Ứng dụng khoa học để có những vườn nho sạch

Trước tình hình đáng ngại về vấn đề an toàn thực phẩm như hiện nay, những đề tài bám sát thực tế, đánh giá hiện trạng lượng thuốc bảo vệ thực vật trong nông sản luôn nhận được sự quan tâm lớn của xã hội. Một nữ sinh viên của Trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH) vừa xuất sắc được trao giải nhì tại giải thưởng Nghiên cứu khoa học (NCKH) cấp bộ với một đề tài nghiên cứu thiết thực nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm cho con người.

Trần Thị Phương Thảo (bìa phải) – chủ nhân của giải nhì giải thưởng NCKH cấp bộ

Chủ nhân của giải thưởng là Trần Thị Phương Thảo, sinh viên năm cuối ngành kỹ thuật môi trường thuộc Viện Khoa học Ứng dụng HUTECH với đề tài “Khảo sát hiện trạng và đánh giá dư lượng của Glyphosate trong các trang trại trồng nho huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận”.

Động lực nghiên cứu từ thực trạng “thực phẩm bẩn” đáng báo động

Có thể nói, chưa bao giờ vấn đề an toàn thực phẩm lại đáng báo động và được xã hội đặc biệt quan tâm như hiện nay. Người tiêu dùng luôn e ngại với dư lượng hóa chất có trong các mặt hàng nông sản bởi thực trạng phun xịt nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật của các hộ nông dân. Trước thực trạng đó, Phương Thảo đã chọn huyện Tuy Phong – khu vực cung cấp sản lượng nho lớn nhất tỉnh Bình Thuận cũng như cả nước – để khảo sát dư lượng Glyphosate trong đất, nước và trái nho.

Glyphosate là hoạt chất có trong thuốc diệt cỏ được sử dụng rất phổ biến nhưng hiện nay chưa được kiểm soát chặt chẽ, quy chuẩn về hàm lượng trong nông sản và trong môi trường tự nhiên. Khảo sát thực tế từ 12 trang trại trồng nho ở huyện Tuy Phong, Phương Thảo ghi nhận có đến 10 trang trại sử dụng thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất Glyphosate. Thậm chí, lượng thuốc mà các hộ nông dân sử dụng đều cao hơn 1-2 lần so với khuyến cáo, đối chiếu kết quả thu nhận được với các tiêu chuẩn đã có thì nhận thấy số liệu thu được đều vượt ngưỡng cho phép rất nhiều lần. Cụ thể, Glyphosate trong đất vượt từ 5-13 lần mức cho phép của quy chuẩn do Bộ Tài nguyên & Môi trường ban hành và trong nước ngầm vượt từ 10-191 lần so với tiêu chuẩn của EU.

Qua khảo sát thực tế, lấy mẫu và phân tích, có thể thấy thực trạng dư hàm lượng Glyphosate trong trái nho, đất và nước rất đáng báo động đối với sức khỏe con người và môi trường tự nhiên. Sinh viên Trần Thị Phương Thảo chia sẻ: “Theo ý kiến người dân thì hiện chưa ghi nhận ảnh hưởng sức khỏe từ Glyphosate nhưng các trang trại ở huyện Tuy Phong hiện đang sử dụng thuốc diệt cỏ tràn lan, quá liều lĩnh ở mức đáng báo động. Điều này nếu kéo dài sẽ là mối nguy hại đối với con người, môi trường và nông sản Việt”.

Kỳ vọng về những “vườn nho sạch”

Từ kết quả khảo sát thực tế, đề tài của nữ sinh viên HUTECH không chỉ đánh giá dư lượng độc tính của Glyphosate trong các trang trại trồng nho tại huyện Tuy Phong mà còn chỉ ra tình trạng đáng lo lắng của sản phẩm nông nghiệp Việt Nam. Đây là cơ sở quan trọng để các chuyên gia và các cấp chính quyền xây dựng nên tiêu chuẩn về ngưỡng cho phép của Glyphosate nói riêng và các hoạt chất khác nói chung trong sản xuất nông nghiệp.

Song song với những đóng góp hành lang pháp lý trên, đề tài còn được đánh giá cao bởi ý nghĩa xã hội mà nó có thể mang lại. Nếu như dư lượng hoạt chất Glyphosate được kiểm soát nghiêm túc không chỉ riêng ở huyện Tuy Phong thì sức khỏe của người nông dân, người tiêu dùng sẽ ngày càng được bảo vệ tốt hơn, góp phần duy trì nòi giống cho các thế hệ sau. Mặt khác, đối với môi trường tự nhiên, nếu hoạt chất Glyphosate được sử dụng đúng quy định, ngoài sản phẩm mong đợi là những vườn nho sạch, sẽ còn góp phần hạn chế đáng kể tình trạng ô nhiễm đất và mạch nước ngầm.

Phòng thí nghiệm của HUTECH là nơi Phương Thảo thực hiện đề tài nghiên cứu

Một nhân tố rất quan trọng âm thầm làm nên thành công của Phương Thảo là người hướng dẫn đề tài PGS.TS Thái Văn Nam – Phó Viện trưởng Viện Khoa học Ứng dụng HUTECH. Chia sẻ về người dìu dắt mình trên con đường NCKH, Phương Thảo cho biết: “Thầy là người đã hỗ trợ và giúp đỡ em rất nhiều về mặt học thuật cũng như động viên, khích lệ tinh thần trong lúc gặp khó khăn. Nhờ sự nghiêm khắc của thầy mà đề tài nghiên cứu này mới được hoàn thành một cách chỉn chu nhất”.

Được biết, Viện Khoa học Ứng dụng năm nay chiếm 50% trên tổng số giải thưởng mà HUTECH xuất sắc giành được tại Giải thưởng sinh viên NCKH cấp bộ năm 2018: 1 giải nhất, 3 giải nhì, 2 giải ba và 4 giải khuyến khích. Với thành quả này, Viện Khoa học Ứng dụng HUTECH tiếp tục năm thứ 3 được vinh dự nhận Bằng khen của Bộ GD-ĐT về thành tích xuất sắc trong công tác tổ chức hoạt động NCKH sinh viên, góp phần to lớn cho vị trí giải nhì toàn đoàn của sinh viên HUTECH tại giải thưởng NCKH danh giá này.

Trần Văn