Viết tiếp bài Chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 (ngày 28-7): Học trước chương trình: Lợi bất cập hại

Từ mẫu giáo vào lớp 1 là bước ngoặt lớn đối với bản thân trẻ và phụ huynh có con ở độ tuổi này. Với tâm lý không muốn con mình phải thua kém bạn bè, không ít phụ huynh đã ép con học trước chương trình lớp 1 mà không lường hết những tác động tiêu cực có thể xảy ra.

Giáo viên Trường Tiểu học Nguyễn Thanh Tuyền (Q.3, TP.HCM) đang rèn học sinh lớp 1 viết chữ. Ảnh: N.Trinh

Dù ngành GD-ĐT không có yêu cầu nào về việc thi tuyển học sinh vào lớp 1 nhưng trong suy nghĩ của nhiều bậc phụ huynh, việc cho con học trước sẽ là bước tạo đà cần thiết cho con vào lớp 1. Do vậy, vào dịp hè, không ít bậc phụ huynh có con chuẩn bị vào lớp 1 lại tất tả lo tìm chỗ học cho con mình. Thay vì cho con được nghỉ ngơi, vui chơi, thư giãn, ngay khi năm học mẫu giáo vừa kết thúc, cuộc chạy đua cho con em “đọc thông, viết thạo” trước khi vào lớp 1 đã diễn ra. Vậy là những đứa trẻ mới lên 5 đang tuổi ăn, tuổi chơi đã sớm phải gò mình vào sách vở, đánh vật với từng con chữ, phép tính. Qua tìm hiểu được biết, việc các bậc phụ huynh vội vàng cho con “ôn luyện” trước chương trình lớp 1 không phải xuất phát từ nhu cầu ham học hỏi của bản thân trẻ mà xuất phát từ tâm lý sợ học lực của con mình thua kém bạn bè. Không ít phụ huynh đã thừa nhận: thấy nhiều gia đình cho con học đọc, học viết khi còn ở lớp cuối của bậc mầm non nên nếu không cho con mình đi học trước chương trình sợ sẽ không theo kịp bạn bè khi bước vào lớp 1. Một số phụ huynh khác lại cho rằng: con mình được tiếp cận trước chương trình lớp 1 sẽ là một lợi thế không nhỏ, khi vào học chính thức sẽ không phải mất nhiều thời gian bỡ ngỡ, làm quen, từ đó có thể tiếp thu bài học dễ dàng, chắc chắn hơn. Thậm chí, có phụ huynh còn tỏ ra tin tưởng việc cho con đi học trước sẽ giúp con có được những điểm số “đẹp” để có thứ hạng cao trong lớp. Do hiệu ứng từ những quan niệm, suy nghĩ trên, “trào lưu” cho con học trước chương trình lớp 1 không chỉ nở rộ ở các vùng trung tâm, thành phố mà đã lan ra ở nhiều nơi thuộc các địa bàn nông thôn.

Việc cho trẻ học trước chương trình lớp 1 mang lại một số lợi ích trước mắt nhưng sẽ gây ra những ảnh hưởng không tốt về sau.

Có thể nhận thấy, việc cho trẻ học trước chương trình lớp 1 mang lại một số lợi ích trước mắt nhưng sẽ gây ra những ảnh hưởng không tốt về sau. Trước hết, việc ép trẻ học trước chương trình khi các cháu còn đang ở độ tuổi ăn, tuổi chơi có thể tạo ra những áp lực tâm lý căng thẳng không đáng có. Do khả năng tiếp thu của mỗi trẻ không giống nhau, những trẻ tiếp thu chậm hơn có thể mang tâm lý sợ hãi, ám ảnh nặng nề đối với việc học và về lâu về dài có thể làm mất hứng thú học tập của trẻ, trong khi chặng đường học tập phía trước còn rất dài. Bên cạnh đó, một số trẻ khi được học trước chương trình, đã có thể biết đánh vần, viết một số chữ cái và làm được một số phép tính đơn giản, khi bước vào học chính thức sẽ không còn hào hứng, tập trung, ảnh hưởng không tốt tới cả quá trình học tập. Không phải ngẫu nhiên mà các nhà khoa học, tâm lý giáo dục cho rằng: 6 tuổi là độ tuổi vừa “chín” để có thể bước vào lớp 1. Do đó, khi chưa tròn 6 tuổi, các yếu tố về thể lực, kỹ năng, tâm lý của trẻ chưa đáp ứng được yêu cầu về vận động, sinh hoạt, giao tiếp, học tập của học sinh lớp 1.

Như vậy, việc cho trẻ học trước chương trình lớp 1 có thể sẽ lợi bất cập hại. Vẫn biết rằng, sự thành công của trẻ trong năm đầu tiên đến trường có ảnh hưởng lớn đến kết quả các năm học tiếp theo. Việc chuẩn bị tốt mọi mặt cho trẻ trước khi vào lớp 1 là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, cần chuẩn bị những gì, quan tâm đến khía cạnh nào lại là vấn đề phải được phụ huynh lưu ý. Nên chăng, thay vì chạy đôn chạy đáo lo cho con một “suất” học trước chương trình lớp 1, các phụ huynh cần chuẩn bị cho con tâm thế thật tốt để trẻ tự tin bước vào lớp 1. Quan trọng hơn cả là yếu tố sức khỏe và sự hứng thú đối với việc đến trường.

Bùi Minh Tuấn
(Giáo viên Trường THPT Kim Liên, Nghệ An)