U bướu ở mắt, cần được điều trị sớm

“Khối u ở mí mắt, kết mạc rất dễ phát hiện, dù với kích thước rất nhỏ, tuy nhiên nhiều người lại đi khám ở giai đoạn rất muộn, làm cho việc điều trị thêm phức tạp, tốn kém mà tỷ lệ khỏi bệnh lại không cao, thậm chí còn nguy hiểm đến tính mạng”, PGS BS Lê Minh Thông, nhận định về tình hình u mắt ở TPHCM.

U bướu có thể xuất hiện ở mí mắt, hốc mắt, bộ lệ. Trong đó dễ phát hiện nhất là khi u bướu nằm ở vị trí nông như mí mắt (mí trên và mí dưới), hay kết mạc. Đây là những vị trí rất dễ phát hiện khi xuất hiện bệnh nhưng nhiều người lại không để ý hay lầm tưởng không có gì nguy hiểm.

U bướu cũng có thể phát triển ở các vị trí sâu trong hốc mắt gây lồi.. U bướu cũng có thể xuất hiện bên trong nhãn cầu gây giảm thị lực (hiếm gặp ở người lớn nhưng thường gặp ở trẻ nhỏ). Những loại u bướu này chỉ có thầy thuốc nhãn khoa mới có thể chẩn đoán được.

Đặc biệt, nếu thấy ngứa ở vùng quanh nốt ruồi nhỏ, chảy máu khi chạm phải thì phải đi khám ngay. Bởi khi đã ảnh hưởng rõ rệt đến sức khoẻ thì bệnh đã ở giai đoạn di căn.

Theo BS Lê Minh Thông, Trưởng khoa Tạo hình Thẩm mỹ, bệnh viện Mắt TPHCM, những yếu tố dẫn đến nguy cơ bị ung thư mắt có thể do di truyền, hay có thể do tia tử ngoại từ ánh sáng mặt trời gây ra.

Khối u ác ở vùng mí mắt, kết mạc thường xuất hiện ở độ tuổi từ 40 trở đi với các triệu chứng như khối u lớn lên rất nhanh, nhiều biến đổi bề mặt như loét, sùi, nhiều thuỳ. Thậm chí, có nhiều mạch máu mới đến nuôi khối u, dễ chảy máu khi chạm đến và vùng da xung quanh khối u có phản ứng sưng lên, gây ngứa. Khối u ác sẽ xâm lấn vào các mô lân cận như che kín cả vùng tròng đen, khối u ác còn có thể lan đi nơi khác (di căn) và gây tử vong trong vòng 5 năm.

Đối với u lành, sự tăng trưởng của khối mô có giới hạn rồi ngưng, khối này chỉ khu trú tại chổ không xâm lấn vào giác mạc, thường không gây hậu quả trầm trọng và tế bào có kết quả giải phẫu bình thường.

Theo BS Thông, không nên coi thường mụn lẹo ở mắt, nhất là các chấp lẹo (mụn lẹo), tái đi tái lại ở cùng một chổ nhất định (do sức đề kháng của mô vùng này đã suy yếu), có thể là biểu hiện của ung thư.

Nguyên tắc quan trọng là phát hiện, điều trị sớm và đúng cách, sẽ có cơ may khỏi bệnh hoàn toàn, biến dạng ở mắt không đáng kể và phí tổn thấp.

Phẫu thuật là phương thức phù hợp với u lành, không cần xạ trị và hoá trị. Tuỳ kích thước, khối u lành có thể cắt bỏ bằng laser, đốt điện hay dao kéo.

Riêng với u ác tính việc điều trị phức tạp hơn nhưng nếu được phát hiện sớm vẫn có kết quả điều trị khả quan. Đối với những khối u có xâm lấn rộng, việc phẫu thuật rất phức tạp, thậm chí  buộc phải nạo vét toàn bộ hốc mắt để cứu tính mạng bệnh nhân, sau đó chỉnh sữa thẩm mỹ. Tại bệnh viện Mắt, mỗi năm có 3 – 4 trường hợp phải bỏ nhãn cầu do ung thư sắc tố võng mạc. Tỷ lệ ung thư mắt ở trẻ nhỏ và người lớn cần phải được phẫu thuật tại bệnh viện Mắt chiếm 5 – 6% trên tổng số bệnh nhân đến khám mắt tại bệnh viện Mắt thành phố.

Khi bị di căn vào hạch trước tai hay dưới cằm thì khả năng sống sót rất thấp.  

Sau phẫu thuật, nếu khối u lớn, cần phải băng ép, chăm sóc, vệ sinh tốt để không nhiễm trùng. Nên sưởi ấm ánh nắng vào sáng sớm. Tuyệt đối không cho nước vào mắt.

Bệnh nhân nhớ yêu cầu BS điều trị đưa lại kết quả giải phẫu bệnh in trên giấy và lưu giữ cẩn thận ít nhất 5 năm phòng khối u tái phát.

Ngọc Thanh (Dan tri)