Về thuốc Tamiflu trị cúm A/H1N1

Hiện nay, có người còn gọi là cúm A/H1N1 mới để phân biệt cúm A/H1N1 mùa đã có từ trước chỉ gây bệnh theo mùa, không gây đại dịch. Cúm A/H1N1 mới là do sự pha trộn gen của 4 chủng virus gồm virus cúm heo, cúm gia cầm ở Bắc Mỹ, cúm người và cúm heo ở châu Âu – Á. May mắn thay có một số thuốc kháng virus để trị cúm A/H1N1, trong đó có Tamiflu.

Tamiflu là tên biệt dược của oseltamivir phosphate. Đây là thuốc kháng virus, dưới dạng viên nang 75mg. Riêng trẻ em có dạng hỗn dịch uống,  1ml chứa 12mg hoạt chất. Khi uống vào cơ thể, oseltamivir phosphate chuyển hóa thành oseltavimir carboxylat, diệt virus gây bệnh cúm A, trong đó có virus A/H5N1 và A/H1N1, nhưng không hiệu quả lắm với cúm B.

Hiệu quả điều trị cúm A của thuốc này đến mức nào? Có phải bị cúm viêm phổi do virus dùng Tamiflu là khỏi?

Tamiflu được chỉ định cho việc điều trị cúm A không biến chứng ở người lớn và trẻ em trên 1 tuổi. Thử nghiệm lâm sàng cho thấy dùng Tamiflu cho người lớn trong vòng 40 giờ, tức trong vòng 2 ngày, kể từ khi có triệu chứng cúm như: sốt, ho, đau họng, sổ mũi, đau nhức, mệt mỏi… sẽ làm giảm triệu chứng và rút ngắn thời gian bệnh khoảng 1-3 ngày.

Dùng thuốc sớm hơn, trong vòng 12-24 giờ, sẽ rút ngắn thời gian bệnh đến 2-3 ngày. Vì vậy dùng thuốc càng sớm càng tốt. Với trẻ từ 1-12 tuổi, hiệu quả điều trị cúm A khoảng 67%. Như vừa nói, Tamiflu chỉ dùng điều trị cúm A không biến chứng. Nếu có biến chứng, bị bội nhiễm đưa đến viêm phổi nặng phải dùng thêm nhiều thuốc khác, chứ Tamiflu chỉ làm giảm sự nhân đôi của virus.

Người đã bị nhiễm cúm A trên 3 ngày thì dùng thuốc có hiệu quả không? Tại sao?

Người nhiễm cúm A, trong đó có virus A/H5N1 và A/H1N1, được khuyến cáo dùng thuốc càng sớm càng tốt khi bắt đầu có triệu chứng. Nên bắt đầu dùng thuốc trong vòng 24 giờ khi bắt đầu có triệu chứng sẽ đạt hiệu quả cao. Nếu 3 ngày mới sử dụng thì hiệu quả sẽ thấp.

Tamiflu ở ta chủ yếu được viện trợ, chỉ dùng trong phạm vi các cơ sở điều trị bệnh cúm. Tại Việt Nam, hiện có khoảng vài trăm ngàn liều, dự trữ tại các cơ sở y tế. Người bị bệnh cúm A phải nhập viện, thậm chí phải cách ly, nên không đặt vấn đề mua Tamiflu để điều trị.

Dùng thuốc cho phụ nữ có thai và phụ nữ cho con bú được không?

Tamiflu không hoàn toàn chống chỉ định với phụ nữ có thai và phụ nữ cho con bú. Ở Mỹ, Tamiflu được phân loại C đối với phụ nữ có thai, tức là chỉ dùng khi bác sĩ cân nhắc kĩ lợi ích và nguy cơ. Thử trên chuột, thuốc có bài tiết qua sữa, nếu dùng cho phụ nữ cho con bú cũng phải thận trọng.

Trẻ em dùng thuốc này có hiệu quả không? Ở tuổi nào thì dùng được?

Thuốc dùng điều trị cho trẻ trên 1 tuổi, còn nếu dùng phòng ngừa thì chỉ dùng cho trẻ trên 13 tuổi. Lý do là vì thuốc chỉ được thử nghiệm lâm sàng cho trẻ trên 1 tuổi cho điều trị và 13 tuổi cho phòng ngừa.

Có thể gặp buồn nôn, nôn ói, mất ngủ, chóng mặt, viêm phế quản.

Còn thuốc nào khác điều trị cúm A không?

Ngoài Tamiflu còn có Zanamivir, cơ chế tác dụng và hiệu quả giống Tamiflu. Còn Amantadine và Ribivirin thường bị đề kháng, đặc biệt đã bị virus A/H5N1 và A/H1N1 đề kháng.

Điều trị cúm A/H5N1: Người lớn uống 75mg/lần, 2 lần/ngày, uống trong 5 ngày. Trẻ em, cách uống cũng giống như người lớn nhưng liều tùy thuộc vào cân nặng: dưới 15kg uống 30mg/lần, 15- 23kg uống 45mg/lần, 23-40kg uống 60mg/lần, trên 40kg uống 75mg/lần.

Điều trị cúm A/H1N1: Ngày 29/ 4/2009, Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia, Vụ Điều trị Bộ Y tế cùng các chuyên gia y tế hàng đầu đã thống nhất về hướng dẫn chuẩn cho việc chẩn đoán, điều trị và phòng lây nhiễm A/H1N1 ở người. Theo đó, phác đồ điều trị là dùng thuốc Tamiflu uống trong bảy ngày, kết hợp với Zanamivir dạng hít (có kèm dụng cụ để nghiền nát viên thuốc rồi đưa lên mũi hít vào) hoặc khí dung. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo đối với những trường hợp bệnh nặng có thể sẽ phải kết hợp thuốc và kéo dài thời gian điều trị lên đến mười ngày. Tất cả nhân viên y tế và những người trực tiếp chăm sóc bệnh nhân cũng sẽ được dự phòng bằng thuốc kháng virus Tamiflu liều bảy ngày. Đặc biệt, chỉ định dự phòng Tamiflu dành cho nhân viên y tế có tiếp xúc với bệnh nhân mà không được bảo vệ. Thí dụ: không biết người đó mắc bệnh, khi tiếp xúc không mang trang bị kiếng bảo hộ, khẩu trang đúng tiêu chuẩn, găng tay cao su và tiếp xúc gần dưới 1 mét.