Tuyển sinh ĐH, CĐ 2013: Chỉ tiêu sư phạm cũng phải “siết”

Theo tính toán của Bộ GD-ĐT về số lượng GV THPT, dựa trên cơ cấu các môn học hiện nay thì cấp học này đang ở tình trạng thừa GV, chỉ thiếu cán bộ quản lý và nhân viên. Ước tính đến năm 2020, nhu cầu GV THPT vào khoảng 148.000 người, trong đó có 9.000 cán bộ quản lý, 116.000 GV và 23.000 nhân viên. Như vậy, bình quân mỗi năm học cả nước có thể giảm 1.000 GV THPT, trong khi số cán bộ quản lý cần tăng thêm là 180 người, số nhân viên cần bổ sung là 500 người/năm. Bắc Trung bộ và vùng duyên hải miền Trung hiện đang thừa nhiều GV THPT nhất, số lượng GV THPT cần giảm hằng năm ở mức 350 người; đồng bằng sông Hồng mỗi năm cần giảm 300 GV; Đông Nam bộ và đồng bằng sông Cửu Long mỗi nơi cần giảm 200 GV/năm… Còn tính chung cả cấp học THCS và THPT thì hiện cả nước đang thừa khoảng 30.000 GV. Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên cho biết, năm nay toàn tỉnh số GV ra trường phải ở nhà chơi lên đến 3.000 người. Các tỉnh như Quảng Ngãi, Hà Tĩnh, Thanh Hóa… cũng trong tình trạng dôi thừa khá lớn GV.

Tại kỳ họp thứ 6 HĐND tỉnh Nghệ An, ông Lê Văn Ngọ – Giám đốc Sở GD-ĐT – cho biết, hiện Nghệ An có hơn 3.600 GV dôi dư ở các cấp học. Trong đó, thừa nhiều nhất vẫn là GV tiểu học và THCS. Nguyên nhân của sự dôi dư này, một phần do lượng HS tiểu học hằng năm giảm mạnh. Ngoài ra, từ năm 1996-2004, chủ tịch UBND một số huyện, thị xã ồ ạt tuyển GV dạng hợp đồng, thậm chí hiệu trưởng các trường cũng có quyền nhận người. Để trả lương cho hơn 3.600 GV này, mỗi năm tỉnh Nghệ An phải chi khoảng trên 80 tỷ đồng từ nguồn kinh phí được cấp hằng năm cho ngành giáo dục. Được biết, Sở GD-ĐT Nghệ An đã có hướng chỉ đạo các trường học bằng cách yêu cầu kho bạc không giải quyết nguồn cho những hợp đồng mới, nhằm hạn chế tình trạng GV dôi dư quá nhiều.

Đề án phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi đã tạo rất  nhiều cơ hội cho GV mầm non được vào biên chế. Năm đầu triển khai, nguồn GV còn khan nhưng từ năm thứ hai, nguồn GV lại bắt đầu bão hòa. Ngay tại Hà Nội, bà Nguyễn Thu Thủy, Trưởng  phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân cho biết, năm 2011, lượng GV mầm non của quận tuyển nhiều thì có vẻ khó khăn, nhưng bước sang năm 2012 thì lại “gạt” không hết.

Ngành sư phạm hiện vẫn được Nhà nước bao cấp về học phí. Theo thống kê, cả nước hiện có 144 trường đào tạo ngành sư phạm, 13 trường chuyên đào tạo ngành sư phạm. Tỉnh nào cũng có trường CĐ sư phạm đào tạo GV từ bậc tiểu học đến bậc THCS. Trong khi đó, nhiều năm nay, hàng trăm trường đào tạo GV từ địa phương đến Trung ương không ngừng mở rộng, phát triển về qui mô, số lượng và hình thức đào tạo (chính quy, tại chức, từ xa). Chính vì thế, số lượng SV ngành sư phạm, có chứng chỉ sư phạm tốt nghiệp ra trường, có nhu cầu làm việc trong ngành giáo dục ngày càng đông. Trong khi đó, nhiều địa phương, nhiều trường học bậc phổ thông đã vào tình trạng bão hòa và dư thừa GV. Số SV sư phạm ra trường dư thừa, không xin được chỗ dạy đang gia tăng đáng kể. Đào tạo ra tốn kém kinh phí của gia đình và Nhà nước nhưng “sử dụng không đúng mục đích” đã gây lãng phí tiền của và nguồn nhân lực. Nhiều trường phổ thông hiện nay, số GV dạy không đủ tiết chuẩn khá nhiều, phải điều động làm những việc không đúng chuyên môn. Theo qui định, mỗi tuần GV THCS và THPT phải giảng dạy và kiêm nhiệm  17-19 tiết. Nhưng thực tế hiện nay, hầu hết GV trường đồng bằng, thành phố không đạt chuẩn này, thậm chí có trường, có GV chỉ dạy  5 đến 7 tiết/ tuần. Trong khi đó, dự báo nhu cầu nguồn nhân lực của chúng ta chưa hoàn thiện. Các trường sư phạm vẫn được tự xác định chỉ tiêu dựa trên năng lực của mình không phải dựa trên nhu cầu xã hội. Tuy chưa có con số cụ thể nhưng dự báo, nhóm ngành sư phạm của các trường năm nay vẫn không giảm chỉ tiêu. Tại Hội nghị ngân sách của Bộ GD-ĐT, lãnh đạo bộ khẳng định sẽ giảm chỉ tiêu tuyển sinh vào các trường sư phạm. Tuy nhiên, thực tế, chưa thấy trường nào giảm.

Thiết nghĩ, đã đến lúc các cấp quản lý cần phải thực hiện “siết” chỉ tiêu ngành sư phạm như đối với ngành tài chính ngân hàng, kinh tế vừa qua. Đây là giải pháp tạm thời nhưng cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo và tránh lãng phí.

Nghiêm Huê