Ứng dụng khoa học công nghệ còn nhiều hạn chế

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) vừa tổ chức hội nghị về chiến lược phát triển KHCN 2001-2010, đánh giá kết quả hoạt động KHCN giai đoạn 2006-2010 và định hướng nhiệm vụ giai đoạn 2011-2015.

Trong những năm qua, Bộ KH-CN đã nghiên cứu, lựa chọn và triển khai thực hiện 14 chương trình KHCN trọng điểm cấp nhà nước. Hàng loạt công nghệ hiện đại đã được ứng dụng thành công như mạng viễn thông số hóa, mạng cáp quang, công nghệ GSM, CDMA, 3G; khai thác có hiệu quả vệ tinh VINASAT-1, đang tiến hành các hoạt động nghiên cứu, chuẩn bị phóng vệ tinh VINASAT-2 vào năm 2012… Đánh giá những kết quả đã đạt được của hoạt động khoa học công nghệ đã đạt được trong thời gian qua, giáo sư, viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu cho rằng khoảng thời gian 5 năm vừa qua chính là giai đoạn “chấn hưng” nền khoa học cơ bản Việt Nam để từ đó tiếp tục đẩy mạnh trong những năm tới.

Nhân lực KHCN cũng đã có bước phát triển về số lượng, cơ cấu và chất lượng, đặc biệt là các lĩnh vực công nghệ cao, khoa học mới. Số nhân lực đang làm việc trong các tổ chức KHCN hiện nay khoảng 6.000 người. Đến nay đã có hơn 1.500 tổ chức KHCN (so với 1.100 tổ chức năm 2003), thành lập mới 300 doanh nghiệp KHCN và đã hình thành được nhiều viện, trung tâm nghiên cứu trong các doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân thì hiện nay vấn đề ứng dụng KHCN trong các doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế, đời sống của những người làm công tác nghiên cứu khoa học vẫn còn thấp. Chính phủ đã có nhiều đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính. Tuy nhiên, cơ chế tài chính, thanh toán, hạch toán phân bổ vẫn có một số điểm nghẽn. Một vấn đề quan trọng khác, theo Phó thủ tướng là cần tăng cường tính liên kết giữa các trung tâm KHCN lớn với nhau, tạo thành mạng lưới KHCN để phát huy hiệu quả đầu tư lan tỏa. Các trung tâm nghiên cứu, ứng dụng lớn của quốc gia cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình, có kế hoạch phát triển, đầu tư hợp lý để thúc đẩy việc ứng dụng KHCN vào thực tiễn.

Theo Thứ trưởng thường trực Bộ KH-CN Nguyễn Quân, trong giai đoạn 2011-2015, ngành KHCN đã đặt mục tiêu tăng tỷ trọng đóng góp của KHCN trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; tập trung xây dựng được một nền KHCN có trình độ trung bình tiên tiến trong khu vực, tạo tiền đề đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Trên cơ sở những mục tiêu trên, các kế hoạch KHCN trung hạn 5 năm 2011-2015 và các chương trình quốc gia có tác động và tầm ảnh hưởng lớn như: Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia, Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia, Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao… Đáng chú ý, cần hình thành và đưa vào hoạt động Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia và Quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ cao quốc gia…