. Cuối cùng, Tấm được tái sinh và được sống hạnh phúc bên chồng, lên ngôi hoàng hậu, mẹ con Cám phải trả giá đắt cho việc làm của mình… nhưng dưới góc nhìn của CLB Văn nghệ Xung kích CKT, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP.HCM, “Tấm Cám” trở nên mới mẻ thông qua vở kịch sinh viên mang tên “Tấm và hoàng hậu” của tác giả Nguyễn Phát.

Tác phẩm được cảm tác từ truyện cực ngắn “Tấm khóc, Bụt hiện ra” của nhà văn Nhật Chiêu. Đây không chỉ đơn thuần là câu chuyện về việc Tấm bị mẹ con Cám ức hiếp, giết hại mà tác giả còn mạnh dạn lật ngược câu chuyện. Cụ thể suốt 10 năm Tấm và hoàng tử lưu lạc, Cám không chỉ không vượt qua ranh giới sắc dục với chồng của chị mà luôn cảm thấy ân hận và mong chị quay về. Còn Tấm, sau khi đoàn tụ với hoàng tử nhờ miếng trầu tem cánh phượng, hoàng tử cũng biết được việc làm trước đây của mẹ con Cám và xử phạt. Hình phạt nhân văn của chồng khiến Tấm không hài lòng, cô bắt đầu nghi ngại và càng trở trên ganh ghét Cám và tự tay sát hại đứa em mình. “Tấm đẩy mạnh Cám xuống chậu tắm. Cám hét lên thất thanh, quằn quại trong đau đớn rồi dần chìm sâu, còn Tấm: “Muốn tranh chồng chị, thì tranh cho khéo. Bằng mà không khéo. Chị xé xác ra”” – theo kịch bản. Kết thúc vở kịch là Tấm tự tay làm mất đi hạnh phúc của mình. Vở kịch là một nỗi băn khoăn lớn về thân phận con người, một cuộc đi tìm lại chính mình giữa muôn vàn những lỗi lầm và lạc lối. Qua đó tác giả nhằm nhắn nhủ đến mọi người không nên vì quyền lực mà đánh mất chính mình.

Có thể nói đây là vở kịch sinh viên rất thành công. Bởi sau lần đầu tiên được công diễn (2014), “Tấm và hoàng hậu” đã được chỉnh sửa, bổ sung và Nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ đã in thành sách.

Trước đó, nhóm kịch Buffalo cũng dựng “Tấm Cám” phiên bản nhạc kịch. Ngoài nội dung Tấm chỉ biết khóc khi gặp nạn, và Cám cũng biết hối hận sau những gì đã gây ra cho người chị cùng cha khác mẹ, đạo diễn Khắc Duy còn cho Tấm gặp hoàng tử trước khi thử giày, để mối duyên ấy phát triển tự nhiên hơn trong ngày gặp lại ở hoàng cung. Nhưng ở phiên bản này, câu chuyện kết thúc ngay sau màn thử giày, bởi tác giả kịch bản cho rằng, cái thiện và ác đến đây đều được đền đáp.

Còn với “Tấm Cám 16+” của nhóm kịch NNCK (Ngẫm nghĩ cùng kịch) thì cái kết “dị biệt” và bất ngờ hơn. Theo đó hoàng tử không lấy Tấm mà lại là một cô gái khác. Đây là sự lồng ghép yếu tố đời sống hiện nay vào vở kịch theo kiểu “mượn chuyện xưa bình chuyện nay”.

“Tấm Cám” cải biên, khán giả thích thú

Mặc dù thời gian qua có nhiều ý kiến trái chiều về việc có nên cải biên “Tấm Cám” hay không, nhưng theo tín hiệu từ khán giả, hầu hết các tác phẩm được làm mới khi đưa ra công diễn đều tạo được tiếng vang và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình. Người đầu tiên tạo nên “tên tuổi” của câu chuyện cổ tích “Tấm Cám” phải kể đến diễn viên Ngô Thanh Vân – đạo diễn bộ phim “Tấm Cám: Chuyện chưa kể”. Chỉ sau 3 ngày trình chiếu, tác phẩm điện ảnh đã đạt doanh thu hơn 20 tỷ đồng.

Mặc dù thời gian qua có nhiều ý kiến trái chiều về việc có nên cải biên “Tấm Cám” hay không, nhưng theo tín hiệu từ khán giả, hầu hết các tác phẩm được làm mới khi đưa ra công diễn đều tạo tiếng vang và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình.

“Tấm và hoàng hậu” cũng không thua kém dù chỉ là vở kịch do sinh viên dàn dựng. Với giá 80.000 đồng/vé, cả Hội trường D, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP.HCM (trụ sở quận 1) gần như hết ghế. Bạn Nguyễn Thị Thanh Xuân (cựu sinh viên Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP.HCM) cho biết đây là lần thứ 2 xem vở kịch “Tấm và hoàng hậu”. “Ở lần xem này nội dung vở kịch không có nhiều thay đổi nhưng trở nên chỉn chu và đặc sắc hơn. Dàn diễn viên đã được đổi mới nhưng diễn xuất không thua các anh chị đi trước. Khi xem vở kịch này, mình cảm thấy thú vị, cốt truyện mới nhưng vẫn hiểu được ý nghĩa, thông điệp mà tác giả muốn truyền tải” – Xuân cảm nhận.

Bạn Đạt (sinh viên năm 2, cùng trường): “Em ở ký túc xá ĐHQG (quận Thủ Đức). Nghe các bạn nói vở kịch “Tấm và hoàng hậu” hay, có nhiều yếu tố mới nên em muốn xem thử cho biết. Không ngờ thấy hay thật. Không làm cho mình chán như khi đọc sách”.

Như thế, trong các tác phẩm này, cách xây dựng nhân vật Tấm, Cám đã thay đổi, chuyện cái thiện chiến thắng cái ác dường như không quan trọng nữa. Những cảm xúc mới, thông điệp mới trong những phiên bản khác nhau của một câu chuyện cổ tích quen thuộc, đó là điều mà “Tấm Cám” hiện đại đem tới cho khán giả hôm nay.

Bài, ảnh: Kiều Khánh