Vịt quay, bánh ú tro và mùi Tết Đoan Ngọ lan trong từng con hẻm Sài Gòn

Sáng 31-5 (mùng 5 tháng 5 âm lịch), không khí Tết Đoan Ngọ tràn ngập khắp TP.HCM. Từ những con đường lớn đến các con hẻm nhỏ, người dân thành phố từ sáng sớm đã tất bật đi chợ để chuẩn bị mâm cỗ với những món đặc trưng như vịt quay, bánh ú tro, xôi chè…

Người dân xếp hàng mua vịt quay từ sáng sớm tại một cửa hàng ở quận 5, TP.HCM trong ngày Tết Đoan Ngọ

Từ tờ mờ sáng, nhiều cửa hàng thịt quay nổi tiếng trên đường Bùi Hữu Nghĩa, Phan Văn Trị (quận 5) đã đông nghịt khách. Dòng người nối dài trước tiệm, người xếp hàng tay cầm phiếu, người chen nhau đặt hàng, tiếng gọi nhau trong khói thịt quay bốc nghi ngút khiến góc phố vốn yên ả trở nên sôi động.

Chị Hằng, nhân viên một quán vịt quay trên đường Bùi Hữu Nghĩa, vừa tay gói từng con vịt vừa nói nhanh: “Khách tới từ lúc 5 giờ sáng. Có người đặt trước vài ngày, có người tới đứng xếp hàng luôn. Hôm nay tụi tôi phải làm gấp 4-5 lần ngày thường, mỗi người một việc mà vẫn không kịp”.

Tại cửa hàng này, vịt quay thường có giá 325.000 đồng/con, vịt quay tiêu 350.000 đồng/con, giá vẫn giữ nguyên so với ngày thường. “Mình bán cả năm nhưng có một ngày như hôm nay là vui nhất, khách đông, ai cũng háo hức mang đồ về cúng”, chị Hằng nói thêm.

Nhân viên tất bật chuẩn bị vịt quay để kịp phục vụ lượng khách tăng gấp nhiều lần ngày thường

Vịt quay được treo nghi ngút sau quầy, vàng rộm lớp da giòn – hình ảnh không thể thiếu của Tết Đoan Ngọ nơi phố thị

Bên cạnh vịt quay truyền thống, nhiều cửa hàng còn bán thêm vịt quay tiêu để đáp ứng nhu cầu đa dạng

Từ sáng sớm, các cửa hàng vịt quay đã đỏ lửa liên tục để kịp giao hàng cho khách đặt trước

Nhiều người chấp nhận chờ đợi chỉ để mua được món ngon đúng vị cho mâm cỗ gia đình. Ông Trí, 64 tuổi, sống tại quận 4, là một khách quen lâu năm: “Năm nào tới mùng 5 tháng 5 tôi cũng đến đây mua. Vịt quay ở đây ngon, ngọt, da giòn. Hồi nhỏ má tôi cũng hay cúng món này. Giờ tôi tiếp tục làm vậy cho con cháu biết ngày Tết Đoan Ngọ là gì”.

Cùng tâm trạng ấy, bà Vân (53 tuổi, quận Bình Tân) cũng có mặt từ 6 giờ sáng: “Nhà tôi ít người nên chỉ mua một con, nhưng năm nào cũng phải có. Mình đi làm, con cái đi học, bận mấy cũng tranh thủ mua về làm mâm cúng nhỏ”.

Không chỉ riêng quận 5, tại các điểm bán vịt quay ở đường Tùng Thiện Vương (quận 8), cảnh chen mua vịt cũng diễn ra tương tự. Nhiều người phải đợi hàng chục phút mới đến lượt, nhưng ai cũng kiên nhẫn, không than phiền.

Bánh ú tro được gói thủ công từ nếp dẻo và lá tre, bốc hơi nghi ngút trong nồi luộc giữa con hẻm nhỏ quận 8

Từ sáng sớm, hàng trăm chiếc bánh ú tro đã được các hộ sản xuất sẵn sàng chuẩn bị để kịp giao cho các mối buôn

Trong khi các cửa hàng thịt quay nhộn nhịp khách ra vào, một góc khác của thành phố lại lặng lẽ gói hương vị Tết bằng đôi tay – những người làm bánh ú tro trong hẻm nhỏ đường Rạch Cùng, quận 8. Không biển hiệu rực rỡ, không bảng giá treo sẵn, nhưng nơi đây được xem như “thủ phủ” bánh ú tro ở TP.HCM mỗi khi Tết Đoan Ngọ đến.

Từ trong con hẻm sâu, mùi lá tre, mùi nếp ngâm tro, mùi bánh chín bốc lên thơm lừng. Chú Bảy Thái, gần 60 năm gắn bó với nghề gói bánh ú tro, cười nói: “Tôi làm từ hồi 8 tuổi. Giờ tới mùa là cứ làm hoài. Có khi làm 2-3 chục thiên (mỗi thiên 1.000 cái), bán bỏ mối cho mấy chợ. Lấy công làm lời, sống được là mừng”.

Bánh ú tro được bán theo chục, giá từ 60.000 đến 65.000 đồng, phục vụ nhu cầu tăng cao dịp mùng 5 tháng 5 âm lịch

Bánh ú tro nhân đậu xanh, gói bằng lá tre, không phẩm màu – là lựa chọn của nhiều gia đình ưa đồ truyền thống

Gia đình chú có ba thế hệ theo nghề. “Có sáu đứa con gái, đứa nào cũng biết phụ ít nhiều. Mấy hôm nay cả nhà làm liên tục, có thêm chục người phụ mới kịp giao hàng”. Bánh được gói bằng lá tre mua từ xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi, phải tự cắt và làm sạch để gói vừa tay. Một chục bánh bán 60.000 đồng. Không khí làm bánh nơi đây rộn ràng như một xưởng nhỏ. Người gói, người rửa lá, người cột dây… mỗi người một việc.

Cô Lan – một hộ dân làm bánh ú tro cho biết: “Tôi làm bánh ú tro mười mấy năm rồi. Năm nay gói khoảng 65.000 cái, bán theo chục, 65.000 đồng một chục. Bánh tôi làm nhân đậu xanh, nếp dẻo, không phẩm màu. Khách quen đặt trước, có khi từ đầu tháng”.

Giữa thành phố hiện đại, một góc hẻm nhỏ vẫn đỏ lửa và thơm mùi bánh như từ thời ông bà để lại

Người mua dừng lại lựa từng dây bánh ú tro, hỏi han giá cả, tạo nên khung cảnh mua sắm nhộn nhịp

Không chỉ những “lò” bánh trong hẻm, không khí Tết Đoan Ngọ cũng len lỏi đến các quầy bán bánh ú tro thời vụ tại chợ. Chị Lê Thị Thúy Vân – một tiểu thương ở quận 5, cho biết: “Một năm tôi chỉ bán bánh này đúng một dịp. Năm nay lời hơn, bán được hơn 1.200 cái rồi, gấp đôi năm ngoái. Khách thấy bánh ngon là giới thiệu thêm”.

Tết Đoan Ngọ không phải là ngày lễ lớn nhất trong năm, nhưng lại là một nét văn hóa đặc trưng vẫn được nhiều gia đình tại TP.HCM gìn giữ qua từng món ăn truyền thống. Dù xã hội ngày càng hiện đại, thói quen cúng vịt quay, gói bánh ú tro, hay đơn giản là ra chợ mua vài xâu bánh treo lên bếp… vẫn là cách để người dân thành phố nối dài ký ức về một mùa Tết giữa năm.

Thương Nguyên